Son Konu

1919'dan Mudanya Ateşkes Antlaşmasına Kadar Yaşanan Onemli Olaylar

bilgiliadam

Yeni Üye
Katılım
16 Ağu 2017
Mesajlar
1,516,397
Tepkime
32
Puanları
48
Credits
-6,413
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
1919'dan Mudanya Ateşkes Antlaşmasına Kadar Yaşanan Onemli Olaylar
1919'dan Mudanya Ateşkes Antlaşmasına Kadar Yaşanan Onemli Olaylar Nelerdir?
1919'dan Mudanya Ateşkes Antlaşmasına Kadar Yaşanan Onemli Olaylar
1919'dan Mudanya Ateşkes Antlaşması Oncesi Olaylar



Olaylar

1 Birinci Dunya Savaşı sonrası donemi: Mondros Mutarekesi'nin yururluğe girdiği 31 Ekim 1918'den, Mustafa Kemal Paşa'nın 9 Ordu mufettişi olarak Anadolu'ya yola cıktığı 19 Mayıs 1919'a kadardır
2 Orgutlenme donemi: Mayıs 1919'dan, Ankara'daki Buyuk Millet Meclisi'nin acıldığı Nisan 1920'ye kadardır
3 Hakimiyetin sağlanması donemi: Nisan 1920'den, Londra Barış Konferansı'nın ikinci safhasının başladığı Mart 1922'ye kadardır
4 Barışın sağlanması donemi: Mart 1922'den, Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim 1923'e kadardır

Birinci Dunya Savaşı sonrası, Ekim 1918 Mayıs 1919


I Dunya Savaşı'na Almanya ile birlikte giren Osmanlı Devleti, Canakkale Savaşı'ndaki başarılı savunmaya ve Kafkasya cephesindeki kısa sureli başarılara rağmen savaşın son doneminde İngiliz ordularına karşı bir dizi ağır yenilgiye uğramış ve Hicaz, Filistin, Suriye ve Irak'ı kaybetmişti Suriye cephesinin cokuşu uzerine İttihat ve Terakki hukumeti 8 Ekim 1918'de istifa etti Hukumet ileri gelenlerinden Talat, Enver ve Cemal Paşalar yurt dışına kactılar Genel af ilan edilerek, surgun ve hapisteki muhaliflerin İstanbul'a donuşune izin verildi 30 Ekim1918'de imzalanan Mondros Mutarekesi ile Osmanlı hukumeti yenilgiyi kabul etti İstanbul basını mutarekeyi sevincle karşıladı

İstanbul işgali, Kasım 1918

6 Kasım'da Boğazlar silahsızlandırıldı 7 Kasım'da işgal gucleri Canakkale'den gecti 13 Kasım 1918'de Osmanlı'nın başkenti İstanbul'a muttefik askerleri geldi 23 Kasım 1918'de Ahmet İzzet Paşa yeni hukumeti kurdu 9 Şubat'ta Hadisat gazetesinde Suleyman Nazif 'Kara Gun' başlıklı bir yazı yazdı Turk milletinin boyle bir işgali yaşamadığını ve bunu kaldıramayacağını soyledi İtilaf devletleri Turk halkının tepkisini cekmemek ve işgalin haklılığını kanıtlamak icin işgalin gecici olduğunu amacının Padişahlığı, halifeliği, azınlıkları korumak olduğu Padişahlık makamının kaldırılmadığını ve İstanbul'dan verilecek kararların gecerli olduğunu ilan etti
İstanbul sularına 55 parcalık donanma demirledi ve 3000 civarında asker karaya cıkarılarak işgal hızlandırıldı
Coğunluğu İngilizlerden oluşan bir subay grubu ve asker grubu meclisi bastı ve kapattı Boylece TBMM acılana kadar halkın sesi kesildi Milliyetci ve milli mucadelenin devamını sağlamak amacını guden milletvekillerini Malta'ya surgune gonderdiler Bu vekillerin bir kısmı 1921'de bir kısmı da 19221923 arasında Anadolu'ya donduler

