uykusuzluğun tedavisi,Uykusuzluğun tedavisi nasıl yapılır
Uykusuzluk cekenlerin kullandığı uyku ilacları, sadece birkac haftayla birkac ay gibi kısa bir sure icinde bağımlılık yaratabilir Kişi ilacsız hic uyku uyuyamaz hale gelir
Uykusuzluğun tedavisiyle ilgili soruları Doc Dr Nalan Kayrak cevaplıyor;
Uykusuzluk tedavisi nasıl yapılır?
Bazen ilaclarla bazen de yanlış uyku davranışlarının değiştirilmesiyle yapılır Uykusuzluğa horlama, uykuda solunum durması gibi sorunlar yol acıyorsa cihazlardan yararlanılır; hatta bazen ameliyat gerekir
Peki ne tur ilaclar kullanılıyor?
Yatıştırıcılar (uyku ilacı) ve antidepresanlar uykusuzluk tedavisinde başvurduğumuz ilaclar Yatıştırıcıların cok uzun sure kullanılmaması gerekiyor Cunku bu ilaclar birkac haftayla birkac ay gibi kısa bir surede bağımlılık oluşturur Kişi bu surenin sonunda ilacsız hic uyku uyuyamaz hale gelir
Antidepresanlar ise genellikle psikiyatrik belirtilerin bulunduğu uykusuzluk turunde kullanılır Toplumda uykusuzlukların mutlaka yatıştırıcı, uyku verici ilaclarla tedavi edildiği gibi yaygın ve yanlış bir kanı hakim Bu inanış yuzunden iki grup hastayla karşılaşıyoruz Birinci grupta, ilac bağımlısı olmaktan korktuğu icin doktora başvurmaktan kacınanlar var Cunku bu hastalar doktora giderlerse mutlaka kendilerine bağımlılık yapıcı bir ilac verileceğini duşunuyor
İkinci grupta ise ‘Nasılsa yatıştırıcı ilac verecek, doktora gitmeme gerek yok Eczaneden kendim de alsam olur ’ diyen hastalar var Oysa uykusuzluğun tipleri birbirinden farklı, tedavileri de farklı Bazı uykusuzluklarda yatıştırıcılar kullanmak gerekiyor ama uykusuzluk her zaman ilacla tedavi edilmiyor
Uykusuzluk ne zaman ilacla tedavi edilir?
Kısa sureli uykusuzluklarda bazen yatıştırıcı, uykuya dalmayı kolaylaştırıcı ilaclar verilebilir Ancak ilac vermeden once uykusuzluğa eşlik eden başka bir hastalık olup olmadığına dikkat edilmeli Uykusuzluk psikiyatrik bir hastalığın onde gelen belirtisiyse, orneğin depresyon soz konusuysa tek başına yatıştırıcı ilac kullanılması, durumu kotuleştirebilir Uykusuzlukla birlikte uykuda solunum bozukluğu, yani horlama ve uykuda nefes durmaları (apne) varsa, yatıştırıcı ilac kesinlikle kullanılmamalı Cunku bu tur ilaclar apneler sırasında ortaya cıkan oksijen azalmalarını cok daha kotu hale getirir Uykusuzlukla birlikte huzursuz bacak hastalığı varsa depresyon giderici ilaclar bu hastalığın belirtilerini daha da kotuleştirir Yani uykusuzluk duzeleceğine artar Kronik uykusuzluk durumunda ise hasta ilac bağımlısı olmaya cok eğilimlidir; zaten coğunlukla daha onceden cok sayıda ilac kullanmıştır; bu ilaclara karşı bağımlılık ortaya cıkmıştır Bu nedenle yeni ilaclar verilse bile bir sure sonra bunlar da etki etmemeye başlar
Kişi uykuyla ilgili olumsuz davranışlarını da değiştirmediği icin bir turlu sağlıklı uykuya kavuşmaz Bu nedenle ilaclar konusunda cok dikkatli olmak gerekir
Uykuyla ilgili değiştirilmesi gereken olumsuz davranışlar neler?
