1.Dünya Savaşı Nedenleri-Sonuçları

1Dünya Savaşı NedenleriSonuçları Nedenleri : ** Sanayi inkılabı sonucunda devletler aralarında Pazar ve hammadde arayışından doğan sömürgecilik yarışı ve idareli rekabet ** Idareli yarışın devletler arası bloklaşmalara sebep olması ** Almanya ile Fransa aralarında Alsace Lorainne (Alsas Loren) bölgesinden doğan atışma ** Rusya ile Avusturya Macaristan İmparatorluğu aralarında Ruslar�ın panislavizm politikasından doğan gerginlik ** Rusların Osmanlı toprakları üzerindeki emelleri ve sıcak denizlere inme politikası ** AvusturyaMacaristan İmparatorluğunun Bosna Hersek'i ilhalkının Sırbistan ile aralarında meydana getirdiği gerginlik ** Avusturya Macaristan İmparatorluğu veliahtının Bosna Hersek'i ziyaretinde bir sırp tarafından öldürülmesi SAVAŞIN BAŞLAMASI VE GELİŞMESİ : Avusturya ile Sırbistan arasında başlayan savaş, Almanya, Rusya, Fransa ve İngilterenin de savaşa katılmasıyla bir dünya savaşına dönüşmüştür (Bağlaşma) İttifak Devletleri : Almanya, Avusturya Macaristan İmparatorluğu, İtalya (savaş başlayınca taraf değiştirmiştir) Savaş başlayınca Osmanlı ve Bulgaristan da katılmışlardır (Anlaşma) İttifak Devletleri : İngiltere, Fransa, Rusya savaş başlayınca Romanya, İtalya, Portekiz, Japonya, ABD, Yunanistan, Sırbistan da katılmıştır Osmanlı Devletinin Savaşa Girme ve İttifak Devletlerini Seçim Sebepleri : * Başta Balkanlar edinmek üzere kaybedilen toprakları geri alma düşüncesi * Turan idealini gerçekleştirme düşüncesi * Almanya�nın savaşı kazanacağına emin gözüyle bakılması * Yalnızlık politikasından kurtulmak istemesi * Kapitülasyonlar ve Duyunu Umumiye'den dolay İngiltere ve Fransa�nın idareli baskısı altında bulunması * İttihatçı subaylarda Alman hayranlığı olması * İngiltere'nin önünden kaçan Goben ve Breslav adlı iki Alman gemisinin Yavuz ve Midilli adı verilerek satın alındığının duyuru edilmesi, Karadeniz'e geçen bu gemilerin Rusların, Sivastopol ve Odesa limanlarını bombalaması Almanların Osmanlıları Savaşa Çekmekteki Amaçları : * Yeni cepheler başlamak, kendi yüklerini rahatlatmak * Osmanlının jeopolitik konumu * Halifenin nüfuzundan faydalanmak (Cihad ilanı) * Petrol bölgelerini teftiş aşağıda yetişmek * İngilizlerin sömürgeleri ile irtibatını kesmek * Osmanlının mevcut asker potansiyelinden davranmak * Boğazların denetim altında tutulmasıyla Rusyaya takviye yapılmasını engellemek I DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA BÜYÜK DEVLETLERİN DURUMU İtalyanın Durumu : Savaş öncesi gruplaşmalarda Almanya�nın yanında yar alan İtalya, savaş başlayınca nesnel kalmıştı 12 Ada ve Güneybatı Anadolunun vaad edilmesiyle İtilaf Devletleri yanına savaşa katılmış, sonradan Batı Anadolu da vaadedilmiştir Bulgaristanın Durumu : II Balkan savaşında kaybettiği toprakları geri almak isteyen Bulgaristan Çanakkale Savaşından sonradan Osmanlı yanında savaşa girmiştir Böylece OsmanlıAlman kara bağlantısı sağlanmıştır Rusyanın Durumu : Rusya takviye alamayınca mağdur durumda kalmış, 1917'de Bolşevik İhtilaliyle Çarlık Rusyası harap Sovyet Rusya kurulmuştur Sovyet Rusya 3 Mart 1918 Brest Litowsk Antlaşmasıyla savaştan çekilmiştir ABDnin Durumu : Savaşta uzun vakit tarafsızlığını koruyan ABD, ticaret ve yolcu gemilerinin Alman denizaltıları tarafından batırılması sonucu savaşa katılmıştır ABDnin katılmasıyla savaş kısa sürede sona ermiştir Anekdot : Yunanistan savaşa en son katılan devlettir OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞTIĞI CEPHELER ** Kendi toprakları üzerindeki cepheler : Taarruz Cepheleri : * Kafkas * Kanal Savunma Cepheleri : * Çanakkale * Irak * Suriye Filistin * Hicaz Yemen ** Müttefiklerine takviye için savaştığı cepheler : * Romanya * Makedonya * Galiçya Kafkas Cephesi : Doğu Anadolunun Rusların eline geçmesini alıkoymak, daha öce kaybedilen toprakları geri almak, Kafkasları ele geçirerek Turan İdealini gerçekleştirmek amaçlanmıştır Osmanlı Devleti soğuk, hastalık ve özlem aleyhinde takriben 100000 şehit vermiştir Ruslar ilerleyerek Muş, Bitlis, Van, Erzurum ve Trabzona dek Doğu Anadoluyu ele geçirmiş, Mustafa Kemal, Muş ve Bitlisi kişisel olarak kurtarmıştır 3 Mart 1918 BrestLitowsk Antlaşması ile bu bölgeler, hatta 1878 Berlin Antlaşmasıyla kaybedilen Kars, Ardahan ve Batum da geri dargın, Kafkas cephesi kapanmıştır