Omurgalı Hayvanlar Nelerdir
Omurgalı Hayvanlar Ozellikleri
Omurgalı Hayvanlar Hakkında Bilgi
BALIKLAR
Kopek balığı, alabalık, sazan, levrek
KURBAĞALAR
Kara kurbağası, su kurbağası
SURUNGENLER
Yılan, kertenkele, timsah
KUŞLAR
Serce, karga, bulbul, şahin
MEMELİLER
İnsanlar, maymunlar, balinalar, yunuslar
1BALIKLAR
Solungacları ile solunum yapan, vucut ısıları cevreye bağlı olarak değişen, soğuk kanlı, yurekleri cift gozlu, coğunun vucudu pullu,genellikle yumurta ile ureyen, suda yaşayan omurgalı hayvanların genel adı Bir kulakcık ve karıncıktan meydana gelen kalplerinde daima kirli kan bulunur Kalpten cıkan kirli kan solungaclarda temizlendiğinden, vucutta temiz kan dolaşır Ağızdan alınan sun, solungaclardan dışarı atılırken suda cozulmuş oksijen, osmozla kana verilir Bu arada suda bulunan besinler ise yutulur Kopek balıklarında su hem ağızdan hem de ilk solungac yarığından alınır Tuzlu su balıkları su ictikleri halde, tatlı su balıkları su icmezler Gerekli su ihtiyaclarını solungac zarlarından osmozla alırlar Deniz balıkları ictikleri suyun tuzunu bobrekle değil, solungacları ile ayırır Balıklarda goğus ve karın yuzgecleri cift, sırt, kuyruk ve anal yuzgecleri tektir
Balıkların harekette onemli rol oynayan değişik kuyruk tipleri mevcuttur Catallanmış kuyruk tipine “difiserk, catallı olup eşit parcalı olana “homoserk, kopek balıklarında olduğu gibi catalları eş olmayan kuyruk tipine de “heteroserk denir
Balıklar omurgalı canlılar icerisinde sayıca en fazla olanıdır Calışmalarda balık turunun 40000 kadar olduğu soylenmektedir
Balıkların gunumuzde sportif ve akvaryumdaki değeri yanında buyuk bir protein kaynağı olması ticari değerini arttırmaktadır Balıkların yeryuzundeki dağılımları o kadar geniştir ki, sıcak tropikal sularda, acı sularda, tatlı sularda, ışığın ulaştığı dağ derelerinde veya insanların henuz ulaşamadığı oldukca karanlık ve derin sularda yaşayabilmektedir Uc turlu beslenme gorulur Herbivor (otcul), karnivor (etcil) ve omnivor (hem et hem de bitkisel besin yiyenler) Yalnız cenelerinde değil, butun ağız boşluklarında ve yutaklarında sıralanış ve şekil olarak birbirinden farklı bircok diş bulunur Bu genelde beslenme şekillerine goredir Bazılarında farinks (yutak) dişleri gelişmiştir Yanlız Mersin balıklarında ve Demetsolungaclılarda diş bulunmaz
Balıklar nasıl yuzer?