Duzenli uyku alışkanlığı denilince genellikle aynı saatte yatağa gitmek akla geliyor Oysa kural şu: Uykumuz tam gelmeden yatağa girmemeliyiz Buna karşılık olarak bircok kişi “Ama zaten benim uykum hic gelmiyor ki diyor Biz bu hastalara “Uyku ritminizi duzeltmek icin belki de birkac gece uykusuzluğa katlanmanız gerekiyor Yani uykunuz gelmiyorsa o gece uyumayın Hatta ertesi gun, bunu telafi etmek icin de uyumamanız gerekiyor Ama sabahları hep aynı saatte kalkmaya kendinizi alıştırın diyoruz Sağlıklı bir uyku icin en onemli başlangıc noktası, gece bir iki saat uyumuş olsanız bile sabah aynı saatte kalkmaktır Cunku bir sure sonra, beyniniz bu programa uyacak ve gece hangi saatte uyumanız gerektiği kendiliğinden ortaya cıkacaktır
Yaygın yapılan hatalardan biri de yatakta uzun sure kalmak Diyelim ki, uykuya dalmanız yarım saatten uzun surdu Ya da uyudunuz ama bir sure sonra uyandınız ve tekrar dalamıyorsunuz Eğer uykunuz acılmasın diye yatakta kalmaya devam ederseniz uykuya dalmanız daha da zorlaşacaktır Ne kadar uykuyu bekler, onu ne kadar kovalarsanız o da sizden o kadar kacar Yapmanız gereken şey yataktan cıkmak, dikkatinizi uyuma duşuncesinden uzaklaştırmak, hoşlandığınız birkac işle uğraşmak ve biraz gevşemektir Boylece uykunuzun tekrar gelmesini sağlayabilirsiniz
Alkol ruyalı uykuyu azaltır
Alkol almak uyumayı kolaylaştırır mı?
Alkol başlangıcta uykuya gecişi kolaylaştırabilir ama uykunun yapısını bozar Ozellikle de ruyalı uykuyu (REM) azalttığı icin uykuyu boler, hatta gece yarısı sık sık uykunun bolunmesine yol acar Sabah da cok kotu, dinlenememiş, uykuya doymamış bir halde uyanmaya sebep olur
Bitkisel caylar uykuya dalmak icin yararlı mı?
Yatıştırıcı ozelliği olan bitkisel caylar, miktarına dikkat etmek şartıyla kullanılabilir Bunların en cok bilinenleri kediotu ve sarıkantaron Akşam saatlerinde bir fincan bitki cayı icmek uykuya dalmayı kolaylaştırabilir
Uykusuzluk ceken herkes uyku laboratuvarında değerlendirilmeli mi?
Hayır Oncelikle uykusuzluk şikayeti olan kişiyle goruşme yapılır Bu goruşme bize hastanın durumuyla ilgili onemli bilgiler verir Genellikle bu goruşme sonucunda uyku laboratuvarına gerek kalmadan problem anlaşılır ve tedaviye başlanır Fakat bazı kişiler aylardır, hatta yıllardır hic uyumadıklarını soyler Bu tur uykusuzluk şikayetinde uyku laboratuvarında inceleme yapmak şart Uykuları kesintiye uğrayanlarda da uykuyu bolen durumun ne olduğunu laboratuvarda gormek gerekir
Uykusuzluk cekenlerin kullandığı uyku ilacları, sadece birkac haftayla birkac ay gibi kısa bir sure icinde bağımlılık yaratabilir Kişi ilacsız hic uyku uyuyamaz hale gelir
Uykusuzluğun tedavisiyle ilgili soruları Doc Dr Nalan Kayrak cevaplıyor;
Uykusuzluk tedavisi nasıl yapılır?
Bazen ilaclarla bazen de yanlış uyku davranışlarının değiştirilmesiyle yapılır Uykusuzluğa horlama, uykuda solunum durması gibi sorunlar yol acıyorsa cihazlardan yararlanılır; hatta bazen ameliyat gerekir
Peki ne tur ilaclar kullanılıyor?
Yatıştırıcılar (uyku ilacı) ve antidepresanlar uykusuzluk tedavisinde başvurduğumuz ilaclar Yatıştırıcıların cok uzun sure kullanılmaması gerekiyor Cunku bu ilaclar birkac haftayla birkac ay gibi kısa bir surede bağımlılık oluşturur Kişi bu surenin sonunda ilacsız hic uyku uyuyamaz hale gelir
Antidepresanlar ise genellikle psikiyatrik belirtilerin bulunduğu uykusuzluk turunde kullanılır Toplumda uykusuzlukların mutlaka yatıştırıcı, uyku verici ilaclarla tedavi edildiği gibi yaygın ve yanlış bir kanı hakim Bu inanış yuzunden iki grup hastayla karşılaşıyoruz Birinci grupta, ilac bağımlısı olmaktan korktuğu icin doktora başvurmaktan kacınanlar var Cunku bu hastalar doktora giderlerse mutlaka kendilerine bağımlılık yapıcı bir ilac verileceğini duşunuyor
İkinci grupta ise ‘Nasılsa yatıştırıcı ilac verecek, doktora gitmeme gerek yok Eczaneden kendim de alsam olur ’ diyen hastalar var Oysa uykusuzluğun tipleri birbirinden farklı, tedavileri de farklı Bazı uykusuzluklarda yatıştırıcılar kullanmak gerekiyor ama uykusuzluk her zaman ilacla tedavi edilmiyor
Uykusuzluk ne zaman ilacla tedavi edilir?
