Türklerin Günümüze Kadar Kullandığı Alfabeler
Türk Milletinin Kullandığı Alfabeler Nelerdir?
Türkler Hangi Alfabeleri Kullanmıştır?
Türkler, farklı alanlara yönlendirilmiş yerlerde ve yerleştikleri sahalarda başka diğer alfabeler kullandılar Sesin ifadesi olan harf denen işaretler itibaridir, iğretidir, takmadır Aynı ses öbür alfabelerde, değişik harflerşekiller ile yazılır Alfabeye, İslam dininin kabulüyle Osmanlı terbiyesinde yetişen yaşlıların hala kullandıkları şekliyle, Elifba, Ebced de denilmiştir Kültür tarihimize bakıldığında daha ilk yazılmış abidelerimizde Türkçe yazma endişesi kendisini göstermektedir Buna paralel olarak, edebiyatımızın menşeine doğru gidersek, saraylarda ve millet arasında Türkçe anlatmak; kamlarda, bahşılarda ve ozanlarda milletin dertlerine derman almak gerçeği vardır Bütün bunlar, bir millete dili ile çağırmak, açıklamak, halk müziği fertlerini en iyi şekilde yetiştirmek ve birleştirme içindir Şu halde her millette olduğu gibi bizde de dil ön sırada yer almıştır Şair ve müellifler göre işlenen dile türlü emekler sarf edilmiştir Alimlerimiz onunla bildiklerini açıklamışlardır Ama Türkçe'nin tarih içinde ara sıra talihsizliğe uğradığı da bir gerçektir Böyle olmasına rağmen kesintisiz devamlı Türk tarihi içinde ona arkadaki çıkan hakanlar olmuş, Türkçe yazar şair ve müellifler mükafatlandırılmıştır
Türk tarihi, düğümler ve bu düğümlerin açıldığı dağınıklıklarla doludur GöktürklerUygurlar devri bu birliğin öyle ya da böyle bozulduğu, Türklüğün bilhassa dini açıdan dağılmaya yüz tuttuğu bir tahsis olarak karşımıza çıkmaktadır Uygurlardan daha sonra Türklük, İslam medeniyetine dahil olmuştur İslamiyet, Uygurlar vaktinde görülen dağınıklığı gidermiş, Türklüğü kurtarmış ve milleti her tarafta bir bütün haline getirmiştir Karahanlılar'la başlayan ve Selçuklular'la yeniden tesis edilmeye çalışılan birliğin ve bütünlüğün gerçekleşmesi de İslam dini sayesinde olmuştur Oysa, bu iki devleti birbirinden ayıran en mühim şey, birincisinin Türkçe'ye verdiği değerdir Selçukluların bunun yanına belirtilmesi gereken hizmetlerinden biri alfabede birliği sağlamış olmalarıdır Zaten bu büyük devlet, tarihe mülk olurken İslami Türk yazısını Türk birliğinin kurulabilmesi için en önemli unsurlardan biri olarak miras bırakmıştır devrinde millet, tek bir hakanın etrafındadır Dili, dini ve alfabesi tektir ve her bakımdan bir birlik mevcuttur
Selçuklulardan sonra her beylik, Türkçe tamamen tutunmaya ve hükmetmeye çalıştı Bu Nedenle anlatım ve ifadede birlik ile Türkçe'ye verilen layık önde geldi Dil düşüncesinin yanında alfabede de birlik sağlandı ve her beylik İslamiTürk yazısını kullandı O devirde tüm Türk illerinde durum benzer idi Beylerin sınırları olsa bile yazı birliği tüm Türklüğü birleştiriyordu Bu, doğu ve batı Türklüğü için de laf konusu idi
Bugün Türk dünyası dil ve din birliğine sahiptir Ama alfabede birliği kaybetmiştir Bu birlik, Rusya ’daki Türkler arasında bile mevcut değildir Oysa onlar da görülen çözülme üzerine yazıda birlik tarafına yönelmişlerdir
Türklerin tarih baştan başa kullandığı alfabeler
