Akdeniz Humması nedenleri
Akdeniz Humması belirtileri
Akdeniz Humması tedavisi
İnsanlara evcil hayvanlardan bulaşan bu hastalığa karşısında koruyucu tedbir olarak temizlik kurallarına titizlikle uyulması gerekir
Malta humması ve Bruselloz olarak da tanıdık Akdeniz Humması, evcil hayvanlar arasında son derece bulaşıcı bir mikrobik hastalıktır İnsana da bu hayvanlardan bulaşır Verdiği dalgalı alev, terleme, halsizlik ve sızı belirtileri bazen kronikleşir ve hastayı uzun süre yatağa bağlayabilir
Akdeniz Humması Hastalığı Nedeni
Akdeniz hummasının etkeni Brucella cinsinden bakterilerdir Bu cinsin in*sanda hastalık yapan türleri keçilerden geçen Brucella melitensis, sığırlardan geçen Brucella abortus ve domuzlar*dan geçen Brucella suistir Brucella canis türüne ise ender olarak köpek*lerde rastlanır Vücuda giren mikrop*lar temel olarak kemik iliği, lenf dü*ğümleri, karaciğer ve böbrek hücrele*rine yerleşir Daha seyrek bulundukla*rı yerler kemik dokusu, erbezleri ve kalp iç zarıdır (endokart) Merkez si*nir sistemi ve çevrel sinirler de mik*roplardan etkilenebilir Kanla yayılan başka mikrobik hastalıklarda olduğu gibi bu bakteriler de tüm dokulara yerleşebilir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Nasıl Bulaşır
Malta hummasının esas bulaşma kaynağı büyükbaş ve küçükbaş hayvan*lardır Rahatsızlık insanlara çoğunlukla has*talıklı hayvanın sütünden geçer Bu hayvanların sütünde çok sayıda bakteri vardır Taze peynir, tereyağ ve dondur*ma gibi süt ürünleri de bulaşmaya yol açar Hastalıklı hayvanların dışkı ve idrarıyla bakteri dış ortama yayılır Bru*cella çevre koşullarına son derece dayanıklıdır Tozlu ortamlarda altı haftaya kadar, nemli toprakta ve suda daha uzun zaman canlı kalabilir Dolayısıyla bu bakterilerle kirlenmiş sular, sebzeler ve çevreye dağılan tozlar bulaşmaya yol açabilir
Brucella abortus özellikle düşük ya*pan ineğin düşük sırasında çıkardığı maddelere dokunulmasıyla bulaşır Bakteri bunlar aralarında en çok etenede (plasenta) bulunur Düşük sırasında bu*laşmaya hayvancılıkla uğraşan köylüler ve veterinerler aralarında oldukça sık rastlanır Hastalıklı hayvanların dölyolu muayenesi sırasında el derisinden de bulaşma oluşabilir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Dağılımı
Tüm Akdeniz havzasında bulunan Brucella melitensis küçükbaş hayvan*larda (koyun, keçi) bulaşma etkeni ol*makla birlikte sığırlarda da görülebilir Avrupanın orta ve kuzey kesimlerinde düzensiz biçimde yayılmış olan Brucella abortus sığırlarda ve daha aralıklı olarak at, köpek ve domuzlarda düşüğe neden olur
Amerikada sık rastlanan Brucella suis domuzlarda düşüğe yol açar Öbür*ca tavşan ve başka yabanıl hayvanlarda da rahatsızlık etkenidir Kırsal kesimlerde daha yaygındır Hayvanlarda düşüklere daha çok rastlanılan bahar aylarında hastalığın görülme sıklığı artar Hasta*lık etkeni hamile hayvanın meme ve dölyatağına yerleşmiştir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Belirtileri
