Tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgını en çok yaşlıları etkiledi. Türkiye bu süreçte 65 yaş üstü olan 7.2 milyon yaşlısını korumak için birçok önlem aldı. 65 yaş üstüne getirilen kısıtlamalar, yaşlılarımızı kimi vakit üzse de onları korumak çok değerli. Zira Türkiye'nin ve dünyanın nüfusu her geçen yıl daha da yaşlanıyor. Sağlıklı bir toplum yapısını korumak için yaşlıların sıhhati da ihmale gelmiyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2013 yılında yüzde 7.7 iken, 2019'da yüzde 9.1'e çıktı. Türkiye'de yaşlı nüfus artış suratı dikkate alındığında, yaşlılık ve yaşlı sıhhati mevzularında farkındalık yaratmak ve toplumun sağlıklı yaşlanmayla ilgili bilinçlendirilmesi gerekiyor.
"Sağlıklı yaşlanmak mümkün”
Yaşlanmaktan kaçış yok ancak yaşlanmayı geciktirmek ve yaşlanırken kişinin sıhhatini olabildiğince müdafaası mümkün. Beykoz Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kısım Lideri Prof. Dr. Y. Birol Hürmet, "Yaşlanma genetik olarak programlanmış bir süreç olmasına karşın çevresel faktörler, beslenme alışkanlıkları, geçirilen ve var olan hastalıklar yaşlanmayı hızlandırabiliyor. Bu yüzden tıpkı yaşta olanlar tıpkı süratte yaşlanmıyorlar. Sağlıklı yaşlanma; yaşlılığımızda bağımsız ve kendine kâfi olabilmek, toplumsal ve ruhsal açıdan kendini yeterli hissetmektir” diyor. "Yaşlanma; ilerleyen yaş ile birlikte hücre, doku, organ ve sistemlerde meydana gelen ve geriye dönüşümü olmayan değişikliklerin bütünü” olarak tanımlanıyor. Yaşlanmanın en değerli belirtisi ise tüm beden işlevlerinde bariz yavaşlama olarak biliniyor. Profesör Hürmet, yaşlılıkta zinde kalmak için hayattan kopmadan, kişinin ailesi, arkadaşları ve sevdikleriyle vakit geçirmesinin ve onlarla irtibatını sıkı tutmasının kıymetli olduğunu söylüyor. Bu süreçte fizikî aktivitenin olabildiğince devam ettirilmesi gerektiğini söyleyen Hürmet, "Çoğu insan yaşlandıkça güç ve dayanıklılık kaybeder, fakat bunun nedeni sahiden yaşlanma süreciyle ilgili değildir. Burada 'kullan ya da kaybet' tabiri geçerlidir. Pek çok insan anahtar kasları çalıştırmayı bırakır. Bu yüzden gücünüzü artırmak için tartı idmanına başlayıp başlayamayacağınıza bakmalısınız. Yürüme, bahçe işleri yahut yüzme üzere tertipli antrenmanlar de yardımcı olabilir. Günde en az 30 dakika çalışma hedeflenmeli. Sizin için daha âlâ sonuç veriyorsa, 15 dakikalık iki seansa da bölebilirsiniz” diye konuşuyor.
"Hem hafızanızı hem cildinizi koruyun”
Dünya Sıhhat Örgütü, insan ömründe yaşlanmaya kronolojik bir hudut getirmiş durumda. Yaşlanmada alt hudut, 65 yaş… DSÖ'ye nazaran, 65-74 yaş ortası 'genç yaşlılık' olarak kabul edilirken, 75-84 yaş ortası 'ileri yaşlılık', 85 yaş ve üstü ise 'çok ileri yaşlılık' olarak isimlendiriliyor. Prof. Dr. Birol Hürmet, kişinin yaşlanma sürecini sağlıklı geçirebilmesi için beslenme nizamından uyku kalitesine hafızasını müdafaasından cilt kırışıklıklarını önlemeye kadar alabileceği birçok önlem olduğu görüşünde. Hürmet, yaşlılığın en büyük belirtisi olan cilt kırışıklıklarını azaltmaya yönelik şu tekliflerde bulunuyor: "Ciltteki yaşlanma belirtilerini hafifletmek için cildinizi güneşten korumak, sigara ve alkolü bırakmak değerli. Yaşlanmada cildin kurumasını azaltmak için duş ve banyoları 10 dakikadan az tutmak ve sıcak yerine ılık su kullanmak düzgün bir fikirdir. Duşun akabinde ise bedeninizin her yerine ağır, yağ bazlı bir nemlendirici sürmelisiniz.”
1. Tertipli yürüyüş ve antrenman yapın. Fırsat buldukça açık havada tempolu yürüyüşler gerçekleştirin.
2. Beslenmenizi gözden geçirin. Raf ömrü uzun çok tuzlu ve şekerli besinlerden kaçının. Beslenme sisteminizde, lif oranı yüksek taze zerzevat ve meyvelerden varlıklı bir mönüye yer vermeyi unutmayın.
3. Çoklu ilaç kullanımından kaçının. Tabibin ve eczacının önerdiği doza ve tedavi şemasına uyun. Gereksiz ilaç ve besin desteği almayın.
4. Hayattan kopmayın; toplumsal ortamlarda kendi yaşıtlarınızla vakit geçirmeye çaba edin.
5. Hobiler edinerek zinde kalın. Bilhassa çalışma hayatınız bitmişse koroya katılmak, fotoğraf yapmak ve biçki-dikiş kurslarına gitmek, satranç ve briç kulüplerine katılmak üzere sizi zinde tutacak hobiler edinin.
6. Yaşadığınız alanı gözden geçirin; günlük işlerinizi kolaylaştıracak önlemler alın.
7. Sistemli sıhhat denetimlerine gidin. Bilinen bir hastalığınız yoksa bile yıllık check-up yaptırmayı ihmal etmeyin.
8. Alkol, sigara üzere makus alışkanlıkları bırakın.
9. Uyku kalitenizi arttırın; geceleri 7-9 saat uyumaya çalışın.
10. Unutmayın ki; beden bir bütündür. Nizamlı olarak diş denetimlerinizi yaptırın.