HzLokman'ın şahsiyetine ve doğum yerine dair, tarihlerde kesin bir bilgi yoktur Bir rivayete gore, babasının ismi Baura'dir Baura ise, HzEyyub'un (as) kız kardeşinin veya teyzesinin oğludur Beni İsrail arasında kadı olarak bulunduğu veya Habeşli bir zenci dulger olduğu gibi, ceşitli rivayetler de vardır Vakidi, Lokman'ın İsrailoğulları kadısı, Eyle ve Medyen taraflarında yaşayan, Eyle'de olen bir kimse olduğunu zikreder
HzLokman'ın aslen nereli olduğu hakkında da farklı rivayetler vardır Bazıları, onun Habeş asıllı olduğunu, bazıları Nubyalı, bazıları da Mısır Sudanı'ndan olduğunu soylerler Her halukarda onun esmer, kalın dudaklı, ayakları yarık ve sonradan hurriyetine kavuşmuş bir kole olduğu goruşu ağırlık kazanmaktadır
HzLokman'ın gecimini temin etmek icin ne iş yaptığı hakkında da soz birliği yoktur Onun yaptığı işler arasında, kadılık, terzilik, cobanlık, marangozluk, halı kilim vs dokuyuculuğu ve tamirciliği gibi meslekler sayılır Bundan başka onun efendisine dağdan odun temin eden bir kole olduğu, başka bir kaynakta da ticaretle meşgul olduğu da soylenmiştir
Kuran'da ise, HzLokman'ın ne zaman ve nerede yaşadığı, nerede olduğu, hangi milletten olduğu, ne ile meşgul olduğu gibi konular uzerinde durulmaz Cunku, oyle anlaşılıyor ki Yuce Allah'ın indinde bizlere yarayacak asıl bilgiler bunlar değil; onun nasıl bir kişiliğe sahip olduğu ve hayatına yon veren değerlerin neler olduğudur
Rivayetlere gore HzLokman, Arabistan'ın Umman tarafında yaşadı HzDavud'la goruşup ondan ilim oğrendi HzDavud'a peygamberlik bildirilmeden once, muftu olan Lokman Hekim, HzDavud'a peygamberlik bildirildikten sonra fetva vermeyi bıraktı HzDavud'a ummet oldu Kendisine hikmet verildi
Lokman Hekim, tabiplerin piridir Hikmetli sozleri ve oğluna verdiği nasihatler meşhurdur Kuranı Kerim'de mealen; Bir vakit Lokman oğluna oğut vererek şoyle demişti: Yavrum! Allah'a ortak koşma, cunku şirk, cok buyuk zulumdur (Lokman SUresi, ayet: 3) buyrulmaktadır
Lokman hakkında hadislerde de bazı bilgiler bulunmaktadır En'am Suresi'nin 82 ayetinin nuzulunde sahabeler: Ey Allah'ın Resulu! Bizim hangimiz nefsine zulmetmez ki?Bu ayetteki zulum sizin sandığınız gibi değildir O zulum, şirk demektir Lokman'ın oğluna nasihat ederken, yavrum, Allah'a şirk koşma Zira şirk en buyuk zulumdur dediğini işitmediniz mi? cevabını vermiştir dediklerinde, Peygamberimiz;
Lokman, soyle derdi: Yavrum, ilmi alimlere karşı boburlenmek, sefihlerle munazarada bulunmak ve meclislerde gosteriş yapmak icin oğrenme!
Bu anlatım ve devamı başka bir rivayette soyle yer almaktadır: Gina gostererek ve cehalete duşerek ilmi terk etme! Yavrum, meclisleri ihmal etme! Allah'ı anan bir topluluk gorduğunde onlarla otur Eğer alimsen ilmin işine yarar; cahilsen onlar sana oğretirler Umulur ki Allah onlara rahmetini lutfeder, onlarla beraber sana da ulaşır Allah'ı anmayan bir topluluk gorduğunde onlarla oturma Eğer alimsen ilminin sana bir yararı olmaz; cahilsen onlar seni saptırırlar Allah onları azabına ducar kılar, sana da onlarla beraber isabet eder
Yine bir hadisi şerifte ilimhikmet hakkında soyle denilmektedir: Hakim Lokman oğluna şu tavsiyede bulunmuştur Yavrum alimlerin yanında otur ve dizlerinle onlara cok yaklaş Cunku Allah, gokten indirdiği yağmurla olu toprağı dirilttiği gibi, kalpleri hikmet nUruyla diriltir
Lokman hakkında başka bir hadis de şoyledir: Hakim Lokman, soyle derdi: şuphesiz Allah bir şeyi emanet aldığı zaman onu korur
Lokman Hekim'e; Sen, bu hale nasıl geldin? dediklerinde; Doğru sozlu olmak, emaneti yerine getirmek, luzumsuz soz ve işi terk etmekle cevabını verdi İnsanlar ondan nasihat istediler, o da şoyle nasihat etti:
Oncekilerin ve sonrakilerin ilimleriyle amel edilebilmesi icin sekiz şeye dikkat etmek herkese lazımdır Dort zamanda dort şeyi korumak gerekir; Namazda gonlu, halk arasında dili, yiyip icmede boğazı, bir kimsenin evine girince de gozu korumaktır İki şeyi hatırdan hicbir zaman cıkarmamalıdır Bunlar; Allahu tealanın buyukluğu ve olumdur İki şeyi de tamamen unutmaya calışmalıdır Bunlar da; bir kimseye yapılan iyilik ile dost ve yakınlardan gorulen kotuluktur