Her balık vucudunun elastikiyeti cinslere bağlıdır Mesela; yılan balığı vucudunu bir yılan gibi hareket ettirebilir Butun balıklar kuyruklarını her iki yana da hareket ettirebilir Kuyruk her iki yana hareketi sırasında geri ve yandaki suyu iter Suyun bu hareketlere olan tepkisi balığın ters yonde hareket etmesine sebep olur Kuyruğun başka bir vazifesi de balığın yana yatmasını onlemektir Bunun yanı sıra hareket yonunde sabit kalmasını sağlar Yuzgeclerin acısının değiştirilmesi ile balık aşağı ve yukarı yuzebilir Bu mekanizma ayrıca ucaklardaki gibi işler On yuzgecler hızı duzenleme yonunden fren etkisine sahiptir
Balığın besin değeri:
Balık etinin besleme ozelliği fazladır Cunku, kasaplık hayvan etine nazaran yağ oranı duşuk, protein oranı yuksektir Ayrıca vitamin bakımından da zengindir Bilhassa A ve B vitaminleri fazladır Balığın onemli diğer bir ozelliği de fosfor bakımından zengin bir besin maddesi olmasıdır
2KURBAĞALAR
Yaşadığı yerler: Suda, karada ve ağaclarda Avustralya ve cevre adaları haric, butun dunyaya yayılmışlardır
Ozellikleri: Vucutları cıplak ve tıknazdır Kuyrukları yoktur Uzun araka bacakları zıplamaya elverişlidir Erginleri akciğer, larvaları solungac solunumu yapar
Omru: 1040 yıl
Ceşitleri: 2000 kadar turu bilinmektedir Su kurbağası, kara kurbağası, gol kurbağası, ağac kurbağası, petekli kurbağa, Amerikan okuz kurbağası meşhur turleridir
Vucudu zıplamaya elverişli kuyruksuz amfibyumlara verilen genel ad Amfibyum, suda ve karada yaşayan demektir Ucgen bicimli kafaları, patlak gozleri vardır Coğunun ust ceneleri dişlidir On bacakları dort, arka bacakları beş parmaklıdır Coğunlukla suda yaşayan turleri vardır Boyları genellikle 715 cm arasında değişir Burun delikleri cok ondedir ve bunları zar gibi bir kapakla istediği zaman kapatabilir Ucu yapışkan dilleri uzun ve geriye doğru kıvrıktır İleriye hızla fırlatarak bocek avlarlar Deri solunumları gucludur Başlarının yanında balon gibi şişen ses keseleri vardır Kurbağalar bocek, solucan ve sumuklu bocekleri severek yer Kurbağalar işitmede en duyarlı canlılardandır İşitme duyuları gorme duyularından cok daha hassastır Dış kulakları bulunmaz Ancak hareket eden avlarını fark ederler İnce ve cıplak derilerinde mukus ve zehir bezleri vardır Mukus yapışkan bir sıvıdır Vucudu su kaybına karşı korur Derilerindeki zehir tahriş edicidir
Yılan ve kuşlar zehirlerinden etkilenmez Tehlike anında suya dalar Kara kurbağaları gunduzleri gizlenir, gece avlanmaya cıkar
Erişkin kurbağaların hepsi akciğerleriyle solur ve suda yumurtlar Nadir bazı turler yumurtalarını vucutları uzerinde taşır Yumurtadan cıkan siyah renkli ve kuyruklu larvalarına “tetari veya “iribaş denir Solungac solunumu yapar, sudaki kucuk bitki ve boceklerle beslenirler Kendilerinden kucuk tetarileri de yerler Gelişme devrelerinde once arka ayaklar, sonra on ayaklar belirir Kan dolaşımları balıklara cok benzer Akciğerler gelişince solungaclar kaybolur Daha sonra kuyruk da korelir Sudan karaya sıcrayarak barınacak yer ararlar Uc yılda erginleşirler Renkleri yaşadıkları cevrelere uygundur Renk değiştirenleri de vardır Ağac kurbağaları yeşil renkli olduğundan duşmanları tarafından fark edilmezler On ve arka ayakları arasında perde olanları ağactan yere planor ucuşu yaparak inerler Yarı gecirgen derileri, yaprakların terleyerek cıkardığı suyu emer Ureme donemlerinde suya donerler