Brucella melitensis ile oluşan en yaygın Bruselloz tipinde kuluçka süresi 26 haf*ta arasında değişir Hastalık hafif bulgu*ler vererek başlar Alev yavaş yavaş yüksele*rek 10 günde 39°C40°Cye dek çıkar 12 hafta bu düzeyde kalan ateş daha sonra düşer ve kaybolur Böylece ateşli dönemden daha kısa süren ateşsiz döne*me girilir Bunu baştan ateşli dönem izler Alev düşerken görülen terleme Brusellozun en tipik özelliklerinden biri*dir Malta hummasının alev dışındaki belirtileri dermansızlık, adale, kemik ve eklem ağrılarıdır Hastalığın belirtile*ri, rahatsızlık etkeni mikropların vücutta yerleştiği yere (erbezleri, karaciğer, asap sistemi, akciğerler) tarafından değişir Brusel*loz olguları yüksek ateş, titreşim ve bi*linç bulanıklığı belirtileriyle birden baş*layabildiği gibi gözden kaçabilecek öl*çüde hafif seyredebilmektedir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Tanı, Teşhis
Iş olarak hayvanlarla uğraşmak, dalgalı alev, hastalığın sinsi başlaması ve terleme bruselloz olasılığını düşün*dürür Bu ihtimal kan kültüründe mik*robik etkenin üretilmesi ve serumda öz*gün antikor aranması (Wright testi) ile sınanarak kesinlik kazanır
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Tedavisi, Çare
Malta hummasında belirtilere yöne*lik tedavi için hastaya ağrı ve genel hal*sizlik dönemi süresince ağızdan 6 saat*te bir 500 miligram şahsilik asit (aspi*rin) verilir Terlemeyle kaybedilen suyu karşılamak için yeterli su alınmalıdır Uykusuzluk sorunu varsa alışılmışlık yapmayacak uyku haplarına başvurula*bilir Hastalık etkenine karşın tedavi için 34 hafta süreyle 6 saatte bir 500 miligram tetrasiklin alınması gerekir Aç karnına alınan bu ilacı çocuklar, ge*be kadınlar ve böbrek hastalığı olanlar kullanmamalıdır Daha ağır olgularda tetrasikline ek olarak, tetrasiklin çare*sinin ilk 23 haftası baştan başa 12 saatte bir 500 miligram streptomisin adale içine verilir Hastalığın sürdüğü durumlarda antibiyotik tedavisine bir aylık aralarla uzun vakit devam edilebilir
Malta hummasının antibiyotiklerle tedavisinde en önemli sorun tedavinin kesilme anının belirli biçimde bilinememesidir Hiçbir deneme hastalığın sona er*diğini belirten güvenilir data vermez Genel kaide olarak ateşin düşmesinden ve dalak büyümesinin tamamen geç*mesinden sonra asgari 20 gün her tarafında tedavi kesilmez Hastalığın akut ve akut kronik arası biçimlerinin antibiyo*tik tedavisine iyi yanıt vermesine karşılık, aynı durum sık yinelemelerin gö*rüldüğü kronik biçimler için geçerli de*ğildir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Korunma Yöntemleri
Hastalığın ilgili makamlara bildirilmesi zorunludur Hastalık hayvanlardan bu*laştığı için hastaların çevreden yalıtıl*masına gerek yoktur Yoğun araştırmalara rağmen bruselloz aşısı henüz bulu*namamıştır böylece koruyucu ön*lemler büyük yük taşır Hayvancılıkla uğraşanlar temizleme kurallarına uymalı, sürüdeki hasta hayvanlar yok edilmeli, süt ve süt ürünleri sıkı denetimden ge*çirilmelidir Peynirin yapımından sonra minimum üç ay buzhanede bekletilmesi ya*sal zorunluluktur Bu umma süresi peynirden gelecek mümkün bulaşmayı en*gelleyecektir
İnsan ve hayvanların müşterek hastalığı olan brusellozdan korunmak için insan ve hayvan hekimliği aralarında sıkı bir işbirliği gereklidir Hayvancılığa ilişkin koruyucu önlemler hayvanların temizli*ğine dayanır Bunun için de ahır ve ağıllar temiz tutulmalı, hayvan pislikle*ri hemen atılarak dezenfekte edilmeli*dir Hasta hayvanların belirlenmesi, rahatsızlık görülen bölgelerin ve hayvan*ların yalıtılması da önemlidir *