Kuvayi Milliye

İttihat ve Terakki yonetiminin, gizli bir teşkilat olan Teşkilatı Mahsusa vasıtasıyla Anadolu ve Rumeli'de savaş sonrası bir direniş hareketi orgutlediği anlaşıldı Direnişin amacı, doğu illerinin Ermenilere, Ege bolgesinde bazı yerlerin Yunanlılara ve Adana yoresinin Fransa kontrolundeki Suriye'ye verilmesini ongoren girişimlere karşı mucadele etmekti Yanı sıra, savaş yıllarında ceşitli yontemlerle onemli servete ve yerel iktidara kavuşan İttihat ve Terakki yanlısı zumrelerin konumlarının korunması, savaş sırasında surulen gayrimuslim Osmanlı vatandaşlarının geri donmesinin onlenmesi, bundan dolayı cıkabilecek karışıklıklar nedeniyle muttefik devletlerin olası mudahalesine karşı konulması amaclanmaktaydı
1919 başlarından itibaren Kuvai Milliye (milli kuvvetler) adıyla silahlanan bazı gruplar, Ege ve Karadeniz bolgesinde Rumlara, Guneydoğu'da ise Ermenilere karşı catışmalara girdiler Bu grupların coğu 50 ila 200 kişilik duzensiz kuvvetlerden oluşmakta ve Teşkilatı Mahsusa uyesi olduğu bilinen kişilerce yonetilmekteydi
1919 Şubat ayında Muttefik Yuksek Komutanlığı, Anadolu'da asayişi sağlamak amacıyla ust duzey bir Turk komutanının ozel yetkilerle donatılarak Anadolu'ya gonderilmesini onerdi 15 Mayıs 1919'da Anafartalar Kahramanıve Yaveri Fahri Hazreti Şehriyari (Padişahın Onursal Yaveri)Mirliva Mustafa Kemal Paşa, 9 Ordu komutanı ve Anadolu Genel Mufettişi sıfatıyla, padişah VI Mehmet Vahdettin tarafından Anadolu'ya gonderildi

İzmir işgali, Mayıs 1919

İzmir'in işgali duşuncesi 1919'un Şubat ortalarında Yunanistan başbakanı Venizelos'un onerisiyle, İngiltere başbakanı Lloyd George tarafından ortaya atıldı İzmir'in İşgali, Birinci Dunya Savaşı sonrasında Paris'te toplanan uluslararası barış konferansının kararıyla ortaya cıktı ABD başkanı Wilson bu oneriye once kesinlikle karşı cıktı, ancak 25 Mart olayında daha esnek bir tavrı benimsedi 7 Mayıs ta İngiltere, ABD ve Fransa, Yunan donanmasının İzmir'e gonderilmesinde mutabık kaldılar
İzmir'in işgali kansız başladı Osmanlı İmparatorluğu'nun son padişahı Sultan Mehmed Vahdettin, Halife kimliğini ve parcalanan imparatorluğun padişahı unvanını korumak icin İngilizler ve Yunanlılar başta olmak uzere tum muttefiklerle iyi gecindiHatta İzmir'in işgalini 1 gun onceden bildiğinden İzmirdeki Osmanlı Ordusuna karşılık vermemesini emretmiştir Boylece İzmir'deki Osmanlı Ordusu hareketsiz kaldı ve Yunanlılara teslim oldu
İşgal gunu Yunan ordusunun en yaman birlikleri olan evzon askerleri şehirde zafer turu attılar Bu zafer turu sırasında Turk subayları sahil şeridine dizdiler Aziz Nesin bu olayı daha sonra araştırmalarına dayanarak kitabında anlatacaktı: Bir Turk Subayı Evzon askerinin Zito Venizelosdiye bağırmasını istediği halde yapmadığı icin olduruldu Evzon askerleri şehri her gezdiklerinde ve subaya geri donduklerinde bir kez sunguleniyordu Bu Turk Subayı 22 kez sungulendi ve şehit oldu Yunanlılar daha ilk gun bircok Turk asker ve vatandaşı oldurdu Boylece işgal daha ilk gunde 400 kişiye mal oldu
İşgal başladığı sıralarda, bu goruntuye daha fazla tahammul edemeyen gazeteci Hasan Tahsin, silahını cekip ateşleyerek en ondeki Yunan bayraktarını başından vurmuştur Bu hareket, Kurtuluş Savaşı'nı başlatan ilk kurşun olarak kabul edilir