HzLokman'ın aslen nereli olduğu hakkında da farklı rivayetler vardır Bazıları, onun Habeş asıllı olduğunu, bazıları Nubyalı, bazıları da Mısır Sudanı'ndan olduğunu soylerler Her halukarda onun esmer, kalın dudaklı, ayakları yarık ve sonradan hurriyetine kavuşmuş bir kole olduğu goruşu ağırlık kazanmaktadır
HzLokman'ın gecimini temin etmek icin ne iş yaptığı hakkında da soz birliği yoktur Onun yaptığı işler arasında, kadılık, terzilik, cobanlık, marangozluk, halı kilim vs dokuyuculuğu ve tamirciliği gibi meslekler sayılır Bundan başka onun efendisine dağdan odun temin eden bir kole olduğu, başka bir kaynakta da ticaretle meşgul olduğu da soylenmiştir
Kuran'da ise, HzLokman'ın ne zaman ve nerede yaşadığı, nerede olduğu, hangi milletten olduğu, ne ile meşgul olduğu gibi konular uzerinde durulmaz Cunku, oyle anlaşılıyor ki Yuce Allah'ın indinde bizlere yarayacak asıl bilgiler bunlar değil; onun nasıl bir kişiliğe sahip olduğu ve hayatına yon veren değerlerin neler olduğudur
Rivayetlere gore HzLokman, Arabistan'ın Umman tarafında yaşadı HzDavud'la goruşup ondan ilim oğrendi HzDavud'a peygamberlik bildirilmeden once, muftu olan Lokman Hekim, HzDavud'a peygamberlik bildirildikten sonra fetva vermeyi bıraktı HzDavud'a ummet oldu Kendisine hikmet verildi
Lokman Hekim, tabiplerin piridir Hikmetli sozleri ve oğluna verdiği nasihatler meşhurdur Kuranı Kerim'de mealen; Bir vakit Lokman oğluna oğut vererek şoyle demişti: Yavrum! Allah'a ortak koşma, cunku şirk, cok buyuk zulumdur (Lokman SUresi, ayet: 3) buyrulmaktadır
Lokman hakkında hadislerde de bazı bilgiler bulunmaktadır En'am Suresi'nin 82 ayetinin nuzulunde sahabeler: Ey Allah'ın Resulu! Bizim hangimiz nefsine zulmetmez ki?Bu ayetteki zulum sizin sandığınız gibi değildir O zulum, şirk demektir Lokman'ın oğluna nasihat ederken, yavrum, Allah'a şirk koşma Zira şirk en buyuk zulumdur dediğini işitmediniz mi? cevabını vermiştir dediklerinde, Peygamberimiz;
Lokman, soyle derdi: Yavrum, ilmi alimlere karşı boburlenmek, sefihlerle munazarada bulunmak ve meclislerde gosteriş yapmak icin oğrenme!
Bu anlatım ve devamı başka bir rivayette soyle yer almaktadır: Gina gostererek ve cehalete duşerek ilmi terk etme! Yavrum, meclisleri ihmal etme! Allah'ı anan bir topluluk gorduğunde onlarla otur Eğer alimsen ilmin işine yarar; cahilsen onlar sana oğretirler Umulur ki Allah onlara rahmetini lutfeder, onlarla beraber sana da ulaşır Allah'ı anmayan bir topluluk gorduğunde onlarla oturma Eğer alimsen ilminin sana bir yararı olmaz; cahilsen onlar seni saptırırlar Allah onları azabına ducar kılar, sana da onlarla beraber isabet eder
Yine bir hadisi şerifte ilimhikmet hakkında soyle denilmektedir: Hakim Lokman oğluna şu tavsiyede bulunmuştur Yavrum alimlerin yanında otur ve dizlerinle onlara cok yaklaş Cunku Allah, gokten indirdiği yağmurla olu toprağı dirilttiği gibi, kalpleri hikmet nUruyla diriltir
Lokman hakkında başka bir hadis de şoyledir: Hakim Lokman, soyle derdi: şuphesiz Allah bir şeyi emanet aldığı zaman onu korur
Lokman Hekim'e; Sen, bu hale nasıl geldin? dediklerinde; Doğru sozlu olmak, emaneti yerine getirmek, luzumsuz soz ve işi terk etmekle cevabını verdi İnsanlar ondan nasihat istediler, o da şoyle nasihat etti:
Oncekilerin ve sonrakilerin ilimleriyle amel edilebilmesi icin sekiz şeye dikkat etmek herkese lazımdır Dort zamanda dort şeyi korumak gerekir; Namazda gonlu, halk arasında dili, yiyip icmede boğazı, bir kimsenin evine girince de gozu korumaktır İki şeyi hatırdan hicbir zaman cıkarmamalıdır Bunlar; Allahu tealanın buyukluğu ve olumdur İki şeyi de tamamen unutmaya calışmalıdır Bunlar da; bir kimseye yapılan iyilik ile dost ve yakınlardan gorulen kotuluktur