Akdeniz Humması belirtileri
Akdeniz Humması tedavisi
İnsanlara evcil hayvanlardan bulaşan bu hastalığa karşısında koruyucu tedbir olarak temizlik kurallarına titizlikle uyulması gerekir
Malta humması ve Bruselloz olarak da tanıdık Akdeniz Humması, evcil hayvanlar arasında son derece bulaşıcı bir mikrobik hastalıktır İnsana da bu hayvanlardan bulaşır Verdiği dalgalı alev, terleme, halsizlik ve sızı belirtileri bazen kronikleşir ve hastayı uzun süre yatağa bağlayabilir
Akdeniz Humması Hastalığı Nedeni
Akdeniz hummasının etkeni Brucella cinsinden bakterilerdir Bu cinsin in*sanda hastalık yapan türleri keçilerden geçen Brucella melitensis, sığırlardan geçen Brucella abortus ve domuzlar*dan geçen Brucella suistir Brucella canis türüne ise ender olarak köpek*lerde rastlanır Vücuda giren mikrop*lar temel olarak kemik iliği, lenf dü*ğümleri, karaciğer ve böbrek hücrele*rine yerleşir Daha seyrek bulundukla*rı yerler kemik dokusu, erbezleri ve kalp iç zarıdır (endokart) Merkez si*nir sistemi ve çevrel sinirler de mik*roplardan etkilenebilir Kanla yayılan başka mikrobik hastalıklarda olduğu gibi bu bakteriler de tüm dokulara yerleşebilir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Nasıl Bulaşır
Malta hummasının esas bulaşma kaynağı büyükbaş ve küçükbaş hayvan*lardır Rahatsızlık insanlara çoğunlukla has*talıklı hayvanın sütünden geçer Bu hayvanların sütünde çok sayıda bakteri vardır Taze peynir, tereyağ ve dondur*ma gibi süt ürünleri de bulaşmaya yol açar Hastalıklı hayvanların dışkı ve idrarıyla bakteri dış ortama yayılır Bru*cella çevre koşullarına son derece dayanıklıdır Tozlu ortamlarda altı haftaya kadar, nemli toprakta ve suda daha uzun zaman canlı kalabilir Dolayısıyla bu bakterilerle kirlenmiş sular, sebzeler ve çevreye dağılan tozlar bulaşmaya yol açabilir
Brucella abortus özellikle düşük ya*pan ineğin düşük sırasında çıkardığı maddelere dokunulmasıyla bulaşır Bakteri bunlar aralarında en çok etenede (plasenta) bulunur Düşük sırasında bu*laşmaya hayvancılıkla uğraşan köylüler ve veterinerler aralarında oldukça sık rastlanır Hastalıklı hayvanların dölyolu muayenesi sırasında el derisinden de bulaşma oluşabilir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Dağılımı
Tüm Akdeniz havzasında bulunan Brucella melitensis küçükbaş hayvan*larda (koyun, keçi) bulaşma etkeni ol*makla birlikte sığırlarda da görülebilir Avrupanın orta ve kuzey kesimlerinde düzensiz biçimde yayılmış olan Brucella abortus sığırlarda ve daha aralıklı olarak at, köpek ve domuzlarda düşüğe neden olur
Amerikada sık rastlanan Brucella suis domuzlarda düşüğe yol açar Öbür*ca tavşan ve başka yabanıl hayvanlarda da rahatsızlık etkenidir Kırsal kesimlerde daha yaygındır Hayvanlarda düşüklere daha çok rastlanılan bahar aylarında hastalığın görülme sıklığı artar Hasta*lık etkeni hamile hayvanın meme ve dölyatağına yerleşmiştir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Belirtileri