Göktürk (Orhun) alfabesi: Metinleri Orta Asya ’daki Orhun Nehri kıyısında bulunduğu için Göktürk ya da Orhun ismi ile anılır Orhun ’da yerleşen Türkler tarafından kullanıldığı için de Türük, Türk Alfabesi denir Türklere mahsustur ve Esik Kurgan yazısına aynı Hunlar, Göktürkler ve sathi olarak da Asya ve Avrupa ’ya yayılan Türk kavimleri, kullanmıştır Bu alfabede resmin göze hitap ettiği ve ses haline geldiği dobra dobra görülür Göktürk alfabesi otuz sekiz harften meydana kazanç Dördü sesli olup, sekiz sesi karşılar, gerisi sessizdir Keza ok, ko, uk, ku, ük, kü, nç, nd, gibi heceler farklı harflerle gösterilmiştir Sesli harfleri, sessizler okutur Sağdan sola içten yazılır Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan hatırasına yazılıp, dikilen Orhun Abideleri bu alfabenin sanat eseri numunesidir Bunlar hem Türkçe'nin tanıdık ilk yazılmış metinleridir
Uygur alfabesi: Göktürklerden sonra Türkistan ’da devlet kuran Uygurlardan adını alır Uygurlar ve Türkistan ’daki Türkler kullandı On sekiz işaretten meydana gelir Dördü sesli, gerisi sessizdir Harfler umumiyetle birbirine bitişiktir, çok kez öncelikle, apaçık ve sonda elde etmek üzere üç şekli vardır Sağdan, sola dürüst yazılır Sekizinci asırdan, on ikinci asra kadar yaygın, on beşinci asra değin mevzii bir şekilde görülür Bu yazının kâtiplerine, bakşı, bakşıgeri ya da serbahşı adları da verilmiştir
Arapİslam alfabesi: Türklerin topluca İslamiyet'i kabulünden, yani 10 asırdan daha sonra geniş bir sahada tüm Türkİslam devletleri tarafından kullanıldı Arap Alfabesi yirmi sekiz harf olmasına karşın Türklerin kullandığı İslam harfleri otuz bir ile otuz altı harften meydana kazanç Sağdan sola doğru yazılan bu alfabe, tüm Türklüğü kucaklamış ve Türkçe'nin dağıtılmış lehçelerinde, pekçok kitap, kitabe yazılmıştır Heybetli ve sürekli abidevi eserler bu alfabe ile verildi Türkiye, İslam alemi ve dünyanın her yerindeki kütüphane ve kitapseverlerin kitaplıklarında İslam harfleriyle yazılı milyonlarca Türkçe eser mevcuttur Dünyanın en büyük ve kocaman arşivi, Türk İslam alfabesiyle yazılan Türkçe evraklarla doludur
Kiril alfabesi: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği hudutları içinde yaşayan Türkler tarafından kullanılmaktadır Kiril Alfabesi, ihtiyari olmayıp, Rus ve komünist emperyalizmin mecbur tatbikidir Komünist idare, Türklere tek bir alfabe kullandırmayıp, milli birliği bozmak için on sekiz Türk uzunlamasına değişik işaretli alfabe kullandırmıştır Sunî bir Slav alfabesidir Otuz sekiz harftir On biri sesli, gerisi sessizdir Soldan sağa doğru yazılır Yararlanma alanı, Rusya ’daki Türkler içindir
Latin alfabesi: Bu alfabe, 1925 yılında birincil kez Azeri Türklüğü tarafından kullanılmıştır Türkiye Cumhuriyeti ’nin kurulmasından sonra; 1928 ’de Türkiye ’de kullanılmaya başlandı Günümüzde, Türkiye ve Avrupa Türkleri kullanır Latin asıllı yirmi dokuz harften meydana kazanç Sekizi sesli, gerisi sessizdir
Türkler; OrhunTürk, UygurSogd, Arapİslam, KirilSlav ve Latin alfabelerinden diğer Sogd, Mani, Brahmi, Süryani, Rum, Slav vs gibi alfabeleri de kısmen kullanmışlardır *
Türk Milletinin Kullandığı Alfabeler Nelerdir?
