Kramp nedir?
Kas spazmı olarak da bilinen kramp, kaslarda oluşan istem dışı ağrı ya da kasılmalardır. Kaslar hareketi sağlamak amacıyla kasılıp gevşer. Hareket için kasılan kas gevşemeden yeniden kasılırsa ya da beyin kaslara gevşeme sinyalini ulaştırmada problem yaşarsa kramp oluşur. İstenmeyen ve ani bir şekilde oluşan kas kasılmaları aynı anda birçok kas grubunda gözlenebilir. Kramplar genellikle ön bacak, arka bacak ve alt bacakta daha çok görülmesine rağmen midede, kollarda ve ellerde de görülebilir. Herkes hayatında en az bir kez kramp problemi ile karşılaşır. Özellikle bisikletçi, maraton koşucusu ve atletler gibi belirli bir sporla uğraşanlarda daha sık görülür. Krampın olduğu kas üzerinde gözle görülen veya dokunularak hissedilen bir sertlik söz konusudur. Yapılan aktivitenin kesilmesine neden olan ve oldukça ağrılı bir durum olan kramp, kası kullanılamaz hale getirir. Birkaç saniye ile 15 dakika arasında ya da nadiren daha uzun sürebilir. Dinlenirken ya da hareket halindeyken kramp girebilir. Gece krampları olarak bilinen kramp çeşidi daha çok ayak ve baldır kaslarını etkiler. Uykudan uyandıracak derecede ağrılı olan kas spazmları gece boyunca birkaç kez tekrarlayabilir.
Kramp neden girer?
Kramp neden olur sorusu, sık sık kas spazmı problemi ile karşı karşıya kalan kişilerin en çok merak ettiği sorudur. Birçok sağlık probleminde olduğu gibi beslenme bozuklukları da krampların oluşumunda oldukça etkilidir. Potasyum, magnezyum, kalsiyum ve sodyum gibi mineraller kas hücrelerindeki sinirler arasındaki iletişimde önemli rol oynar. Bu minerallerin vücuttaki eksiklikleri kaslarda kasılma ve gevşeme bozukluklarına yol açar. Aynı zamanda uzun süre oturma, yatma ve uzanma sonucu hareketsiz kalma kramp nedenleri arasındadır. Kramplar özellikle spor aktiviteleri sırasında oluşur. Egzersiz esnasında solunum ve terleme ile yüksek oranda su ve tuz kaybı yaşanır. Vücudun ihtiyaç duyduğu tuz miktarı sağlanmazsa kaslarda sinyal iletiminde sorunlar yaşanır. Aşırı elektrolit ve sıvı kaybı kramp oluşumuna neden olur. Bunlara ek olarak:
- Sıvı ve elektrolit kaybı
- Sinir uçları ve kas liflerinin uyarılmasını arttıran kalsiyum ve magnezyum düşüklüğü
- Aşırı ishal ve kusma, hemodiyaliz ve beslenme bozuklukları nedeniyle serum elektrolit seviyesinde azalma
- D, B6, B5 ve B1 vitamini yetersizliği
- Alkol kullanımı, dolaşım bozuklukları ve şeker hastalığı gibi rahatsızlıklar da kramp oluşumuna neden olabilir.
Kramp nasıl geçer?
Krampın yaşandığı bölgedeki kaslara uygulanan gerilme hareketleri ile genellikle kramp geçer. Baldır kramplarında topuklar yere basılarak iki elle duvarın itilmesi ve kramp giren bacağın yarım adım geri atılması ya da uzanır pozisyonda ayağın bilekten bedene doğru çekilmesi de krampın geçmesini sağlar. Kaslara uygulanan hafif masaj ve sıcak kompresler kasların gevşemesine yardımcı olur. Yaşanan kas spazmının nedeni sıvı ve elektrolit kaybı ise mutlaka bu kaybın yerine koyulması gerekir. Kas tarafından ilaç emilene kadar kramp geçmiş olacağından ilaç tedavisi uygulanmaz. Egzersiz öncesi yapılan ısınma ve kas germe hareketleri ile kramp oluşması önlenebilir. Özellikle yoğun antrenmanlar öncesi ve sonrasında yeterli sıvı alınması da kas spazmlarının önüne geçebilir. Yatmadan önce düzenli germe egzersizleri yapılması, uyku esnasında bacakların sıcak tutulması ve diz altına yastık konularak bacakların yükseltilmesi de kramp oluşumunu engelleyen yararlı önlemlerdir.
