Kronik, tekrarlayan, pembe renkli, yüzeyi pütürlü olan kaşıntılı döküntülerdir. Etkin lezyonlar tüm vücütta yaygın yahut bir nahiyede hudutlu olabilir. Bunlar pembe renkli, sulantılı, kaşıntılı lezyonlar halinde olabilir. Şiddetli kaşınma sonucu enfekte olabilirler. Lezyonların mütemadi olarak nüks ettiği yahut güzelleşmediği periyotlarda cilt kalınlaşması, çizgilenmesi, soyulmalar ve renk yoğunlaşması olabilir. Illetin başlangıç yaşına nazaran lezyonların vücüttaki dağılımı farklılık gösterir.
1. İnfantil ( bebeklik devri ) Atopik Dermatit:
2 ay-2 yaş arası çocuklarda görülür. Lezyonlar münhasıran yüzde ( sıklıkla yanaklarda ), saçlı deride, uzunluğunda, sırtta, diz ve dirsek ortamlarında oluşur. Bu devirde başlayan hastalık 3 yaşında güzelleşebilir yahut ileri çocukluk yaşlarında da devam edebilir.
2. Çocukluk Çağı Atopik Dermatiti:
2-12 yaşlar arasında görülür. Cilt lezyonları sıklıkla dirsek önü, diz ardı, boyun, el bileği ve ayak bileğinde görülür. Lezyoların olduğu cilt yerlerinde kuruluk, çizgilenme, sulanma ve kaşıntı vardır.
3. Erişkin Devri Atopik Dermatiti:
Çocukluk çağı atopik dermatitinin devam etmesi yahut birinci defa 12-20 yaşlar arasında başlayan cilt illeti biçiminde ortaya çıkabilir. Cilt lezyonları sıklıkla dirsek önü ve diz ardında bulunur. Bazen ellerde de olabilir. Umumiyetle ciltte çizgilenme, kalınlaşma ve rengin kahverengileşmesine neden olur. Bazen göz muhiti ve ağız etrafında kuruluk ve cildin dökülmesi eşlik edebilir. Çoklukla kronik
seyirlidir.
Atopik Dermatite Eşlik Edebilen Bulgular:
· El ve ayak tabanı çizgilerinin belirginleşmesi
· Göz altında koyu gölgeler
· Yanak, sırt, kol ve bacakta hadleri bariz soluk renkli nahiyeler
· Atopik dermatiti olan bebekler ileriki yıllarda astım yahut allerjik rinit olabilirler
Atopik Dermatit ( Egzema ) Nasıl Tedavi Edilir?
1.Koruyucu Tedbirler:
Bu hastaların ciltleri çok kurudur. Cilt kuruluğu belirtilerin alevlenmesine neden olur. Bu nedenle cildin daima olarak nemlendirilmesi son radde değerlidir. Başkaca bu bireyler olağan sabun kullanmamalıdır. Kremli sabunların kullanılması önerilir. Terleme şikayetleri arttırdığından, münhasıran sıcak havalarda dikkat edilmesi önerilir. Tetkiklerde belirtilere sebep olan rastgele bir allerjen ( inek sütü, yumurta, mesken tozu akarı üzere ) saptanırsa, bu allejenden kaçınmak için hekimin önerdiği tedbirler kesinlikle alınmalıdır.
2.İlaç Tedavisi:
1.Kaşıntı önleyiciler ( antihistaminikler-şurup, tablet )
Bu hastaların en kıymetli şikayeti kaşıntıdır. Bu şikayetlerin ortadan kalkması için hekiminizin
önerdiği ilacı şikayetlerin alevlendiği devirlerde kullanmak gerekir.
2.Lokal Kortikosteroidler ( merhem, krem )
Cilt lezyonlarının canlı olduğu devirlerde lezyon üzerine haricen ince bir tabaka halinde hekiminizin
önerdiği kullanma müddeti dikkate alınarak uygulanır. Bu ilaçlar hekimin önerdiği nemlendirici ile cilt
nemlendirildikten sonra uygulanmalıdır.