Afrika ve Guney Amerika ’da yaşayan pipalar (petekli kurbağalar) suda beslenir Dilleri ve goz kapakları yoktur Erkek tarafından dollenen yumurtalar dişinin sırtındaki peteklere yerleştirilir Kurbağa yavrusu tamamen gelişmiş olarak annesinin sırtındaki odacığı terk eder
3SURUNGENLER
Omurgalı hayvanların geniş bir sınıfı Bu sınıf kertenkele, yılan, kaplumbağa ve timsahları icine alır Nesilleri tukenmiş olan dinazorlar, ihtiyozorlar da bu sınıfta incelenir Bugun yeryuzunde yaşayan 7000 kadar turu bilinmektedir
Vucutları pul veya kemiksi plaklarla ortuludur Surungenlerin pulları ust derinin kornea tabakasının kalınlaşmasından meydana gelir Aralarında bulunan yumuşak deri sayesinde govdeleri rahatca eğilip bukulebilir Karın pullarıysa coğunlukla birbirinin ustune biner Bu durum yılanlarda surunmeye yardımcıdır Kaplumbağa ve timsahların vucutlarını orten kemiksi plakların yapısına alt deri de katılır Kaplumbağaların baasını meydana getiren plaklar birbirine kaynamıştır Timsahlarda ise birbirinden ayrıdır Kertenkele ve yılanlarda pullu deri, buyumeye mani olduğundan zaman zaman atılarak yenilenir Bu duruma gomlek değiştirme denir Cansız pul ve levhalardan hasıl olan deri, terlemeye manidir Vucut sıvılarının buharlaşmasını onler Surungenlerde ter bezi bulunmadığından kurak ve sıcak bolgelerde rahatca yaşayabilirler
Hem yavru hem de erginler akciğer solunumu yapar Deri solunumları yoktur Yılan ve yılansı kertenkelelerin sol akciğerleri hava kesesine donuşmuştur Avlarını tutarken gerekli yedek havayı bu keseden kullanırlar
Cift eşeylidirler Yumurtlayarak urerler Yumurtalarını nemli ve sıcak topraklara bırakırlar Cok azında yumurtalar ana karnında acıldığından yavrularını doğururlar Deniz kaplumbağaları kilometrelerce yol kat ederek kumsallara cıkar ve yumurtalarını kumlara gomer
Değişken ısılı, soğuk kanlı hayvanlardır Vucut ısılarını yukseltmek icin guneşlenir veya sıcak taş ve topraklara uzanırlar Soğuk havalarda uyuşurlar Toprağı donan soğuk iklim bolgelerinde surungenlere rastlanmaz Kış uykusuna yatarlar Aşırı sıcak havalarda serin yerlere cekilerek yaz uykusuna da yatarlar Yedikleri besinlerden hemen hemen hic ısı elde etmezler Fazla vucut ısısına ihtiyac duymadıklarından rahatca bir yıl gibi uzun bir sure aclığa dayanabilirler Bazılarının kopan parcaları yenilenir
Yılan ve kertenkelelerin kalpleri iki kulakcık ve yarım bir perdeyle yarılmış iki karıncıktan meydana gelir Karıncıklarda temiz ve kirli kan birbirine karıştığından vucutlarında karışık kan dolaşır Timsah ve kaplumbağaların karıncıklarında perde tamdır Kalpleri dort gozludur Sol kısımda temiz, sağ kısımda kirli kan bulunur Buna rağmen sol ve sağ karıncıktan cıkan aort kokleri kalbin hemen onunde panizza kanalı vasıtasıyla birleştiklerinden vucutta kısmen karışık kan dolaşır Koku alma duyuları cok kuvvetlidir Yılan ve kertenkele en hafif kokuları bile diliyle idrak edebilir
