Sepsis, bir enfeksiyona karşı vücudun verdiği yanıt sonucu oluşan, hayatı tehdit edici boyutlara ulaşabilen bir durumdur Normal şartlar altında vücudumuzun herhangi bir yerinde bir enfeksiyon oluşabilir Bağışıklık sistemimiz bu enfeksiyon ile savaşarak enfeksiyon etkenini ortadan kaldırmaya çalışır Ancak bazı durumlarda, bu savaş sırasında ortaya çıkıp kana karışan kimyasal maddeler tüm vücutta bir reaksiyon zinciri başlatabilir Aslında vücudu koruma amacıyla ortaya çıkan maddeler, vücuda zarar vermeye başlar Halk arasında “kan zehirlenmesi de denen sepsis, bağışıklık sistemi güçsüz olan kişilerde tehlikelidir, ağırlaşarak septik şok ve ölüme neden olabilir Erken dönemde uygun antibiyotik ve damar içi sıvı tedavisiyle yaşama şansı vardır
Sepsis belirtileri nelerdir ?
Sepsis teşhisi konulabilmesi için vücutta bir enfeksiyon bulunması veya enfeksiyondan şüphelenilmesinin yanı sıra aşağıdaki belirtilerden en az birinin olması gerekmektedir:
Konu Resmi
Vücut sıcaklığının 383 derecenin üzerinde olması,
Vücut sıcaklığının 36 derecenin altında olması,
Kalp hızının dakikada 90’ın üzerinde olması, Solunum hızının artması,
Vücutta sıvı artışı,
Kanda akyuvar sayısının yükselmesi (12000’in üzeri),
Kanda akyuvar sayısının düşmesi (4000’in altı),
CRP düzeyinin yükselmesi,
Prokalsitonin düzeyinin yükselmesi,
Tansiyon düşüklüğü,
Şeker hastalığı bulunmamasına rağmen kan şekerinin yüksek olması,
Ağır sepsiste; sepsis tablosuna ek olarak organ fonksiyon bozukluğu belirtileri eklenir (idrar miktarında azalma gibi, kalbin pompalama fonksiyonunun bozulması gibi),
Septik şokta; sepsise ek olarak tansiyon düşüklüğü veya laktat yüksekliği tabloya eklenir Sepsis sebepleri nelerdir ?
Bakteri, virüs veya mantarların sebep olduğu enfeksiyonlar sepsise yol açabilir Nüfusun giderek yaşlanması, ilaçlara dirençli mikroorganizmaların çoğalması ve bağışıklık sisteminin zayıflaması sepsisi kolaylaştırıcı etmenlerdir
Zatürre, karın içi enfeksiyonları, kan dolaşımına yayılmış enfeksiyonlar sepsise en sık sebep olan etmenlerdir
Sepsis kimlerde daha çok görülür ? Yaşlılar,
Bebekler,
Bağışıklık sistemi bozuk olanlar,
Yoğun bakım hastaları,
Ciddi yanık tedavisinde olanlar
Sepsis tanı testleri nelerdir ?
Yukarıda sayılan belirtiler başka bazı rahatsızlıklarda da görüldüğü için, sepsis tanısı koymak o kadar da kolay değildir Teşhis koymak için aşağıdaki test ve yöntemlerden faydalanılır:
Kan testleri: Enfeksiyon varlığı veya yokluğu, Pıhtılaşma problemleri olup olmadığı, Karaciğer veya böbrek fonksiyon bozukluğu olup olmadığının anlaşılabilmesi için fonksiyon testleri, Oksijen düzeyinin belirlenmesi için Kan gazları, Elektrolit dengesizlikleri bulunup bulunmadığını ortaya koymak için yapılır
İdrar tahlili: İdrar yollarında bir enfeksiyon varlığı düşünüldüğünde istenir
Balgam kültürü: Öksürük ve balgam varlığında bir enfeksiyon bulunup bulunmadığının belirlenmesi için istenir
Yara kültürü: Vücutta herhangi bir yara varsa, bundan alınan akıntı veya sürüntü örneğinde enfeksiyon araştırması için yapılır
Röntgen: Özellikle akciğer enfeksiyonları başta olmak üzere çeşitli vücut içi enfeksiyonlarının teşhisinde kullanılabilir
Ultrason: Safra kesesi ve yumurtalık enfeksiyonları başta olmak üzere vücut içi enfeksiyonlarının belirlenmesinde kullanılabilir
MR: Yumuşak doku enfeksiyonlarının araştırılmasında kullanılabilir
Sepsis nasıl tedavi edilir ?