B. ÜRTİKER ( KURDEŞEN ) VE / YAHUT ANJİYOÖDEM ( KUŞPALAZI )
Hadler sarih olan pembe renkli, bazen ortası soluk olabilen, yüzeyden kabarık, kaşıntılı, çapı birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilen cilt döküntülerine ürtiker denir. Bu döküntüler vücudun rastgele bir kesiminde olabilir. Anjiyoödem ise sıklıkla göz kapakları, dudak ve lisan üzere yüzün kimi kesimlerinde deri ve deri altı tabakasının şişmesi durumudur. Anjiyoödemde renk değişikliği olmaz ve kaşıntı yoktur. Nadiren larenks ( soluk borusunun giriş ortamı ) yahut farenks ( yemek dorusunun giriş yeri ) nahiyesinde olan anjiyoödem ses kısıklığı, soluk almada güçlük üzere önemli bir tabloya neden olabilir. Ürtiker ve anjiyoödem bazen tıpkı hastada birlikte görülebilir.
Ürtiker ve Anjiyoödemin Klinik Tipleri Nelerdir ?
1. Akut Ürtiker ve Anjiyoödem: Tanım edilen tipik kaşıntılı döküntülerin aniden ortaya çıkması durumudur. Lezyonlar çoklukla 24 saat içinde söner, ama 6 hafta müddet ile aralıklı olarak yine çikabilir. Bazen anjiyoödem de ürtikere eşlik edebilir.
2. Kronik Ürtiker: Tekrar eden ürtiker ve anjiyoödem tablosunun 6 haftadan daha uzun sürmesi halinde buna kronik ürtiker denir. İlaçlar, yiyecek katkı hususları, allerjenler, parazitler yahut gayri birtakım enfeksiyonlar sebep olabilir. Hastaların lakin % 10’unda sebep olan etken saptanabilir.
3. Kolinerjik Ürtiker: Merkezi vücut ısısının yükselmesine neden olan durumlardan ( sıcak duş, yahut egsersiz üzere ) birkaç dakika sonra döküntülerin ortaya çıkması durumudur.
4. Fizikî Ürtiker:
1.Demografizm: Sert sivri uçlu bir cisim yahut tırnak ile cildin çizilmesini takiben birkaç dakika içinde çizilen kesimde oluşan pembe renkli kabarıklık durumudur. Akut yahut kronik ürtikeri olan şahıslarda ekseriyetle dermografizm vardir.
2.Basınç Ürtikeri:
1. Erken tipte basınç ürtikeri: Cilde basınç tatbikini takiben birkaç dakika içinde oluşan al renkli, yanma hissi veren döküntülerin oluşması durumudur. Ekseriyetle 30 dakika sürer.
2. Geç tipte basınç ürtikeri: Cilde uzun vadeli bir basınç pratiğini takiben ( ağır bir çantanın omuza uzun müddetli asılan askısı, elde bavul taşınması, uzun müddetli oturma üzere ) 30 dakika ile 9 saat içinde basınca maruz kalan yerde döküntülerin oluşması durumudur. Bazen ateş, titreme, baş ağrısı eşlik edebilir.
1. Solar Ürtiker: Kuvvetli ışık yahut ultrviyole ( güneş ışınları ) ışınlarına maruz kaldıktan sonra birkaç dakika yahut birkaç saat içinde ürtikeryal lezyonların oluşması durumudur.
2. Soğuk Ürtiker: Soğuk hava yahut soğuk su ile temas sonrası, dakikalar içinde ciltte yanma hissi veren ürtikeryal döküntülerin olması durumudur. Bazen bayılma, baş ağrısı, teneffüs kahrı, baş dönmesi ve nabzın hızlanması eşlik edebilir. Soğuk ile temastan birkaç saat sonra ortaya çıkabilen klinik formları da vardır. Bu hastaların tanı konduktan sonra soğuk denize girmesi kesinlikle önlenmelidir.