4KUŞLAR
Vucutları tuylerle ortulu, akciğer solunumu yapan, sıcakkanlı, yumurtlayan, gagalı, kanatlı omurgalı hayvanların ortak adı
Ucma olayında buyuk enerjiye ihtiyac duyulduğundan kuşlarda gelişmiş bir sindirim sistemi vardır Mide ve bağırsakları diğer hayvanlarınkinden farklıdır Orneğin kuşlarda “kursak denilen bir torba bulunur Burası alınan gıdayı depolamaya ve devamlı mideye aktarmaya yarar Mideleri iki gozludur Birinci mide “bezli mide, ikinci mide ise “taşlık adını alır Kuşlar enerji depolamak icin yediklerini hemen hazmeder
Kuşların motoru kalpleridir Pompalama faaliyetlerini hızlı bir şekilde yurutebilmesi icin dakikada 5001000 kadar kalp atışı mevcuttur Başlıca ucuş takımları da goğus kaslarıdır
Kuşlarda akciğerler son derece gelişmiş olmasına rağmen kucuktur Bununla beraber iletim kabiliyetleri yuksektir Akciğerler goğus boşluğunda serbest olmayıp sırt duvarına yapışıktır Akciğerlere bağlı dokuz adet hava kesesi vardır Hava deposu gorevi yapan bu keseler ucma esnasında kuşun ağırlığını azaltır ve akciğerlere hava akımını arttırır Solunum ağızla başlar, sonra gırtlak ve soluk borusu gelir Soluk borusunun sonunda daha cok otuculerde gelişen ses gırtlağı bulunur Soluk borusu iki bronşa, bronşlar da akciğerlerin icinde kılcal hava kanalcıklarına ayrılır
Kuşlarda diyafram yoktur Akciğerleri insanlarda ki gibi şişip gevşemez Ucuş esnasında kanat cırpma sonucu, goğus kemiğinin acılıp kapanmasıyla hava keselerine yapılan basıncla akciğerler koruklenir ve hava akciğerlere rahatlıkla girip cıkar Akciğerlerin bu ozelliği solunumun cabuk olmasına ve dolayısıyla besinlerin oksijen tarafından cabuk yakılarak kuşlar icin gerekli yuksek enerjinin elde edilmesini sağlar
5MEMELİLER
Yavruları vucutlarında meydana gelen, sutle besleyerek buyuten, sıcakkanlı omurgalı hayvanlardır Bu sınıfın yeryuzunde beş bin kadar turu vardır İnsan da bu sınıfta incelenir Memelilerin et ve otla beslenen bircok turu vardır Koyun, lama, deve gibi geviş getirenler bulunduğu gibi kanguru da yavrusunu kesesinde taşır
Butun memelilerin kalpleri dort gozludur Akciğer solunumu yaparlar Goğus ve karın boşlukları diyafram denen bir zarla ikiye ayrılır Kaslar ve diyafram yardımıyla ciğerlere hava emilir ve atılır Bu nefes alış verişleri, kısmen irade dışı olan kas hareketleriyle sağlanır Ciğerlere hava alındığında goğus kafesi genişler, verildiğinde ise kuculur
Memelilerin iskeletleri tamamen kemikleşmiştir Omur sayısı memeli cinsine gore değişir Kafatası beyni korumaya yarar Cene kemikleri dişleri tutar Memelilerde diş sayısı nadiren 44 ’u gecer Bir istisna olarak bazı yunuslarda diş sayısı 246 ’yı bulur
Memelilere binlerce metre su altında ve binlerce metre yukarılarda,