Türkler Hangi Alfabeleri Kullanmıştır?
Türkler, farklı alanlara yönlendirilmiş yerlerde ve yerleştikleri sahalarda başka diğer alfabeler kullandılar Sesin ifadesi olan harf denen işaretler itibaridir, iğretidir, takmadır Aynı ses öbür alfabelerde, değişik harflerşekiller ile yazılır Alfabeye, İslam dininin kabulüyle Osmanlı terbiyesinde yetişen yaşlıların hala kullandıkları şekliyle, Elifba, Ebced de denilmiştir Kültür tarihimize bakıldığında daha ilk yazılmış abidelerimizde Türkçe yazma endişesi kendisini göstermektedir Buna paralel olarak, edebiyatımızın menşeine doğru gidersek, saraylarda ve millet arasında Türkçe anlatmak; kamlarda, bahşılarda ve ozanlarda milletin dertlerine derman almak gerçeği vardır Bütün bunlar, bir millete dili ile çağırmak, açıklamak, halk müziği fertlerini en iyi şekilde yetiştirmek ve birleştirme içindir Şu halde her millette olduğu gibi bizde de dil ön sırada yer almıştır Şair ve müellifler göre işlenen dile türlü emekler sarf edilmiştir Alimlerimiz onunla bildiklerini açıklamışlardır Ama Türkçe'nin tarih içinde ara sıra talihsizliğe uğradığı da bir gerçektir Böyle olmasına rağmen kesintisiz devamlı Türk tarihi içinde ona arkadaki çıkan hakanlar olmuş, Türkçe yazar şair ve müellifler mükafatlandırılmıştır
Türk tarihi, düğümler ve bu düğümlerin açıldığı dağınıklıklarla doludur GöktürklerUygurlar devri bu birliğin öyle ya da böyle bozulduğu, Türklüğün bilhassa dini açıdan dağılmaya yüz tuttuğu bir tahsis olarak karşımıza çıkmaktadır Uygurlardan daha sonra Türklük, İslam medeniyetine dahil olmuştur İslamiyet, Uygurlar vaktinde görülen dağınıklığı gidermiş, Türklüğü kurtarmış ve milleti her tarafta bir bütün haline getirmiştir Karahanlılar'la başlayan ve Selçuklular'la yeniden tesis edilmeye çalışılan birliğin ve bütünlüğün gerçekleşmesi de İslam dini sayesinde olmuştur Oysa, bu iki devleti birbirinden ayıran en mühim şey, birincisinin Türkçe'ye verdiği değerdir Selçukluların bunun yanına belirtilmesi gereken hizmetlerinden biri alfabede birliği sağlamış olmalarıdır Zaten bu büyük devlet, tarihe mülk olurken İslami Türk yazısını Türk birliğinin kurulabilmesi için en önemli unsurlardan biri olarak miras bırakmıştır devrinde millet, tek bir hakanın etrafındadır Dili, dini ve alfabesi tektir ve her bakımdan bir birlik mevcuttur
Selçuklulardan sonra her beylik, Türkçe tamamen tutunmaya ve hükmetmeye çalıştı Bu Nedenle anlatım ve ifadede birlik ile Türkçe'ye verilen layık önde geldi Dil düşüncesinin yanında alfabede de birlik sağlandı ve her beylik İslamiTürk yazısını kullandı O devirde tüm Türk illerinde durum benzer idi Beylerin sınırları olsa bile yazı birliği tüm Türklüğü birleştiriyordu Bu, doğu ve batı Türklüğü için de laf konusu idi
Bugün Türk dünyası dil ve din birliğine sahiptir Ama alfabede birliği kaybetmiştir Bu birlik, Rusya ’daki Türkler arasında bile mevcut değildir Oysa onlar da görülen çözülme üzerine yazıda birlik tarafına yönelmişlerdir
Türklerin tarih baştan başa kullandığı alfabeler