3. Adrenerjik Ürtiker: Bireyde ruhsal stress yaratan durumların akabinde birkaç milimetre büyüklüğünde pembe döküntülerin kümeler halinde ortaya çıkması durumudur.
1. Kontakt Ürtiker: Kişinin hassas olduğu bir husus ile cildinin temas etmesi sonucu ortaya çıkan rtikeryal bir döküntüdür. Son yıllarda en çok suçlanan husus latex’dir. Latex cerrahi eldivenlerde ve birçok tıbbi gereçte kullanılan bir eserdir. Latex allerjisi olan insanlarda, latex içeren materyallerle tıbbi müdahale sonrası ürtikerden anafilaksi ismi verilen önemli allerjik durumlara kadar çeşitli reaksiyonlar oluşabilir. Bu türlü bir allerjisi olduğu saptanan kimselere kesinlikle tutarlı testler ile tanı konmalı ve tıbbi müdahale öncesi gerekli tedbirler alınmalıdır.
2. Egsersiz ile Tetiklenen Ürtiker: Kişinin egsersiz yapmasını takiben ciltte allerjik döküntü olması halidir. Bazen eşlik eden anjiyoödem, bronş spazmı ( nefes darlığı, hırıltı ), hipotansiyon ve bayılma olabilir.
Ürtiker ve Anjioödem Nasıl Tanınır ?
1.Öykü Alma ve Yaklaşım:
Eksper kişi tarafından ürtikeryal döküntülerin ve eşlik eden reaksiyonların oluş vakti, biçimi, mühleti ve tetikleyici faktörler hakkında alınan ayrıntılı hikaye tanının en kıymetli kısmıdır. Başkaca hastanın bu döküntülerine sebep olabilecek gayri tüm muhtemel faktörler ( muhit koşulları, kullandığı ilaçlar, geçirdiği marazlar üzere ) dikkatle sorgulanmalıdır. Bu hikayenin bir allerji kompetanı tarafından alınması gerekir.
2.Spesifik Yaklaşım:
Ayrıntılı hikaye alınmasını takiben, dikkatli bir fizik muayene yapılmalıdır. Ürtikerin tipine nazaran ( akut, kronik yahut öteki ürtiker tipleri ) hastadan gerekli labaratuvar tetkikleri istenir.
Ürtiker ve Anjioödem Nasıl Tedavi Edilir?
1.Eliminasyon: Belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olduğu farkedilen yahut tetkiklerle saptanan yiyecek, ilaç, öteki hususlar ve faktörlerden uzak durulması önerilir. Bunların noktasına kullanılması tutarlı olanlar hakkında hastaya haber verilir. Enfeksiyon varsa tedavi edilir. Önemli reaksiyon yaşayan hastalarda acil durumda kendi kendilerine uygulayabilecekleri epinefrin içeren preparatlar önerilir.
2. İlaç Tedavisi:
1.H1 reseptör blokerleri ( antihistaminikler ) ( şurup, tablet ): Bu küme ilaçlar tedavide en değerli ilaçlardır. H1 reseptör blokerleri kendi içinde 1 ve 2. kuşak ilaçlar olmak üzere iki öbeğe ayrılır. Bir küme ilacı tek başına yahut bazen gerekli görüldüğünde iki küme ilacın birlikte kullanılması biçiminde tedavi formülleri vardır. Bu ilaçları hekiminizin önerdiği doz ve vadede kullanmak gerekir.
2.H2 reseptör blokerleri ( tablet ): H1 reseptör blokerleri ile tedaviye kâfi karşılık alınmadığı durumlarda allerji eksperinin önerisi ile tedaviye eklenen ilaçlardır.
3.Kortikosteroidler ( tablet, injeksiyon ): Önemli akut reaksiyonlarda yahut öbür tedavilere direnci olan durumlarda tek doz yahut makul bir mühlet için kesinlikle tabip denetiminde kullanılması gereken ilaçlardır.
