Munazara, Munakaşa ve Mucadele
Tartışma tartışılan
isyan,inatlaşmak
İnsan, isyanı, inatlaşmayı ve tartışmayı sever İnsanın yapısı buna musaittir
Kuranda: İnsan pek cok şeyde tartışmaya duşkundur buyrularak bu gercek ifade edilmiştir (Kehf Suresi: 54)
Muaz b Cebel (ra) Resulullah Efendimize (as)
Ey Allahın Resulu soylediklerimizden sorumlu tutulacak mıyız? diye sorduğunda, Peygamber Efendimiz (as)
Allah iyiliğini versin ey İbn Cebel! İnsanları yuzleri ustu cehenneme surukleyen, ancak dillerinin kazandığı gunahtan başka ne olabilir? buyurdu
(Tirmizi, İman, )
İslam alimleri, tartışmayı munazara ve munakaşa olmak uzere iki kısma ayırmışlardır Munazara : Tartışılan bir konuda doğruyu ortaya cıkarmak icin karşılıklı konuşmadır Nuh (as)ın kavminin Dediler ki: Ey Nuh! Bizimle tartıştın ve tartışmayı uzattın Eğer doğru soyleyenlerden isen, haydi kendisiyle bizi tehdit ettiğin azabı getir (Hud,32) Peygamberimize de (as) Ey Muhammed!) Rabbinin yoluna, hikmetle, guzel oğutle cağır ve onlarla en guzel şekilde mucadele et!nahl 125 buyrularak muşriklerle mucadele etmesi emredilir Munazarada gaye, sadece gerceği ortaya cıkarmak olduğundan teşvik edilmiştir Allah cc veli kulları da kendilerine sorulan sorulara en guzel şekilde cevap verip, munakaşa yerine munazarayı sectikleri bu ornektede en guzel şekilde gorulmektedir
Mevlana (ks)felsefecilerden bir grup geldi Sual sormak istediklerini bildirdiler Mevlana Hz bunları Şemsi Tebriziye (ks) gonderir Bunun uzerine onun yanına gittiler Şemsi Tebrizi (ks) mescide, talebelere bir kerpicle teyemmum nasıl yapılacağını gosteriyordu Gelen felsefeciler uc sual sormak istediklerini belirttiler, Şemsi Tebrizi(ks) Sorun! buyurdu İclerinden birini başkan sectiler felsefeci: Allah var dersiniz, ama gorunmez, goster de inanalım
Şemsi Tebrizi (ks); Obur sorunu da sor! buyurdu
felsefeci: Şeytanın ateşten yaratıldığını soylersiniz, sonra da ateşle ona azab edilecek dersiniz, hic ateş ateşe azab eder mi? dedi
Şemsi Tebrizi (ks): Peki oburunu de sor! buyurdu
felsefeci: Ahirette herkes hakkını alacak, yaptıklarının cezasını cekecek diyorsunuz Bırakın insanları canları ne istiyorsa yapsınlar, karışmayın! dedi
Bunun uzerine Şemsi Tebrizi (ks), elindeki kuru kerpici adamın başına vurdu Soru sormaya gelen felsefeci, derhal zamanın kadısına gidip, davacı oldu Kadı Şemsi Tebrizi (ks) cağirti
felsefeci:Ben, soru sordum, o başıma kerpic vurdu dedi
Şemsi Tebriz(ks) Ben de sadece cevap verdim buyurdu
Kadı bu işin acıklamasını istedi Şemsi Tebrizi (ks) şoyle anlattı:
Efendim, bana Allah Tealayı goster de inanayım, dedi Şimdi bu felsefeci, başının ağrısını gostersin de gorelim
O kimse şaşırarak; Ağrıyor ama gosteremem dedi
Şemsi Tebriz(ks) İşte Allah Teala da vardır, fakat gorunmez
Yine bana, şeytana ateşle nasıl azab edileceğini sordu Ben buna toprakla vurdum Toprak onun başını acıttı Halbuki kendi bedeni de topraktan yaratıldı
Yine bana; Bırakın herkesin canı ne isterse onu yapsın Bundan dolayı bir hak olmaz dedi Benim canım onun başına kerpici vurmak istedi ve vurdum