Anekdot : Karışıklık çıkaran Ermeniler, 1915 Tehcir Kanunu ile Suriye taraflarında iskan ettirilmiştir Kanal Cephesi : İngilterenin sömürgeleri ile irtibatını kesmek için Almanlarla beraber Süveyş Kanalına iki defa çıkarma yapılmışsa da başarılı olunamamıştır Anekdot : İngiltere tepki olarak Çanakkale ve Irak cephelerini açmıştır Çanakkale Cephesi (18 Mart 1915) : Cephenin Açılma Sebepleri : * Rusyaya yardım etmek * Osmanlı Devleti�ni savaş dışı teslim etmek * Boğazları ve İstanbulu ele geçirerek jeopolitik açıdan menfaat olmak * Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa çekerek yeni cepheler açtırmak * Savaşı kısa sürede sona erdirmek Sonuçları : * Nusret mayın gemisinin başarılı çalışmaları, Türk askerinin kahramanlığı ve topçuların isabetli atışları karşısında İtilaf devletleri lüzum denizde gerekse karada mağlup olmuşlardır * Savaş en düşük 2 yıl daha uzamıştır * Bulgaristan Osmanlı Devletinin yanına savaşa girmiştir * İngiltere ve Fransa�nın itibarı sarsılmıştır * Kuytu antlaşmalar gündeme gelmiştir (Rusya�nın ricası üstüne) * Rusyaya yardım yapılamayınca Çarlık Rejimi baskı duruma düşmüş ve 1917 Bolşevik ihtilaline zemin hazırlamıştır * Mustafa Kemal'in Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kireçtepe'de elde ettiği başarıları, Milli Mücadele'ye lider olmasını sağlamıştır Irak Cephesi : İngiltere Rusyaya karadan destek yapmak ve petrol bölgelerini ele geçirmek nedeniyle taarruza geçmiş ise de Osmanlı orduları göre Kut'ülAmare bölgesinde durdurulmuşlardır Lakin takviye bölge İngilizler ilerleyerek Bağdatı ele geçirmişler, Musul önlerine geldiklerinde Mondros Mütarekesi imzalanmıştır Suriye, Filistin, Hicaz ve Yemen Cepheleri : Bu cephelerde İngilizlerle ve onların kandırdıkları Araplar�la mücadele edilmiş ve bu topraklar kaybedilmiştir Anekdot1 : İslamcılık fikrinin geçerliliğinin kaybedildiği görülmüştür Not2 : Osmanlılardan ayrılan en son kalabalık Araplardır Anekdot3 : Mustafa Kemal'in I Dünya Savaşındaki son görevi en son kapanan Suriye Cephesinde Şimşek Orduları grup komutanlığıdır Romanya, Makedonya, Galiçya Cepheleri : Müttefiklerine destek amacıyla ordular gönderilen bu cepheler, Rusyada ihtilalin çıkması ve BrestLitowsk Antlaşmasıyla kapanmıştır WİLSON İLKELERİ ( 8 OCAK 1918) ABD başkanı Wilson, savaş sonrası düzeni temin etmek ve barışı korumak nedeniyle 14 maddelik ilkelerini yayınlamıştır Buna kadar : * Boğazlar bütün devletlere açık olacak * Her halk kendi geleceğini kendisi ödev edebilecek, Türkler nüfus yoğunluğuna sahip oldukları bölgelerde bağımsız olarak yaşayabilecekler, * Savaş sonrası toprak işgali olmayacak * Mağlup devletlerden savaş tazminatı alınmayacak * Dar anlaşmalar iptal edilecek, uzlaşma görüşmeleri açık olacak * Alsace Lorainne bölgesi Fransaya verilecek * Cemiyeti Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacak * Sömürgecilik yapılmayacak BAKIMLI ANTLAŞMALAR (OSMANLI DEVLETİNİ PAYLAŞMA TASARILARI) * 1915 Boğazlar Antlaşması : Rusyayı kendi yanlarında tutabilmek için İngiltere ve Fransa kadar İstanbul, Boğazlar ve Marmara kıyıları Rusyaya vaadedilmiştir * 1915 Londra Antlaşması : 12 Ada ve Güneybatı Anadolu İtalyanlara vaadedilerek itilaf Devletlerinin yanına savaşa çekildiği antlaşmadır * 1916 SykesPicot Antlaşması : İngiltere ve Fransa�nın Osmanlı topraklarını paylaştıkları anlaşmadır Çukurova, Güneydoğu Anadolu, Musul ve Suriye çevresi Fransızlara, Irak İngilizlere bırakılacak, diğer bölgelerde ise bir Arap devleti kurulacaktır * 1916 Petrograd Antlaşması : Doğu Anadolu ve Trabzona değin olan Karadeniz kıyıları daha önceki bölgelere ilave olarak Rusyaya bırakılmıştır * 1916 Mac Mahon Antlaşması : İngilizlerin Darı valisi MacMahon ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin aralarında yapılmıştır Arapların Osmanlı Devletine ayaklanma etmelerine karşılık bağımsız bir Arap devleti vaadedilmiştir * 1917Saint Jean de Maurienne Antlaşması : Rusyanın savaştan çekilme ihtimali üstüne İtalyanın önemi artmış ve önceki bölgelere ek olarak Batı Anadolu da İtalyanlara vaat edilmiştir Not : Rusyada Bolşevik İhtilali sonunda kurulan yeni rejim göre sicacik antlaşmalar dünya kamuoyuna duyurulmuş, böylece başvuru alanı bulamamışlardır azınlıklar nüfus çoğunluğuna sahip oldukları bölgelerde egemen devletler kurabilecek