Nakdî faaliyetlerin çoklukla banka hesap numaraları yahut IBAN numaraları aracılığıyla yapılması pratik olsa da bu teknoloji nedeniyle çeşitli aksaklıklar da ortaya çıkabiliyor.
Para transferi yapan şahıslar sehven yanlış bir hesaba para gönderdiği takdirde, hesabına para yatan kişi hukuken sebepsiz zenginleşmiş olacaktır. Bu yüzden hesabına para yatan kişinin çabucak sevinmemesi gerekiyor.
İzlenmesi gereken tüzel metotlar şunlar:
Sebepsiz Zenginleşme
Kendi banka hesabına, tarafı olmadığı bir ilgi sebebiyle para yatırılmış ve münasebetiyle haklı bir sebebe dayanılmaksızın diğerinin emeğinden yahut mal varlığından hisse almış olan kişi, hukuken "sebepsiz zenginleşmiş" kabul edilmektedir. Öbür bir tabirle bir zenginleşmenin gerçekleşmemiş, geçerli olmayan yahut sona ermiş bir sebebe dayanması halinde zenginleşen kişinin, zenginleştiği kısmı iade etme yükümlülüğü ortaya çıkmaktadır.
Bu durumda, para transferi yapılmak istenen şahıs dışında bir şahsa kazara gönderilen paranın iadesi için 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nda düzenlenen sebepsiz zenginleşme kararlarına dayanılarak davalının ikametgah adresinde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava ikame etmek gerekmektedir.
Dava açılmadan evvel sebepsiz zenginleşen kişinin âlâ niyetli olarak (sebepsiz zenginleştiğini bilmeden ve bilmesi kendisinden beklenmeyen) zenginleşmeyi sağlayan (mal ya da) parayı elinden çıkarması halinde işbu kıymetler geri istenememekte olup, fakat kalan kıymetler geri istenebilmektedir. Tekrar sebepsiz zenginleşen uygun niyetli üçüncü kişi, zenginleşmeye neden olan malın üzerinde yaptığı zarurî ve faydalı masrafları göndericiden geri dahi isteyebilmektedir.
Paralel formda, sebepsiz zenginleşen kişi berbat niyetli ise bu sefer gönderici, mal üzerinde yapılmış olan zarurî ve faydaları masraflar sebebiyle zenginleşmeye sebep olan mal üzerindeki bedel artışını da geri isteyebilmektedir.
Sebepsiz zenginleşmeden doğan taleplerle ilgili açılacak davalar, hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve herhalde zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı müddetine natüreldir.
Sonuç
Üstte anılan münasebetlerle sehven gerçekleşen para transferi sürecin iptali ve sebepsiz zenginleşilen fiyatın iadesi için mühleti içinde Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde sebepsiz zenginleşme davası açılmalıdır. Bu noktada belirtmek gerekir ki davaya husus olan sebepsiz zenginleşmenin kişinin kusuru ile değil, bankanın kusuru ile gerçekleştiğinin tespiti durumunda tarafların yaptığı tüm yargılama sarfiyatları ilgili banka tarafından karşılanmaktadır.
Yakın vakitte yaşanan örnek bir olay:
Kayseri'de yaşayan O.A., tanımadığı biri tarafından ezkaza hesabına yatırılan 3500 TL'yi harcadı. Bunun üzerine dava açılan O.A., 4 yıl 6 ay mahpus ve 8.000 lira isimli para cezasına çarptırıldı.
Bir öteki olayda ise banka hesabına ezkaza 28.000 Euro yatırıldığını fark eden Durmuş Şahan, parayı sahibine iade etti.
Makûs niyetli olsaydı ceza alacaktı.
ABD'deki bir olay: Bir adamın banka hesabına ezkaza 50 milyar dolar üzere inanılmaz ölçüde bir para yatırıldı.
"Bizim olmadığının farkındaydık. Onu kazanmadık. Bu yüzden harcamadık" diyen adam, parayı harcamaları halinde bunun "hırsızlık" sayılacağını bildiğinden hesaplarında hiçbir süreç yapmadan tutmak için iki sefer düşünmediğini belirtiyor. Kolluk kuvveti olarak çalışmış olması da bu kararında tesirli olmuş olabilir. Ancak birden fazla kişinin bu hususta bilgisi olmadığı için şeytana uyulabiliyor.
Pekala hesabınıza ezkaza para yatırılırsa ne yapmalısınız?
Hesabınıza kazara para yatırılması durumunda iade sürecini gerçekleştirmeniz en doğrusu olacaktır. Yanlışlık fark edildiğinde yapılması gerekenler ise şu haldedir:
- En süratli halde bankanın müşteri hizmetleri servisine ulaşarak yanlışlı para transferini bildirmelisiniz.
- Gönderici de tıpkı bankanın müşterisi ise sorunu banka ile kolaylıkla çözebilirsiniz. Aksi durumda ise süreç biraz daha uzayabilir.
- Karşı tarafın hesabı için bloke edilmesini isteyebilirsiniz. Bilhassa büyük ölçülerde para transferlerinde bu tedbiri almak kıymetlidir. Para EFT ile geliyorsa kolay kolay iptal edip parayı geri döndürebilirsiniz.