Nicin hakkını arıyor? Aramasa ya! Bu dunyada kucuk bir mesele icin hak aranırsa, o sonsuz olan ahiret hayatında nicin hak aranmasın? buyurdu (Bilgi ve kaynaklar icin bk Evliyalar ansiklopedisi, 11199 vd)
Munakaşa ve mucadele: tartışmada kendi fikrini kabul ettirip karşıdaki insanı yenme, susturma, ustunluğunu kabul ettirme cabası haline donuşen tartışmalardır Munakaşada nefis on pilandadır Nefsi ile hareket eden Sert ve ofkeli olur, kontrolunu kaybeder, aklı ile hareket edemez Muhatabının doğru sozlerine kulak veremez ve kendi yanlışlarını savunmaya kalkar Sert soyleyen ve munakaşa eden kimse, fitne cıkmasına sebep olur İmamı Gazali hz Dostlar arasında kin ateşini en kuvvetli tutuşturan; munakaşa ve mucadeledir buyurmuştur
Konu hakikati ortaya koymaktan ziyade ustun gelme davasına donduğunden İslam ahlakıyla bağdaşmadığı icin alimler munakaşayı hoş gormemişler, ayet ve hadislerden yola cıkarak yasaklamışlardır
Allah cc buyuruyor Allaha ve ResUlune itaat edin ve birbirinizle cekişmeyin Sonra gevşersiniz ve gucunuz, devletiniz elden gider Sabırlı olun Cunku Allah sabredenlerle beraberdir enfal 46
Peygamber Efendimiz (as) buyuruyor Bir kimse haksız iken munakaşayı terk ederse, ona, cennetin kenarında bir koşk inşa edilir Bir kimse de haklı olduğu halde mucadeleyi terk ederse, onun icin de cennetin ortasında bir koşk inşa edilir Bir kimse, ahlakını guzelleştirirse, onun icin de, cennetin en yuksek yerinde bir koşk inşa edilir (Ebu Davud, Tirmizi, İbn Mace, Beyhaki)
Peygamber Efendimiz (as) buyurdu ki:
Kim, ilmi, sırf alimlerle tartışmak, alcaklarla munakaşa etmek ve onları mağlup edip insanların teveccuhunu kazanmak icin oğrenirse, Allah onu cehenneme koyar(Tirmizi)
Ebu İshak Kazeruni hz bir talebesine hitaben; Sevgili yavrum! Bidat sahiplerinin sohbetinden, onlarla bulunmaktan sakın Onlarla oturup munakaşa ve mucadeleye girişme Allahu Teala cc Kuranı keriminde bunu yasaklamıştır Resulullah(as) efendimiz de; (Bir kimse haklı bile olsa, dinde munakaşa ve husumeti terk etmedikce imanın hakikatine eremez) buyurdu buyurmuştur
Sufyanı Sevri (ks) buyuruyor ki:
Munakaşa ve mucadele yapma Haksızlık edip gunaha girebilirsin Her yerde sabırlı ol Sabır, hayra ve iyiliğe, bunlar ise Cennete goturur Hiddet ve gadaptan da kendini muhafaza et Bunlar, insanı kotuluğe ceker Kotulukler ise Cehenneme goturur Alimlerle munakaşa yapma, kıymetini duşurursun
Allahın (cc) yaptığı taksime razı olup, rızkından memnun olursan, gonlu zenginlerden olursun Allahu tealaya tevekkul et, kuvvetli olursun Dunya ehli ile onların dunya menfaatleri uzerinde munakaşa etme, o zaman seni, Allahu teala ve insanlar sever Mutevazı, alcak gonullu ol, salih amelleri tamamlamış olursun Acırsan, her şey sana acır
Munakaşada, bircok kotuluklerin yanı sıra, karşıdaki insanın kalbının kırılmasına sebep oluruz bu da kul hakkıdır helalleşilmediği muddetce, affolmaz Netice olarak munakaşa; dostun dostluğunu giderir, duşmanın da duşmanlığını artırır
Muhammed Zeki Ceylan