dağ tepelerinde ve collerde, ormanlarda, kutuplarda rastlamak mumkundur Coğu kısa mesafelerde de olsa yuzebilir Balina, tamamen suya bağlı olarak yaşar Ucabilen memeli hayvan yarasadır Maymunlar ağaclarda ayak ve kuyruklarını kullanarak, dallar arasında akrobatik hareketlerle hızla yer değiştirebilirler Sincap ve kunduzlar gibi kışlık yiyecek depo edenleri de vardır Kış uykusuna yatanlarına da rastlanır
Memeliler sıcakkanlı olduklarından iklim ve cevre şartları ne olursa olsun vucut sıcaklıklarını sabit tutan kontrol mekanizmasına sahiptirler Vucutlarındaki yağ tabakası ve kıllarla vucut ısısını muhafaza ederler Birbirleriyle ses, koku ve hareketleriyle anlaşırlar Genellikle omurleri kısadır Yarasalar 17, şempanzeler 40, ayılar 34, aslanlar 30, bizonlar 22, atlar 4060, dağ kecileri 25, filler 150200, geyikler 4050, kediler 22, kopekler 15, koyunlar 1215, kokarcalar 68, eşekler 60106, katırlar 45, kurtlar 20 yıl kadar yaşarlar
Omurgalı Hayvanlar Ozellikleri
Omurgalı Hayvanlar Hakkında Bilgi
BALIKLAR
Kopek balığı, alabalık, sazan, levrek
KURBAĞALAR
Kara kurbağası, su kurbağası
SURUNGENLER
Yılan, kertenkele, timsah
KUŞLAR
Serce, karga, bulbul, şahin
MEMELİLER
İnsanlar, maymunlar, balinalar, yunuslar
1BALIKLAR
Solungacları ile solunum yapan, vucut ısıları cevreye bağlı olarak değişen, soğuk kanlı, yurekleri cift gozlu, coğunun vucudu pullu,genellikle yumurta ile ureyen, suda yaşayan omurgalı hayvanların genel adı Bir kulakcık ve karıncıktan meydana gelen kalplerinde daima kirli kan bulunur Kalpten cıkan kirli kan solungaclarda temizlendiğinden, vucutta temiz kan dolaşır Ağızdan alınan sun, solungaclardan dışarı atılırken suda cozulmuş oksijen, osmozla kana verilir Bu arada suda bulunan besinler ise yutulur Kopek balıklarında su hem ağızdan hem de ilk solungac yarığından alınır Tuzlu su balıkları su ictikleri halde, tatlı su balıkları su icmezler Gerekli su ihtiyaclarını solungac zarlarından osmozla alırlar Deniz balıkları ictikleri suyun tuzunu bobrekle değil, solungacları ile ayırır Balıklarda goğus ve karın yuzgecleri cift, sırt, kuyruk ve anal yuzgecleri tektir
Balıkların harekette onemli rol oynayan değişik kuyruk tipleri mevcuttur Catallanmış kuyruk tipine “difiserk, catallı olup eşit parcalı olana “homoserk, kopek balıklarında olduğu gibi catalları eş olmayan kuyruk tipine de “heteroserk denir
Balıklar omurgalı canlılar icerisinde sayıca en fazla olanıdır Calışmalarda balık turunun 40000 kadar olduğu soylenmektedir
Balıkların gunumuzde sportif ve akvaryumdaki değeri yanında buyuk bir protein kaynağı olması ticari değerini arttırmaktadır Balıkların yeryuzundeki dağılımları o kadar geniştir ki, sıcak tropikal sularda, acı sularda, tatlı sularda, ışığın ulaştığı dağ derelerinde veya insanların henuz ulaşamadığı oldukca karanlık ve derin sularda yaşayabilmektedir Uc turlu beslenme gorulur Herbivor (otcul), karnivor (etcil) ve omnivor (hem et hem de bitkisel besin yiyenler) Yalnız cenelerinde değil, butun ağız boşluklarında ve yutaklarında sıralanış ve şekil olarak birbirinden farklı bircok diş bulunur Bu genelde beslenme şekillerine goredir Bazılarında farinks (yutak) dişleri gelişmiştir Yanlız Mersin balıklarında ve Demetsolungaclılarda diş bulunmaz
Balıklar nasıl yuzer?