Adrenerjik ajanlar ( injeksiyon ): Ürtiker yahut anjiyoödeme eşlik eden soluk almada zorluğa neden olabilen larenks ödeminin olduğu durumlarda acilen uygulanan ilaçlardır. Tekrarlayan anjioödem atakları geçiren hastaların bu ilaçı yanında taşıması, ani teneffüs yolu tıkanması durumunda koluna cıltaltı enjeksiyon formunda pratiği öğretilirç İlaç dozu enjektörde hazırlanmış halde ticari sunumdadır (Epipen, Anahelp).
1. İnfantil ( bebeklik devri ) Atopik Dermatit:
2 ay-2 yaş arası çocuklarda görülür. Lezyonlar münhasıran yüzde ( sıklıkla yanaklarda ), saçlı deride, uzunluğunda, sırtta, diz ve dirsek ortamlarında oluşur. Bu devirde başlayan hastalık 3 yaşında güzelleşebilir yahut ileri çocukluk yaşlarında da devam edebilir.
2. Çocukluk Çağı Atopik Dermatiti:
2-12 yaşlar arasında görülür. Cilt lezyonları sıklıkla dirsek önü, diz ardı, boyun, el bileği ve ayak bileğinde görülür. Lezyoların olduğu cilt yerlerinde kuruluk, çizgilenme, sulanma ve kaşıntı vardır.
3. Erişkin Devri Atopik Dermatiti:
Çocukluk çağı atopik dermatitinin devam etmesi yahut birinci defa 12-20 yaşlar arasında başlayan cilt illeti biçiminde ortaya çıkabilir. Cilt lezyonları sıklıkla dirsek önü ve diz ardında bulunur. Bazen ellerde de olabilir. Umumiyetle ciltte çizgilenme, kalınlaşma ve rengin kahverengileşmesine neden olur. Bazen göz muhiti ve ağız etrafında kuruluk ve cildin dökülmesi eşlik edebilir. Çoklukla kronik
seyirlidir.
Atopik Dermatite Eşlik Edebilen Bulgular:
· El ve ayak tabanı çizgilerinin belirginleşmesi
· Göz altında koyu gölgeler
· Yanak, sırt, kol ve bacakta hadleri bariz soluk renkli nahiyeler
· Atopik dermatiti olan bebekler ileriki yıllarda astım yahut allerjik rinit olabilirler
Atopik Dermatit ( Egzema ) Nasıl Tedavi Edilir?
1.Koruyucu Tedbirler:
Bu hastaların ciltleri çok kurudur. Cilt kuruluğu belirtilerin alevlenmesine neden olur. Bu nedenle cildin daima olarak nemlendirilmesi son radde değerlidir. Başkaca bu bireyler olağan sabun kullanmamalıdır. Kremli sabunların kullanılması önerilir. Terleme şikayetleri arttırdığından, münhasıran sıcak havalarda dikkat edilmesi önerilir. Tetkiklerde belirtilere sebep olan rastgele bir allerjen ( inek sütü, yumurta, mesken tozu akarı üzere ) saptanırsa, bu allejenden kaçınmak için hekimin önerdiği tedbirler kesinlikle alınmalıdır.
2.İlaç Tedavisi:
1.Kaşıntı önleyiciler ( antihistaminikler-şurup, tablet )
Bu hastaların en kıymetli şikayeti kaşıntıdır. Bu şikayetlerin ortadan kalkması için hekiminizin
önerdiği ilacı şikayetlerin alevlendiği devirlerde kullanmak gerekir.
2.Lokal Kortikosteroidler ( merhem, krem )
Cilt lezyonlarının canlı olduğu devirlerde lezyon üzerine haricen ince bir tabaka halinde hekiminizin
önerdiği kullanma müddeti dikkate alınarak uygulanır. Bu ilaçlar hekimin önerdiği nemlendirici ile cilt
nemlendirildikten sonra uygulanmalıdır.