Eprulicom
Tartışma tartışılan
isyan,inatlaşmak
İnsan, isyanı, inatlaşmayı ve tartışmayı sever İnsanın yapısı buna musaittir
Kuranda: İnsan pek cok şeyde tartışmaya duşkundur buyrularak bu gercek ifade edilmiştir (Kehf Suresi: 54)
Muaz b Cebel (ra) Resulullah Efendimize (as)
Ey Allahın Resulu soylediklerimizden sorumlu tutulacak mıyız? diye sorduğunda, Peygamber Efendimiz (as)
Allah iyiliğini versin ey İbn Cebel! İnsanları yuzleri ustu cehenneme surukleyen, ancak dillerinin kazandığı gunahtan başka ne olabilir? buyurdu
(Tirmizi, İman, )
İslam alimleri, tartışmayı munazara ve munakaşa olmak uzere iki kısma ayırmışlardır Munazara : Tartışılan bir konuda doğruyu ortaya cıkarmak icin karşılıklı konuşmadır Nuh (as)ın kavminin Dediler ki: Ey Nuh! Bizimle tartıştın ve tartışmayı uzattın Eğer doğru soyleyenlerden isen, haydi kendisiyle bizi tehdit ettiğin azabı getir (Hud,32) Peygamberimize de (as) Ey Muhammed!) Rabbinin yoluna, hikmetle, guzel oğutle cağır ve onlarla en guzel şekilde mucadele et!nahl 125 buyrularak muşriklerle mucadele etmesi emredilir Munazarada gaye, sadece gerceği ortaya cıkarmak olduğundan teşvik edilmiştir Allah cc veli kulları da kendilerine sorulan sorulara en guzel şekilde cevap verip, munakaşa yerine munazarayı sectikleri bu ornektede en guzel şekilde gorulmektedir
Mevlana (ks)felsefecilerden bir grup geldi Sual sormak istediklerini bildirdiler Mevlana Hz bunları Şemsi Tebriziye (ks) gonderir Bunun uzerine onun yanına gittiler Şemsi Tebrizi (ks) mescide, talebelere bir kerpicle teyemmum nasıl yapılacağını gosteriyordu Gelen felsefeciler uc sual sormak istediklerini belirttiler, Şemsi Tebrizi(ks) Sorun! buyurdu İclerinden birini başkan sectiler felsefeci: Allah var dersiniz, ama gorunmez, goster de inanalım
Şemsi Tebrizi (ks); Obur sorunu da sor! buyurdu
felsefeci: Şeytanın ateşten yaratıldığını soylersiniz, sonra da ateşle ona azab edilecek dersiniz, hic ateş ateşe azab eder mi? dedi
Şemsi Tebrizi (ks): Peki oburunu de sor! buyurdu
felsefeci: Ahirette herkes hakkını alacak, yaptıklarının cezasını cekecek diyorsunuz Bırakın insanları canları ne istiyorsa yapsınlar, karışmayın! dedi
Bunun uzerine Şemsi Tebrizi (ks), elindeki kuru kerpici adamın başına vurdu Soru sormaya gelen felsefeci, derhal zamanın kadısına gidip, davacı oldu Kadı Şemsi Tebrizi (ks) cağirti
felsefeci:Ben, soru sordum, o başıma kerpic vurdu dedi
Şemsi Tebriz(ks) Ben de sadece cevap verdim buyurdu
Kadı bu işin acıklamasını istedi Şemsi Tebrizi (ks) şoyle anlattı:
Efendim, bana Allah Tealayı goster de inanayım, dedi Şimdi bu felsefeci, başının ağrısını gostersin de gorelim
O kimse şaşırarak; Ağrıyor ama gosteremem dedi
Şemsi Tebriz(ks) İşte Allah Teala da vardır, fakat gorunmez
Yine bana, şeytana ateşle nasıl azab edileceğini sordu Ben buna toprakla vurdum Toprak onun başını acıttı Halbuki kendi bedeni de topraktan yaratıldı
Yine bana; Bırakın herkesin canı ne isterse onu yapsın Bundan dolayı bir hak olmaz dedi Benim canım onun başına kerpici vurmak istedi ve vurdum