Her balık vucudunun elastikiyeti cinslere bağlıdır Mesela; yılan balığı vucudunu bir yılan gibi hareket ettirebilir Butun balıklar kuyruklarını her iki yana da hareket ettirebilir Kuyruk her iki yana hareketi sırasında geri ve yandaki suyu iter Suyun bu hareketlere olan tepkisi balığın ters yonde hareket etmesine sebep olur Kuyruğun başka bir vazifesi de balığın yana yatmasını onlemektir Bunun yanı sıra hareket yonunde sabit kalmasını sağlar Yuzgeclerin acısının değiştirilmesi ile balık aşağı ve yukarı yuzebilir Bu mekanizma ayrıca ucaklardaki gibi işler On yuzgecler hızı duzenleme yonunden fren etkisine sahiptir
Balığın besin değeri:
Balık etinin besleme ozelliği fazladır Cunku, kasaplık hayvan etine nazaran yağ oranı duşuk, protein oranı yuksektir Ayrıca vitamin bakımından da zengindir Bilhassa A ve B vitaminleri fazladır Balığın onemli diğer bir ozelliği de fosfor bakımından zengin bir besin maddesi olmasıdır
2KURBAĞALAR
Yaşadığı yerler: Suda, karada ve ağaclarda Avustralya ve cevre adaları haric, butun dunyaya yayılmışlardır
Ozellikleri: Vucutları cıplak ve tıknazdır Kuyrukları yoktur Uzun araka bacakları zıplamaya elverişlidir Erginleri akciğer, larvaları solungac solunumu yapar
Omru: 1040 yıl
Ceşitleri: 2000 kadar turu bilinmektedir Su kurbağası, kara kurbağası, gol kurbağası, ağac kurbağası, petekli kurbağa, Amerikan okuz kurbağası meşhur turleridir
Vucudu zıplamaya elverişli kuyruksuz amfibyumlara verilen genel ad Amfibyum, suda ve karada yaşayan demektir Ucgen bicimli kafaları, patlak gozleri vardır Coğunun ust ceneleri dişlidir On bacakları dort, arka bacakları beş parmaklıdır Coğunlukla suda yaşayan turleri vardır Boyları genellikle 715 cm arasında değişir Burun delikleri cok ondedir ve bunları zar gibi bir kapakla istediği zaman kapatabilir Ucu yapışkan dilleri uzun ve geriye doğru kıvrıktır İleriye hızla fırlatarak bocek avlarlar Deri solunumları gucludur Başlarının yanında balon gibi şişen ses keseleri vardır Kurbağalar bocek, solucan ve sumuklu bocekleri severek yer Kurbağalar işitmede en duyarlı canlılardandır İşitme duyuları gorme duyularından cok daha hassastır Dış kulakları bulunmaz Ancak hareket eden avlarını fark ederler İnce ve cıplak derilerinde mukus ve zehir bezleri vardır Mukus yapışkan bir sıvıdır Vucudu su kaybına karşı korur Derilerindeki zehir tahriş edicidir
Yılan ve kuşlar zehirlerinden etkilenmez Tehlike anında suya dalar Kara kurbağaları gunduzleri gizlenir, gece avlanmaya cıkar
Erişkin kurbağaların hepsi akciğerleriyle solur ve suda yumurtlar Nadir bazı turler yumurtalarını vucutları uzerinde taşır Yumurtadan cıkan siyah renkli ve kuyruklu larvalarına “tetari veya “iribaş denir Solungac solunumu yapar, sudaki kucuk bitki ve boceklerle beslenirler Kendilerinden kucuk tetarileri de yerler Gelişme devrelerinde once arka ayaklar, sonra on ayaklar belirir Kan dolaşımları balıklara cok benzer Akciğerler gelişince solungaclar kaybolur Daha sonra kuyruk da korelir Sudan karaya sıcrayarak barınacak yer ararlar Uc yılda erginleşirler Renkleri yaşadıkları cevrelere uygundur Renk değiştirenleri de vardır Ağac kurbağaları yeşil renkli olduğundan duşmanları tarafından fark edilmezler On ve arka ayakları arasında perde olanları ağactan yere planor ucuşu yaparak inerler Yarı gecirgen derileri, yaprakların terleyerek cıkardığı suyu emer Ureme donemlerinde suya donerler