Göktürk (Orhun) alfabesi: Metinleri Orta Asya ’daki Orhun Nehri kıyısında bulunduğu için Göktürk ya da Orhun ismi ile anılır Orhun ’da yerleşen Türkler tarafından kullanıldığı için de Türük, Türk Alfabesi denir Türklere mahsustur ve Esik Kurgan yazısına aynı Hunlar, Göktürkler ve sathi olarak da Asya ve Avrupa ’ya yayılan Türk kavimleri, kullanmıştır Bu alfabede resmin göze hitap ettiği ve ses haline geldiği dobra dobra görülür Göktürk alfabesi otuz sekiz harften meydana kazanç Dördü sesli olup, sekiz sesi karşılar, gerisi sessizdir Keza ok, ko, uk, ku, ük, kü, nç, nd, gibi heceler farklı harflerle gösterilmiştir Sesli harfleri, sessizler okutur Sağdan sola içten yazılır Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan hatırasına yazılıp, dikilen Orhun Abideleri bu alfabenin sanat eseri numunesidir Bunlar hem Türkçe'nin tanıdık ilk yazılmış metinleridir
Uygur alfabesi: Göktürklerden sonra Türkistan ’da devlet kuran Uygurlardan adını alır Uygurlar ve Türkistan ’daki Türkler kullandı On sekiz işaretten meydana gelir Dördü sesli, gerisi sessizdir Harfler umumiyetle birbirine bitişiktir, çok kez öncelikle, apaçık ve sonda elde etmek üzere üç şekli vardır Sağdan, sola dürüst yazılır Sekizinci asırdan, on ikinci asra kadar yaygın, on beşinci asra değin mevzii bir şekilde görülür Bu yazının kâtiplerine, bakşı, bakşıgeri ya da serbahşı adları da verilmiştir
Arapİslam alfabesi: Türklerin topluca İslamiyet'i kabulünden, yani 10 asırdan daha sonra geniş bir sahada tüm Türkİslam devletleri tarafından kullanıldı Arap Alfabesi yirmi sekiz harf olmasına karşın Türklerin kullandığı İslam harfleri otuz bir ile otuz altı harften meydana kazanç Sağdan sola doğru yazılan bu alfabe, tüm Türklüğü kucaklamış ve Türkçe'nin dağıtılmış lehçelerinde, pekçok kitap, kitabe yazılmıştır Heybetli ve sürekli abidevi eserler bu alfabe ile verildi Türkiye, İslam alemi ve dünyanın her yerindeki kütüphane ve kitapseverlerin kitaplıklarında İslam harfleriyle yazılı milyonlarca Türkçe eser mevcuttur Dünyanın en büyük ve kocaman arşivi, Türk İslam alfabesiyle yazılan Türkçe evraklarla doludur
Kiril alfabesi: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği hudutları içinde yaşayan Türkler tarafından kullanılmaktadır Kiril Alfabesi, ihtiyari olmayıp, Rus ve komünist emperyalizmin mecbur tatbikidir Komünist idare, Türklere tek bir alfabe kullandırmayıp, milli birliği bozmak için on sekiz Türk uzunlamasına değişik işaretli alfabe kullandırmıştır Sunî bir Slav alfabesidir Otuz sekiz harftir On biri sesli, gerisi sessizdir Soldan sağa doğru yazılır Yararlanma alanı, Rusya ’daki Türkler içindir
Latin alfabesi: Bu alfabe, 1925 yılında birincil kez Azeri Türklüğü tarafından kullanılmıştır Türkiye Cumhuriyeti ’nin kurulmasından sonra; 1928 ’de Türkiye ’de kullanılmaya başlandı Günümüzde, Türkiye ve Avrupa Türkleri kullanır Latin asıllı yirmi dokuz harften meydana kazanç Sekizi sesli, gerisi sessizdir
Türkler; OrhunTürk, UygurSogd, Arapİslam, KirilSlav ve Latin alfabelerinden diğer Sogd, Mani, Brahmi, Süryani, Rum, Slav vs gibi alfabeleri de kısmen kullanmışlardır *