Kriz can yakmaya devam ediyor. Bilhassa artan maliyetler, borçları döndürememe, kurun yükselmesi üzere nedenler esnafta seri iflaslara neden oldu.
Türkiye’de son 15 yılda kepenk indiren esnaf sayısı 1 milyon 896 bin oldu. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) datalarına nazaran, Türkiye’de yalnızca 2019’da 114 bin 977 esnaf iflas bayrağını çekerken bu son 9 yılın en yüksek sayısı oldu. Türkiye’deki toplam esnaf sayısı ise yaklaşık 1.8 milyon 791 bin 201’e geriledi.
TESK bilgilerine nazaran Türkiye’de en fazla esnaf iflası 2005 yılında yaşandı. O devirde 282 bini aşkın esnaf iflas bayrağını çekerken ikinci en büyük esnaf batışı 143 bin ile 2011 yılında kayıtlara geçti. 2019’da üçüncü en fazla esnafın kepenk indirdiği yıl olarak kayıtlara geçti.
TAKİPTEKİ KREDİ YÜZDE 50 ARTTI
Esnaflar ya sicil ya da meslek terkini yaptı. Sicil terkini yapanlar çoğunluktayken faaliyet gösterdiğini alanda değişikliğe gidenler de 2019’da 173 bine çıktı. 2018’de bu sayı 122 bin civarındaydı.
Küçük ve orta ölçekli işletmelerde (KOBİ) ise borç ölçüsü artıyor. Gemiyi yüzdürmek için borca sarılan binlerce işletme borcunu döndüremediği için batıyor. Batık KOBİ kredisi ölçüsü son bir yılda yüzde 50’lik artışla Kasım 2019 prestijiyle 60 milyar 382 milyon TL’ye çıktı. Takipteki KOBİ sayısı ise bir yılda 337 bin 210’a fırladı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran, Kasım 2018’de KOBİ’lerin kullandığı kredi, yaklaşık 621 milyar TL civarındayken 2019’un birebir devrinde bu ölçü 609 milyar TL’ye geriledi. KOBİ müşteri sayısı da 2019’un Kasım devrinde 4 milyon 48 binden 4 milyon 75 bine yükseldi.
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) datalarına nazaran ise Eylül 2019’da, Eylül 2018’e nazaran 67 vilayette işyeri sayısı azaldı. Türkiye genelinde bir yılda işyeri sayısı 24 bin (yüzde 1.3) düştü. Oransal değişime bakıldığında işyeri sayısı en süratli azalan vilayet yüzde 7.3 azalışla Kırşehir oldu. Kırşehir’i, Bitlis, Erzincan, Bartın, Ardahan ve Kırıkkale takip ettti. Eylül 2019 datalarına nazaran küçük ve orta büyüklükteki işletme (KOBİ) sayısı 1 yılda 24 bin azalarak 1 milyon 857 bin oldu.
İŞYERİ AÇILIŞLARI YÜZDE 3.9 ARTTI
TESK Genel Lideri Bendevi Palandöken, Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi’nde yayımlanan ilanlara nazaran, 2019’da 238 bin 416 işyeri açıldığının bilgisini paylaşarak, bir evvelki yıla nazaran işyeri açılışlarının yüzde 3.9 arttığını anlattı.
Palandöken, işyeri kapanışlarının 019’da 2018’e göre yüzde 8.2 artığını belirterek, “En fazla işyeri açılan ve kapanan vilayetlerin başında İstanbul geliyor. 2019 boyunca işyeri açılışının en fazla olduğu vilayetler 27 bin 761 ile İstanbul, 15 bin 253 ile İzmir, 13 bin 643 ile Ankara, 12 bin 130 ile Antalya ve 9 bin 634 ile Bursa oldu.
İşyeri açılışının en az olduğu vilayet ise 126 ile Ardahan olarak gerçekleşti. İşyeri kapanışının en fazla olduğu vilayetler, 9 bin 414 ile İstanbul, 7 bin 187 ile İzmir, 5 bin 851 ile Antalya ve 4 bin 897 ile Mersin oldu. İş yeri kapanışının en az olduğu vilayet ise 95 ile Kilis oldu” tabirlerini kullandı.
Şehriban Kıraç/Cumhuriyet