Afrika ve Guney Amerika ’da yaşayan pipalar (petekli kurbağalar) suda beslenir Dilleri ve goz kapakları yoktur Erkek tarafından dollenen yumurtalar dişinin sırtındaki peteklere yerleştirilir Kurbağa yavrusu tamamen gelişmiş olarak annesinin sırtındaki odacığı terk eder
3SURUNGENLER
Omurgalı hayvanların geniş bir sınıfı Bu sınıf kertenkele, yılan, kaplumbağa ve timsahları icine alır Nesilleri tukenmiş olan dinazorlar, ihtiyozorlar da bu sınıfta incelenir Bugun yeryuzunde yaşayan 7000 kadar turu bilinmektedir
Vucutları pul veya kemiksi plaklarla ortuludur Surungenlerin pulları ust derinin kornea tabakasının kalınlaşmasından meydana gelir Aralarında bulunan yumuşak deri sayesinde govdeleri rahatca eğilip bukulebilir Karın pullarıysa coğunlukla birbirinin ustune biner Bu durum yılanlarda surunmeye yardımcıdır Kaplumbağa ve timsahların vucutlarını orten kemiksi plakların yapısına alt deri de katılır Kaplumbağaların baasını meydana getiren plaklar birbirine kaynamıştır Timsahlarda ise birbirinden ayrıdır Kertenkele ve yılanlarda pullu deri, buyumeye mani olduğundan zaman zaman atılarak yenilenir Bu duruma gomlek değiştirme denir Cansız pul ve levhalardan hasıl olan deri, terlemeye manidir Vucut sıvılarının buharlaşmasını onler Surungenlerde ter bezi bulunmadığından kurak ve sıcak bolgelerde rahatca yaşayabilirler
Hem yavru hem de erginler akciğer solunumu yapar Deri solunumları yoktur Yılan ve yılansı kertenkelelerin sol akciğerleri hava kesesine donuşmuştur Avlarını tutarken gerekli yedek havayı bu keseden kullanırlar
Cift eşeylidirler Yumurtlayarak urerler Yumurtalarını nemli ve sıcak topraklara bırakırlar Cok azında yumurtalar ana karnında acıldığından yavrularını doğururlar Deniz kaplumbağaları kilometrelerce yol kat ederek kumsallara cıkar ve yumurtalarını kumlara gomer
Değişken ısılı, soğuk kanlı hayvanlardır Vucut ısılarını yukseltmek icin guneşlenir veya sıcak taş ve topraklara uzanırlar Soğuk havalarda uyuşurlar Toprağı donan soğuk iklim bolgelerinde surungenlere rastlanmaz Kış uykusuna yatarlar Aşırı sıcak havalarda serin yerlere cekilerek yaz uykusuna da yatarlar Yedikleri besinlerden hemen hemen hic ısı elde etmezler Fazla vucut ısısına ihtiyac duymadıklarından rahatca bir yıl gibi uzun bir sure aclığa dayanabilirler Bazılarının kopan parcaları yenilenir
Yılan ve kertenkelelerin kalpleri iki kulakcık ve yarım bir perdeyle yarılmış iki karıncıktan meydana gelir Karıncıklarda temiz ve kirli kan birbirine karıştığından vucutlarında karışık kan dolaşır Timsah ve kaplumbağaların karıncıklarında perde tamdır Kalpleri dort gozludur Sol kısımda temiz, sağ kısımda kirli kan bulunur Buna rağmen sol ve sağ karıncıktan cıkan aort kokleri kalbin hemen onunde panizza kanalı vasıtasıyla birleştiklerinden vucutta kısmen karışık kan dolaşır Koku alma duyuları cok kuvvetlidir Yılan ve kertenkele en hafif kokuları bile diliyle idrak edebilir
4KUŞLAR
Vucutları tuylerle ortulu, akciğer solunumu yapan, sıcakkanlı, yumurtlayan, gagalı, kanatlı omurgalı hayvanların ortak adı
Ucma olayında buyuk enerjiye ihtiyac duyulduğundan kuşlarda gelişmiş bir sindirim sistemi vardır Mide ve bağırsakları diğer hayvanlarınkinden farklıdır Orneğin kuşlarda “kursak denilen bir torba bulunur Burası alınan gıdayı depolamaya ve devamlı mideye aktarmaya yarar Mideleri iki gozludur Birinci mide “bezli mide, ikinci mide ise “taşlık adını alır Kuşlar enerji depolamak icin yediklerini hemen hazmeder
