Milli Mucadele Hareketinin ve Cumhuriyetin Eğitime Yansıması
Bilindiği gibi, Osmanlı eğitiminin temel kurumu medrese olup eğitim duzeni dine dayanmaktadır Ayrıca, mahalle okulları ve saray okulları mevcuttur Osmanlı yonetimi 18 yuzyılda; ilkoğretimin zorunlu olması, orta okul, harbiye, tıbbiye gibi yuksek okulların acılması ve okulların sayıca artırılması gibi eğitim alanında bir takım yenilikler yapmıştır Ancak, eğitim hicbir zaman orta cağ kalıplarını aşamamış ve bilimsel duzeye ulaşamamıştır Birlikte surdurulen eski ve yeni eğitim kurumları, eğitimde kargaşa oluşturmuştur Bu durumda Osmanlıdan devir alınan eğitim sistemi Cumhuriyetin ilkeleri ile bağdaşmamıştır
Milli mucadele hareketinin başarı ile sonuclanması uzerine Turk toplumunu cağdaş medeniyet seviyesine ulaştırmak isteyen Ataturk, bu amacını gercekleştirmek icin koklu inkılap hareketlerine başlamıştır Yeni yonetim biciminin, kendi eğitim duzenini kurma zorunluluğu ortaya cıkmıştır Milli, laik ve cağdaş bir toplumun milli bir eğitim ile gercekleşebileceği duşuncesi ile 1921’de Ankara’da milli bir eğitim programı oluşturmak amacıyla Maarif Kongresi toplanmıştır Cumhuriyet ile beraber Milli eğitimin amacı; milli egemenlik ve tam bağımsızlık ilkelerini benimsemiş, milli birlik ve butunluğe onem veren nesillerin yetiştirilmesi olarak benimsenmiştir Bu durumda Milli Eğitimin cağdaş ve laik ozellikler taşıması icin calışılmış, temelinde kultur ve medeniyet değişimi yatan Ataturk ilke ve inkılaplarının dayandığı esasları Turk Milli Eğitim Politikasının da ozunu oluşturmuştur
14 Ağustos 1923’de TBMM’de okunan icra vekilleri heyeti programının Milli Eğitim bolumunde Ataturk’un goruş ve direktifleri doğrultusunda eğitimde izlenecek politika şoyle belirlenmiştir (4):
1Maarif siyaseti birlik esasına dayanacaktır
2Maarifin uc gorevi; cocukların yetiştirilmesi, halkın eğitimi, milli guzidelerin yetiştirilmesidir
3Maarifin bu gorevini yapması icin gerekli vasıtalar temin edilecektir
4 İlkoğretim okulları ile orta okullara oğretmen ve ilkoğretim mufettişi yetiştirmek icin kız ve erkek orta oğretmen okulları acılacaktır
5 Ulkenin belli yerlerine kız ve erkek oğretmen okulları, tam devreli liseler acılacaktır
6Bir beden eğitimi oğretmeni yetiştiren okul acılacaktır
7Kadınların eğitimine onem verilecek, bunun icin kız ilk oğretmen okulları ve kız liseleri acılacaktır
Bilindiği gibi, Osmanlı eğitiminin temel kurumu medrese olup eğitim duzeni dine dayanmaktadır Ayrıca, mahalle okulları ve saray okulları mevcuttur Osmanlı yonetimi 18 yuzyılda; ilkoğretimin zorunlu olması, orta okul, harbiye, tıbbiye gibi yuksek okulların acılması ve okulların sayıca artırılması gibi eğitim alanında bir takım yenilikler yapmıştır Ancak, eğitim hicbir zaman orta cağ kalıplarını aşamamış ve bilimsel duzeye ulaşamamıştır Birlikte surdurulen eski ve yeni eğitim kurumları, eğitimde kargaşa oluşturmuştur Bu durumda Osmanlıdan devir alınan eğitim sistemi Cumhuriyetin ilkeleri ile bağdaşmamıştır
Milli mucadele hareketinin başarı ile sonuclanması uzerine Turk toplumunu cağdaş medeniyet seviyesine ulaştırmak isteyen Ataturk, bu amacını gercekleştirmek icin koklu inkılap hareketlerine başlamıştır Yeni yonetim biciminin, kendi eğitim duzenini kurma zorunluluğu ortaya cıkmıştır Milli, laik ve cağdaş bir toplumun milli bir eğitim ile gercekleşebileceği duşuncesi ile 1921’de Ankara’da milli bir eğitim programı oluşturmak amacıyla Maarif Kongresi toplanmıştır Cumhuriyet ile beraber Milli eğitimin amacı; milli egemenlik ve tam bağımsızlık ilkelerini benimsemiş, milli birlik ve butunluğe onem veren nesillerin yetiştirilmesi olarak benimsenmiştir Bu durumda Milli Eğitimin cağdaş ve laik ozellikler taşıması icin calışılmış, temelinde kultur ve medeniyet değişimi yatan Ataturk ilke ve inkılaplarının dayandığı esasları Turk Milli Eğitim Politikasının da ozunu oluşturmuştur
14 Ağustos 1923’de TBMM’de okunan icra vekilleri heyeti programının Milli Eğitim bolumunde Ataturk’un goruş ve direktifleri doğrultusunda eğitimde izlenecek politika şoyle belirlenmiştir (4):
1Maarif siyaseti birlik esasına dayanacaktır
2Maarifin uc gorevi; cocukların yetiştirilmesi, halkın eğitimi, milli guzidelerin yetiştirilmesidir
3Maarifin bu gorevini yapması icin gerekli vasıtalar temin edilecektir
4 İlkoğretim okulları ile orta okullara oğretmen ve ilkoğretim mufettişi yetiştirmek icin kız ve erkek orta oğretmen okulları acılacaktır
5 Ulkenin belli yerlerine kız ve erkek oğretmen okulları, tam devreli liseler acılacaktır
6Bir beden eğitimi oğretmeni yetiştiren okul acılacaktır
7Kadınların eğitimine onem verilecek, bunun icin kız ilk oğretmen okulları ve kız liseleri acılacaktır