Brucella melitensis ile oluşan en yaygın Bruselloz tipinde kuluçka süresi 26 haf*ta arasında değişir Hastalık hafif bulgu*ler vererek başlar Alev yavaş yavaş yüksele*rek 10 günde 39°C40°Cye dek çıkar 12 hafta bu düzeyde kalan ateş daha sonra düşer ve kaybolur Böylece ateşli dönemden daha kısa süren ateşsiz döne*me girilir Bunu baştan ateşli dönem izler Alev düşerken görülen terleme Brusellozun en tipik özelliklerinden biri*dir Malta hummasının alev dışındaki belirtileri dermansızlık, adale, kemik ve eklem ağrılarıdır Hastalığın belirtile*ri, rahatsızlık etkeni mikropların vücutta yerleştiği yere (erbezleri, karaciğer, asap sistemi, akciğerler) tarafından değişir Brusel*loz olguları yüksek ateş, titreşim ve bi*linç bulanıklığı belirtileriyle birden baş*layabildiği gibi gözden kaçabilecek öl*çüde hafif seyredebilmektedir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Tanı, Teşhis
Iş olarak hayvanlarla uğraşmak, dalgalı alev, hastalığın sinsi başlaması ve terleme bruselloz olasılığını düşün*dürür Bu ihtimal kan kültüründe mik*robik etkenin üretilmesi ve serumda öz*gün antikor aranması (Wright testi) ile sınanarak kesinlik kazanır
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Tedavisi, Çare
Malta hummasında belirtilere yöne*lik tedavi için hastaya ağrı ve genel hal*sizlik dönemi süresince ağızdan 6 saat*te bir 500 miligram şahsilik asit (aspi*rin) verilir Terlemeyle kaybedilen suyu karşılamak için yeterli su alınmalıdır Uykusuzluk sorunu varsa alışılmışlık yapmayacak uyku haplarına başvurula*bilir Hastalık etkenine karşın tedavi için 34 hafta süreyle 6 saatte bir 500 miligram tetrasiklin alınması gerekir Aç karnına alınan bu ilacı çocuklar, ge*be kadınlar ve böbrek hastalığı olanlar kullanmamalıdır Daha ağır olgularda tetrasikline ek olarak, tetrasiklin çare*sinin ilk 23 haftası baştan başa 12 saatte bir 500 miligram streptomisin adale içine verilir Hastalığın sürdüğü durumlarda antibiyotik tedavisine bir aylık aralarla uzun vakit devam edilebilir
Malta hummasının antibiyotiklerle tedavisinde en önemli sorun tedavinin kesilme anının belirli biçimde bilinememesidir Hiçbir deneme hastalığın sona er*diğini belirten güvenilir data vermez Genel kaide olarak ateşin düşmesinden ve dalak büyümesinin tamamen geç*mesinden sonra asgari 20 gün her tarafında tedavi kesilmez Hastalığın akut ve akut kronik arası biçimlerinin antibiyo*tik tedavisine iyi yanıt vermesine karşılık, aynı durum sık yinelemelerin gö*rüldüğü kronik biçimler için geçerli de*ğildir
Bruselloz Malta Humması Hastalığı Korunma Yöntemleri
Hastalığın ilgili makamlara bildirilmesi zorunludur Hastalık hayvanlardan bu*laştığı için hastaların çevreden yalıtıl*masına gerek yoktur Yoğun araştırmalara rağmen bruselloz aşısı henüz bulu*namamıştır böylece koruyucu ön*lemler büyük yük taşır Hayvancılıkla uğraşanlar temizleme kurallarına uymalı, sürüdeki hasta hayvanlar yok edilmeli, süt ve süt ürünleri sıkı denetimden ge*çirilmelidir Peynirin yapımından sonra minimum üç ay buzhanede bekletilmesi ya*sal zorunluluktur Bu umma süresi peynirden gelecek mümkün bulaşmayı en*gelleyecektir
İnsan ve hayvanların müşterek hastalığı olan brusellozdan korunmak için insan ve hayvan hekimliği aralarında sıkı bir işbirliği gereklidir Hayvancılığa ilişkin koruyucu önlemler hayvanların temizli*ğine dayanır Bunun için de ahır ve ağıllar temiz tutulmalı, hayvan pislikle*ri hemen atılarak dezenfekte edilmeli*dir Hasta hayvanların belirlenmesi, rahatsızlık görülen bölgelerin ve hayvan*ların yalıtılması da önemlidir *