B. ÜRTİKER ( KURDEŞEN ) VE / YAHUT ANJİYOÖDEM ( KUŞPALAZI )
Hadler sarih olan pembe renkli, bazen ortası soluk olabilen, yüzeyden kabarık, kaşıntılı, çapı birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilen cilt döküntülerine ürtiker denir. Bu döküntüler vücudun rastgele bir kesiminde olabilir. Anjiyoödem ise sıklıkla göz kapakları, dudak ve lisan üzere yüzün kimi kesimlerinde deri ve deri altı tabakasının şişmesi durumudur. Anjiyoödemde renk değişikliği olmaz ve kaşıntı yoktur. Nadiren larenks ( soluk borusunun giriş ortamı ) yahut farenks ( yemek dorusunun giriş yeri ) nahiyesinde olan anjiyoödem ses kısıklığı, soluk almada güçlük üzere önemli bir tabloya neden olabilir. Ürtiker ve anjiyoödem bazen tıpkı hastada birlikte görülebilir.
Ürtiker ve Anjiyoödemin Klinik Tipleri Nelerdir ?
1. Akut Ürtiker ve Anjiyoödem: Tanım edilen tipik kaşıntılı döküntülerin aniden ortaya çıkması durumudur. Lezyonlar çoklukla 24 saat içinde söner, ama 6 hafta müddet ile aralıklı olarak yine çikabilir. Bazen anjiyoödem de ürtikere eşlik edebilir.
2. Kronik Ürtiker: Tekrar eden ürtiker ve anjiyoödem tablosunun 6 haftadan daha uzun sürmesi halinde buna kronik ürtiker denir. İlaçlar, yiyecek katkı hususları, allerjenler, parazitler yahut gayri birtakım enfeksiyonlar sebep olabilir. Hastaların lakin % 10’unda sebep olan etken saptanabilir.
3. Kolinerjik Ürtiker: Merkezi vücut ısısının yükselmesine neden olan durumlardan ( sıcak duş, yahut egsersiz üzere ) birkaç dakika sonra döküntülerin ortaya çıkması durumudur.
4. Fizikî Ürtiker:
1.Demografizm: Sert sivri uçlu bir cisim yahut tırnak ile cildin çizilmesini takiben birkaç dakika içinde çizilen kesimde oluşan pembe renkli kabarıklık durumudur. Akut yahut kronik ürtikeri olan şahıslarda ekseriyetle dermografizm vardir.
2.Basınç Ürtikeri:
1. Erken tipte basınç ürtikeri: Cilde basınç tatbikini takiben birkaç dakika içinde oluşan al renkli, yanma hissi veren döküntülerin oluşması durumudur. Ekseriyetle 30 dakika sürer.
2. Geç tipte basınç ürtikeri: Cilde uzun vadeli bir basınç pratiğini takiben ( ağır bir çantanın omuza uzun müddetli asılan askısı, elde bavul taşınması, uzun müddetli oturma üzere ) 30 dakika ile 9 saat içinde basınca maruz kalan yerde döküntülerin oluşması durumudur. Bazen ateş, titreme, baş ağrısı eşlik edebilir.
1. Solar Ürtiker: Kuvvetli ışık yahut ultrviyole ( güneş ışınları ) ışınlarına maruz kaldıktan sonra birkaç dakika yahut birkaç saat içinde ürtikeryal lezyonların oluşması durumudur.
2. Soğuk Ürtiker: Soğuk hava yahut soğuk su ile temas sonrası, dakikalar içinde ciltte yanma hissi veren ürtikeryal döküntülerin olması durumudur. Bazen bayılma, baş ağrısı, teneffüs kahrı, baş dönmesi ve nabzın hızlanması eşlik edebilir. Soğuk ile temastan birkaç saat sonra ortaya çıkabilen klinik formları da vardır. Bu hastaların tanı konduktan sonra soğuk denize girmesi kesinlikle önlenmelidir.
3. Adrenerjik Ürtiker: Bireyde ruhsal stress yaratan durumların akabinde birkaç milimetre büyüklüğünde pembe döküntülerin kümeler halinde ortaya çıkması durumudur.