Kısa sureli uykusuzluklarda bazen yatıştırıcı, uykuya dalmayı kolaylaştırıcı ilaclar verilebilir Ancak ilac vermeden once uykusuzluğa eşlik eden başka bir hastalık olup olmadığına dikkat edilmeli Uykusuzluk psikiyatrik bir hastalığın onde gelen belirtisiyse, orneğin depresyon soz konusuysa tek başına yatıştırıcı ilac kullanılması, durumu kotuleştirebilir Uykusuzlukla birlikte uykuda solunum bozukluğu, yani horlama ve uykuda nefes durmaları (apne) varsa, yatıştırıcı ilac kesinlikle kullanılmamalı Cunku bu tur ilaclar apneler sırasında ortaya cıkan oksijen azalmalarını cok daha kotu hale getirir Uykusuzlukla birlikte huzursuz bacak hastalığı varsa depresyon giderici ilaclar bu hastalığın belirtilerini daha da kotuleştirir Yani uykusuzluk duzeleceğine artar Kronik uykusuzluk durumunda ise hasta ilac bağımlısı olmaya cok eğilimlidir; zaten coğunlukla daha onceden cok sayıda ilac kullanmıştır; bu ilaclara karşı bağımlılık ortaya cıkmıştır Bu nedenle yeni ilaclar verilse bile bir sure sonra bunlar da etki etmemeye başlar
Kişi uykuyla ilgili olumsuz davranışlarını da değiştirmediği icin bir turlu sağlıklı uykuya kavuşmaz Bu nedenle ilaclar konusunda cok dikkatli olmak gerekir
Uykuyla ilgili değiştirilmesi gereken olumsuz davranışlar neler?
Duzenli uyku alışkanlığı denilince genellikle aynı saatte yatağa gitmek akla geliyor Oysa kural şu: Uykumuz tam gelmeden yatağa girmemeliyiz Buna karşılık olarak bircok kişi “Ama zaten benim uykum hic gelmiyor ki diyor Biz bu hastalara “Uyku ritminizi duzeltmek icin belki de birkac gece uykusuzluğa katlanmanız gerekiyor Yani uykunuz gelmiyorsa o gece uyumayın Hatta ertesi gun, bunu telafi etmek icin de uyumamanız gerekiyor Ama sabahları hep aynı saatte kalkmaya kendinizi alıştırın diyoruz Sağlıklı bir uyku icin en onemli başlangıc noktası, gece bir iki saat uyumuş olsanız bile sabah aynı saatte kalkmaktır Cunku bir sure sonra, beyniniz bu programa uyacak ve gece hangi saatte uyumanız gerektiği kendiliğinden ortaya cıkacaktır
Yaygın yapılan hatalardan biri de yatakta uzun sure kalmak Diyelim ki, uykuya dalmanız yarım saatten uzun surdu Ya da uyudunuz ama bir sure sonra uyandınız ve tekrar dalamıyorsunuz Eğer uykunuz acılmasın diye yatakta kalmaya devam ederseniz uykuya dalmanız daha da zorlaşacaktır Ne kadar uykuyu bekler, onu ne kadar kovalarsanız o da sizden o kadar kacar Yapmanız gereken şey yataktan cıkmak, dikkatinizi uyuma duşuncesinden uzaklaştırmak, hoşlandığınız birkac işle uğraşmak ve biraz gevşemektir Boylece uykunuzun tekrar gelmesini sağlayabilirsiniz
Alkol ruyalı uykuyu azaltır
Alkol almak uyumayı kolaylaştırır mı?
Alkol başlangıcta uykuya gecişi kolaylaştırabilir ama uykunun yapısını bozar Ozellikle de ruyalı uykuyu (REM) azalttığı icin uykuyu boler, hatta gece yarısı sık sık uykunun bolunmesine yol acar Sabah da cok kotu, dinlenememiş, uykuya doymamış bir halde uyanmaya sebep olur
Bitkisel caylar uykuya dalmak icin yararlı mı?
Yatıştırıcı ozelliği olan bitkisel caylar, miktarına dikkat etmek şartıyla kullanılabilir Bunların en cok bilinenleri kediotu ve sarıkantaron Akşam saatlerinde bir fincan bitki cayı icmek uykuya dalmayı kolaylaştırabilir
Uykusuzluk ceken herkes uyku laboratuvarında değerlendirilmeli mi?
Hayır Oncelikle uykusuzluk şikayeti olan kişiyle goruşme yapılır Bu goruşme bize hastanın durumuyla ilgili onemli bilgiler verir Genellikle bu goruşme sonucunda uyku laboratuvarına gerek kalmadan problem anlaşılır ve tedaviye başlanır Fakat bazı kişiler aylardır, hatta yıllardır hic uyumadıklarını soyler Bu tur uykusuzluk şikayetinde uyku laboratuvarında inceleme yapmak şart Uykuları kesintiye uğrayanlarda da uykuyu bolen durumun ne olduğunu laboratuvarda gormek gerekir