İzmir'in işgali ile Turk halkında var olan fakat yetersiz komutanlar yuzunden kullanılamayan mucadele eteneği tekrar uyandı ve İzmir'deki bir kısım asker istifa ederek Milli Mucadele'ye katıldı Aynı zamanda İzmir'de kalan Turkler de işgalin getirdiği huzursuzluğa dayanamadı ve Anadolu'ya goc etti Kalmakta ısrar eden Turk ailelerse Yunan askerinin tavırlarına ve yaptıkları eziyetlere daha fazla dayanamayıp Anadolu'daki milli mucadeleye destek vermek amaclı olarak goc ettiler
Turk asker ve subayları di pciklenerek, sungulenerek olduruluyor, uzerlerindeki kıymetli eşyalar zorla alınıyordu İşgale karşı boyun eğmiş bulunan Ali Nadir Paşa yerde suruklenerek tekmeleniyordu Turk subayları Zito Venizelosdiye bağırmaya zorlanıyor, ağır hakaretlere uğruyorlardı Bağırmayı reddedenler ise sunguleniyordu Reddedenlerden Albay Fethi Bey de sungulenerek şehit edildi Şehrin diğer yerlerinde de olaylar, yağma, oldurme ve tecavuz olayları başladı Turkler'e ait evler ve işyerleri Rumlar tarafından yağmalanıyor, canını, malını, namusunu korumak isteyen Turkler olduruluyordu Butun bu olaylar uygar ulusların temsilcileriningozleri onunde, uygar devletlerinizniyle yapılıyordu Lord Curzon'un 18 Nisan 1919 tarihli bildirisinde Selanik kapılarının 5 mil dışında asayişi sağlayamayan Yunanistan'ın Aydın Vilayeti'nde (İzmir o tarihte Aydın Vilayeti icinde idi) barış ve guvenlik sağlamakla gorevlendirilmesiniuygun gormediğini acıkladığı Yunanlılar ilk gun 400 Turk oldurmuşlerdi Cevre koy ve kazalardaki olaylarla bir iki gun icinde 5000 kadar Turk olduruldu
İzmir kenti ile birlikte Ayvalık, iki kent arasındaki sahil şeridi, Ceşme yarımadası ve Belkahve'ye kadar İzmir'in hinterlandı da işgal edilmiştir 1920 Nisan'ından sonra Yunan ordusu İzmir'den harekete gecerek, Bursa, Eskişehir, Kutahya ve Afyon'a kadar Batı Anadolu'nun buyuk bir bolumunu de işgal altına almıştır

Orgutlenme Donemi, Mayıs 1919 Mart 1920



Yoruk Ali Efe Gurubu

Paris'te toplanan uluslararası Barış Konferansı, o gunlerde acıklanması beklenen Turk Barış Antlaşmasını, 1919 Mayıs başlarında belirsiz bir geleceğe erteledi 15 Mayıs'ta Yunan kuvvetleri, muttefik devletlerin kararıyla İzmir'i işgal etti Ulusal bir felaket olarak gorulen bu olay, Turkiye capında muthiş bir ulusal tepkiye yol actı 23 Mayıs'ta Fatih ve Sultanahmet'te Turk siyasi tarihinin o gune kadarki en buyuk kitle gosterileri duzenlendi Direniş fikri, İttihat ve Terakki yandaşlarının goruşu olmaktan cıkarak tum ulke sathına yayıldı
21 Haziran'da Mustafa Kemal, Anadolu'daki en onemli askeri birliklerin komutanları olan Kazım Karabekir, Refet ve Ali Fuat Paşalar ve Ege bolgesinde asayişi sağlamakla gorevlendirilen Rauf Bey ile Amasya'da buluşarak Amasya Tamimi'ni yayımladı Bildiri, ulusal bağımsızlığın ancak ulusun azim ve iradesiile sağlanacağını vurgulayarak, ulke capında bir direniş hareketinin işaretini vermekteydi