Erken dönemde tedavi hayat kurtarıcıdır Bu gibi hastalar genellikle hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde devamlı takip altında tutulur
Tedavide bir an önce antibiyotik başlanması gerekir Etken mikroorganizma belirlenmeden önce geniş etkili antibiyotiklerle tedaviye başlanır Etken belirlendikten sonra, mikroorganizmaya özgül antibiyotikler kullanılarak tedaviye devam edilir Antibiyotik kullanım şekli damar yoludur
Antibiyotiklerin yanında; tansiyon düzenleyici ilaçlar, kortizon ve insülin gibi hormonlar kullanılabilir Vücutta eksilen maddeler tamamlanır ve sürekli izlem ile hayati organların fonksiyon kaybı engellenmeye çalışılır
Sepsis belirtileri nelerdir ?
Sepsis teşhisi konulabilmesi için vücutta bir enfeksiyon bulunması veya enfeksiyondan şüphelenilmesinin yanı sıra aşağıdaki belirtilerden en az birinin olması gerekmektedir:
Konu Resmi
Vücut sıcaklığının 383 derecenin üzerinde olması,
Vücut sıcaklığının 36 derecenin altında olması,
Kalp hızının dakikada 90’ın üzerinde olması, Solunum hızının artması,
Vücutta sıvı artışı,
Kanda akyuvar sayısının yükselmesi (12000’in üzeri),
Kanda akyuvar sayısının düşmesi (4000’in altı),
CRP düzeyinin yükselmesi,
Prokalsitonin düzeyinin yükselmesi,
Tansiyon düşüklüğü,
Şeker hastalığı bulunmamasına rağmen kan şekerinin yüksek olması,
Ağır sepsiste; sepsis tablosuna ek olarak organ fonksiyon bozukluğu belirtileri eklenir (idrar miktarında azalma gibi, kalbin pompalama fonksiyonunun bozulması gibi),
Septik şokta; sepsise ek olarak tansiyon düşüklüğü veya laktat yüksekliği tabloya eklenir Sepsis sebepleri nelerdir ?
Bakteri, virüs veya mantarların sebep olduğu enfeksiyonlar sepsise yol açabilir Nüfusun giderek yaşlanması, ilaçlara dirençli mikroorganizmaların çoğalması ve bağışıklık sisteminin zayıflaması sepsisi kolaylaştırıcı etmenlerdir
Zatürre, karın içi enfeksiyonları, kan dolaşımına yayılmış enfeksiyonlar sepsise en sık sebep olan etmenlerdir
Sepsis kimlerde daha çok görülür ? Yaşlılar,
Bebekler,
Bağışıklık sistemi bozuk olanlar,
Yoğun bakım hastaları,
Ciddi yanık tedavisinde olanlar
Sepsis tanı testleri nelerdir ?
Yukarıda sayılan belirtiler başka bazı rahatsızlıklarda da görüldüğü için, sepsis tanısı koymak o kadar da kolay değildir Teşhis koymak için aşağıdaki test ve yöntemlerden faydalanılır:
Kan testleri: Enfeksiyon varlığı veya yokluğu, Pıhtılaşma problemleri olup olmadığı, Karaciğer veya böbrek fonksiyon bozukluğu olup olmadığının anlaşılabilmesi için fonksiyon testleri, Oksijen düzeyinin belirlenmesi için Kan gazları, Elektrolit dengesizlikleri bulunup bulunmadığını ortaya koymak için yapılır
İdrar tahlili: İdrar yollarında bir enfeksiyon varlığı düşünüldüğünde istenir
Balgam kültürü: Öksürük ve balgam varlığında bir enfeksiyon bulunup bulunmadığının belirlenmesi için istenir
Yara kültürü: Vücutta herhangi bir yara varsa, bundan alınan akıntı veya sürüntü örneğinde enfeksiyon araştırması için yapılır
Röntgen: Özellikle akciğer enfeksiyonları başta olmak üzere çeşitli vücut içi enfeksiyonlarının teşhisinde kullanılabilir
Ultrason: Safra kesesi ve yumurtalık enfeksiyonları başta olmak üzere vücut içi enfeksiyonlarının belirlenmesinde kullanılabilir
MR: Yumuşak doku enfeksiyonlarının araştırılmasında kullanılabilir
Sepsis nasıl tedavi edilir ?
Erken dönemde tedavi hayat kurtarıcıdır Bu gibi hastalar genellikle hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde devamlı takip altında tutulur
Tedavide bir an önce antibiyotik başlanması gerekir Etken mikroorganizma belirlenmeden önce geniş etkili antibiyotiklerle tedaviye başlanır Etken belirlendikten sonra, mikroorganizmaya özgül antibiyotikler kullanılarak tedaviye devam edilir Antibiyotik kullanım şekli damar yoludur
Antibiyotiklerin yanında; tansiyon düzenleyici ilaçlar, kortizon ve insülin gibi hormonlar kullanılabilir Vücutta eksilen maddeler tamamlanır ve sürekli izlem ile hayati organların fonksiyon kaybı engellenmeye çalışılır