1. Kontakt Ürtiker: Kişinin hassas olduğu bir husus ile cildinin temas etmesi sonucu ortaya çıkan rtikeryal bir döküntüdür. Son yıllarda en çok suçlanan husus latex’dir. Latex cerrahi eldivenlerde ve birçok tıbbi gereçte kullanılan bir eserdir. Latex allerjisi olan insanlarda, latex içeren materyallerle tıbbi müdahale sonrası ürtikerden anafilaksi ismi verilen önemli allerjik durumlara kadar çeşitli reaksiyonlar oluşabilir. Bu türlü bir allerjisi olduğu saptanan kimselere kesinlikle tutarlı testler ile tanı konmalı ve tıbbi müdahale öncesi gerekli tedbirler alınmalıdır.
2. Egsersiz ile Tetiklenen Ürtiker: Kişinin egsersiz yapmasını takiben ciltte allerjik döküntü olması halidir. Bazen eşlik eden anjiyoödem, bronş spazmı ( nefes darlığı, hırıltı ), hipotansiyon ve bayılma olabilir.
Ürtiker ve Anjioödem Nasıl Tanınır ?
1.Öykü Alma ve Yaklaşım:
Eksper kişi tarafından ürtikeryal döküntülerin ve eşlik eden reaksiyonların oluş vakti, biçimi, mühleti ve tetikleyici faktörler hakkında alınan ayrıntılı hikaye tanının en kıymetli kısmıdır. Başkaca hastanın bu döküntülerine sebep olabilecek gayri tüm muhtemel faktörler ( muhit koşulları, kullandığı ilaçlar, geçirdiği marazlar üzere ) dikkatle sorgulanmalıdır. Bu hikayenin bir allerji kompetanı tarafından alınması gerekir.
2.Spesifik Yaklaşım:
Ayrıntılı hikaye alınmasını takiben, dikkatli bir fizik muayene yapılmalıdır. Ürtikerin tipine nazaran ( akut, kronik yahut öteki ürtiker tipleri ) hastadan gerekli labaratuvar tetkikleri istenir.
Ürtiker ve Anjioödem Nasıl Tedavi Edilir?
1.Eliminasyon: Belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olduğu farkedilen yahut tetkiklerle saptanan yiyecek, ilaç, öteki hususlar ve faktörlerden uzak durulması önerilir. Bunların noktasına kullanılması tutarlı olanlar hakkında hastaya haber verilir. Enfeksiyon varsa tedavi edilir. Önemli reaksiyon yaşayan hastalarda acil durumda kendi kendilerine uygulayabilecekleri epinefrin içeren preparatlar önerilir.
2. İlaç Tedavisi:
1.H1 reseptör blokerleri ( antihistaminikler ) ( şurup, tablet ): Bu küme ilaçlar tedavide en değerli ilaçlardır. H1 reseptör blokerleri kendi içinde 1 ve 2. kuşak ilaçlar olmak üzere iki öbeğe ayrılır. Bir küme ilacı tek başına yahut bazen gerekli görüldüğünde iki küme ilacın birlikte kullanılması biçiminde tedavi formülleri vardır. Bu ilaçları hekiminizin önerdiği doz ve vadede kullanmak gerekir.
2.H2 reseptör blokerleri ( tablet ): H1 reseptör blokerleri ile tedaviye kâfi karşılık alınmadığı durumlarda allerji eksperinin önerisi ile tedaviye eklenen ilaçlardır.
3.Kortikosteroidler ( tablet, injeksiyon ): Önemli akut reaksiyonlarda yahut öbür tedavilere direnci olan durumlarda tek doz yahut makul bir mühlet için kesinlikle tabip denetiminde kullanılması gereken ilaçlardır.
Adrenerjik ajanlar ( injeksiyon ): Ürtiker yahut anjiyoödeme eşlik eden soluk almada zorluğa neden olabilen larenks ödeminin olduğu durumlarda acilen uygulanan ilaçlardır. Tekrarlayan anjioödem atakları geçiren hastaların bu ilaçı yanında taşıması, ani teneffüs yolu tıkanması durumunda koluna cıltaltı enjeksiyon formunda pratiği öğretilirç İlaç dozu enjektörde hazırlanmış halde ticari sunumdadır (Epipen, Anahelp).