23 Temmuz'da Kazım Karabekir'in onculuğunde Erzurum'da toplanan Doğu İlleri Mudafaayı Hukuk Cemiyeti Kongresi, askeri gorevlerinden istifa eden Mustafa Kemal'i kongre başkanı secti Kongre, Doğu illerinin Ermenistan'a verilmesi olasılığına karşı direnme kararı alırken, Turkiye'nin kalkınması icin Amerikan mandası fikrine acık kapı bırakmamaktaydı
4 Eylul 1919'da Turkiye'nin her yanından gelen delegelerin katılımıyla Sivas'ta toplanan kongrede, genel secimler yapılıp yeni Mebusan Meclisi kuruluncaya kadar İstanbul hukumetiyle tum resmi bağların kesilmesi kararlaştırıldı Ulke capında yeni bir idari ve siyasi orgutlenme kurmak amacıyla bir Heyeti Temsiliye kuruldu
Kasım ayında Adana, Maraş, Antep ve Urfa'nın Fransızlarca işgali uzerine, Heyeti Temsiliye tarafından yonlendirilen direniş hareketi başlatıldı Direniş umulmadık bir hızla başarıya ulaşarak 1920 Mayısı'nda Fransızları ateşkese zorladı

Osmanlı Meclisinin acılması ve Misakı Milli, Kasım 1919 Ocak 1920

Aralık ayında yapılan genel secimler sonucunda son Osmanlı Meclisi Mebusanı (1920) oluştu Meclise Anadolu'dan sadece Milli Mucadele yanlısı milletvekilleri secildi İki ayrı ilden milletvekili secilen Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul'a gitmeyi reddetmesi uzerine, Sivas Kongresi başkan vekili olan Rauf Orbay Meclis reisliğine secildi 28 Ocak 1920'de Mebusan Meclisi daha sonra Misakı Milli adıyla anılan Ahdı Milli Beyannamesini kabul etti Beyanname, Mondros Mutarekesi sınırları icinde tam bağımsızlık sağlanıncaya kadar mucadeleye devam etmeyi ongormekteydi

Osmanlı Meclisinin kapatılması, Mart 1920

16 Mart 1920'de Meclisi Mebusan da dahil olduğu halde Babıali ve butun hukumet daireleriyle beraber İstanbul, İngilizler tarafından cebren ve resmen işgal edilmiştir İngiliz birlikleri İstanbul'da bulunan, başta Rauf Bey olmak uzere onde gelen Milli Mucadele yanlısı milletvekillerini tutukladılar Ayrıca telgrafhaneler de işgal altına alınmış ve resmi makamlar arasında iletişim imkanı kalmamıştı Bu şartlara gore, Anadolu, İstanbul ve resmi makamlarla ortak hareketten mahrum kalmıştı
İstanbuldaki olağanustu hal, ortaya Osmanlı Devletinin kimin idaresi ve hangi guclerin kanunlarının gecerli olduğu sorunu ortaya cıkarmıştır Bu durumda Mustafa Kemal, Temsil Heyetinin başkanı olarak: Bu hareketin Anadoluda Osmanlı Kanunlarının yururluğunu engellemeyeceğinden ve her ne şekilde olursa olsun alınacak onlemlere Osmanlı milleti uygarlık yeteneği ozellikle dikkat cekici bulunduğundan kanun dışında hic bir işlem yapılmaması ve butun gorevlerin ozenle yapılması hayatımızın gereklerindendirdiye genelge yayınlamıştır

Bunun uzerine Meclis 18 Mart 1920 bir toplanarak kendini feshettiğini acıkladı Meclisin kendini feshettiği acıklaması Padişah ın Nisan 11 1920'de ikinci meşrutiyetin sona erdiğini acıklaması ile bir başka Meclis oluşturma yolunu kapatmıştır Aynı gun Şeyhulislam Durrizade Abdullah'ın, Padişah ve Halife kuvvetleri dışındaki milli kuvvetleri kafir ilan eden ve katlinin vacipolduğunu bildiren fetvası Takvimi Vekayide yayınlandı Padişah Osmanlı Devleti'nin tarihinde bir bolumu kapatmayı amaclamış ve kendi otoritesi dışında bulunan butun guclerin (milli kuvvetleri) devlet karşıtı olduğunu ilan etmiştir Padişah ve atadığı hukumetler Osmanlı devletinin idaresine tek otorite durumuna gelmişlerdi
 
Üst Alt