Kuşların motoru kalpleridir Pompalama faaliyetlerini hızlı bir şekilde yurutebilmesi icin dakikada 5001000 kadar kalp atışı mevcuttur Başlıca ucuş takımları da goğus kaslarıdır
Kuşlarda akciğerler son derece gelişmiş olmasına rağmen kucuktur Bununla beraber iletim kabiliyetleri yuksektir Akciğerler goğus boşluğunda serbest olmayıp sırt duvarına yapışıktır Akciğerlere bağlı dokuz adet hava kesesi vardır Hava deposu gorevi yapan bu keseler ucma esnasında kuşun ağırlığını azaltır ve akciğerlere hava akımını arttırır Solunum ağızla başlar, sonra gırtlak ve soluk borusu gelir Soluk borusunun sonunda daha cok otuculerde gelişen ses gırtlağı bulunur Soluk borusu iki bronşa, bronşlar da akciğerlerin icinde kılcal hava kanalcıklarına ayrılır
Kuşlarda diyafram yoktur Akciğerleri insanlarda ki gibi şişip gevşemez Ucuş esnasında kanat cırpma sonucu, goğus kemiğinin acılıp kapanmasıyla hava keselerine yapılan basıncla akciğerler koruklenir ve hava akciğerlere rahatlıkla girip cıkar Akciğerlerin bu ozelliği solunumun cabuk olmasına ve dolayısıyla besinlerin oksijen tarafından cabuk yakılarak kuşlar icin gerekli yuksek enerjinin elde edilmesini sağlar
5MEMELİLER
Yavruları vucutlarında meydana gelen, sutle besleyerek buyuten, sıcakkanlı omurgalı hayvanlardır Bu sınıfın yeryuzunde beş bin kadar turu vardır İnsan da bu sınıfta incelenir Memelilerin et ve otla beslenen bircok turu vardır Koyun, lama, deve gibi geviş getirenler bulunduğu gibi kanguru da yavrusunu kesesinde taşır
Butun memelilerin kalpleri dort gozludur Akciğer solunumu yaparlar Goğus ve karın boşlukları diyafram denen bir zarla ikiye ayrılır Kaslar ve diyafram yardımıyla ciğerlere hava emilir ve atılır Bu nefes alış verişleri, kısmen irade dışı olan kas hareketleriyle sağlanır Ciğerlere hava alındığında goğus kafesi genişler, verildiğinde ise kuculur
Memelilerin iskeletleri tamamen kemikleşmiştir Omur sayısı memeli cinsine gore değişir Kafatası beyni korumaya yarar Cene kemikleri dişleri tutar Memelilerde diş sayısı nadiren 44 ’u gecer Bir istisna olarak bazı yunuslarda diş sayısı 246 ’yı bulur
Memelilere binlerce metre su altında ve binlerce metre yukarılarda,
dağ tepelerinde ve collerde, ormanlarda, kutuplarda rastlamak mumkundur Coğu kısa mesafelerde de olsa yuzebilir Balina, tamamen suya bağlı olarak yaşar Ucabilen memeli hayvan yarasadır Maymunlar ağaclarda ayak ve kuyruklarını kullanarak, dallar arasında akrobatik hareketlerle hızla yer değiştirebilirler Sincap ve kunduzlar gibi kışlık yiyecek depo edenleri de vardır Kış uykusuna yatanlarına da rastlanır
Memeliler sıcakkanlı olduklarından iklim ve cevre şartları ne olursa olsun vucut sıcaklıklarını sabit tutan kontrol mekanizmasına sahiptirler Vucutlarındaki yağ tabakası ve kıllarla vucut ısısını muhafaza ederler Birbirleriyle ses, koku ve hareketleriyle anlaşırlar Genellikle omurleri kısadır Yarasalar 17, şempanzeler 40, ayılar 34, aslanlar 30, bizonlar 22, atlar 4060, dağ kecileri 25, filler 150200, geyikler 4050, kediler 22, kopekler 15, koyunlar 1215, kokarcalar 68, eşekler 60106, katırlar 45, kurtlar 20 yıl kadar yaşarlar