Nicin hakkını arıyor? Aramasa ya! Bu dunyada kucuk bir mesele icin hak aranırsa, o sonsuz olan ahiret hayatında nicin hak aranmasın? buyurdu (Bilgi ve kaynaklar icin bk Evliyalar ansiklopedisi, 11199 vd)
Munakaşa ve mucadele: tartışmada kendi fikrini kabul ettirip karşıdaki insanı yenme, susturma, ustunluğunu kabul ettirme cabası haline donuşen tartışmalardır Munakaşada nefis on pilandadır Nefsi ile hareket eden Sert ve ofkeli olur, kontrolunu kaybeder, aklı ile hareket edemez Muhatabının doğru sozlerine kulak veremez ve kendi yanlışlarını savunmaya kalkar Sert soyleyen ve munakaşa eden kimse, fitne cıkmasına sebep olur İmamı Gazali hz Dostlar arasında kin ateşini en kuvvetli tutuşturan; munakaşa ve mucadeledir buyurmuştur
Konu hakikati ortaya koymaktan ziyade ustun gelme davasına donduğunden İslam ahlakıyla bağdaşmadığı icin alimler munakaşayı hoş gormemişler, ayet ve hadislerden yola cıkarak yasaklamışlardır
Allah cc buyuruyor Allaha ve ResUlune itaat edin ve birbirinizle cekişmeyin Sonra gevşersiniz ve gucunuz, devletiniz elden gider Sabırlı olun Cunku Allah sabredenlerle beraberdir enfal 46
Peygamber Efendimiz (as) buyuruyor Bir kimse haksız iken munakaşayı terk ederse, ona, cennetin kenarında bir koşk inşa edilir Bir kimse de haklı olduğu halde mucadeleyi terk ederse, onun icin de cennetin ortasında bir koşk inşa edilir Bir kimse, ahlakını guzelleştirirse, onun icin de, cennetin en yuksek yerinde bir koşk inşa edilir (Ebu Davud, Tirmizi, İbn Mace, Beyhaki)
Peygamber Efendimiz (as) buyurdu ki:
Kim, ilmi, sırf alimlerle tartışmak, alcaklarla munakaşa etmek ve onları mağlup edip insanların teveccuhunu kazanmak icin oğrenirse, Allah onu cehenneme koyar(Tirmizi)
Ebu İshak Kazeruni hz bir talebesine hitaben; Sevgili yavrum! Bidat sahiplerinin sohbetinden, onlarla bulunmaktan sakın Onlarla oturup munakaşa ve mucadeleye girişme Allahu Teala cc Kuranı keriminde bunu yasaklamıştır Resulullah(as) efendimiz de; (Bir kimse haklı bile olsa, dinde munakaşa ve husumeti terk etmedikce imanın hakikatine eremez) buyurdu buyurmuştur
Sufyanı Sevri (ks) buyuruyor ki:
Munakaşa ve mucadele yapma Haksızlık edip gunaha girebilirsin Her yerde sabırlı ol Sabır, hayra ve iyiliğe, bunlar ise Cennete goturur Hiddet ve gadaptan da kendini muhafaza et Bunlar, insanı kotuluğe ceker Kotulukler ise Cehenneme goturur Alimlerle munakaşa yapma, kıymetini duşurursun
Allahın (cc) yaptığı taksime razı olup, rızkından memnun olursan, gonlu zenginlerden olursun Allahu tealaya tevekkul et, kuvvetli olursun Dunya ehli ile onların dunya menfaatleri uzerinde munakaşa etme, o zaman seni, Allahu teala ve insanlar sever Mutevazı, alcak gonullu ol, salih amelleri tamamlamış olursun Acırsan, her şey sana acır
Munakaşada, bircok kotuluklerin yanı sıra, karşıdaki insanın kalbının kırılmasına sebep oluruz bu da kul hakkıdır helalleşilmediği muddetce, affolmaz Netice olarak munakaşa; dostun dostluğunu giderir, duşmanın da duşmanlığını artırır
Muhammed Zeki Ceylan
Eprulicom