SAMAN NEZLESI,
alerjik rinit tedavisi
alerjik rinit belirtileri
alerjik astım
alerjik rinit nedir
alerjik rinit hastalığı
ALLERJİK RİNİT (BAHAR NEZLESI)
Sıklığı
Allerjik rinit, kalıtımsal geçişli allerjik hastalıkların en sık görüleni olup böylece çok gelişmiş ülkede nüfusun yaklaşık %1020'sinde bulunmaktadır Son 10 yılda hastalık büyüme göstermiştir Allerjik rinit sıklığı Kuzey Avrupa ülkelerinde %7, Güney Amerika'da %911, Avustralya'da %276 olarak bulunmuştur ABD'de kronik hastalıklar sıralamasında 6sırada yer almaktadır Alerjik rinit'in sıradan başlangıç yaşı 10'dur Vakaların %80'de 20 yaşından önce başlar Çocukluk çağında erkekler kızlardan daha çok etkilenir, erişkinlerde yoğunluk her iki cinste aynıdır Hastalık ortaya çıktıktan daha sonra genellikle yıllarca devam eder
Allerjik rinit hayatı tehdit eden bir rahatsızlık değildir, ama insanların yaşam kalitesini önemli oranda etkileyen bir hastalıktır Allerjik rinit erişkinlerde işgünü, çocuklarda mektep günü kaybı ile olduğu kadar; tedavisi için harcanan paranın epeyce yüksek olması nedeni ile de hesaplı açıdan da zarar vermektedir böylece Allerjik rinit tanı ve tedavisi epeyce önemlidir
Allerjik rinit burun mukozasının (burun iç yüzünü örten zarın) enflamasyonu (ödemi enfeksiyona yan olmayan iltihabı) olarak tanımlanır Burunda kaşıntı, hapşırık, sulu burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile karakterizedir Baş ağrısı, koku alma bozukluğu ve konjuktivit gibi bulgular da eşlik edebilir
Allerjik rinit sebep olan alerjene göre mevsimsel (polenler, bazı küf mantarları) ve perrennial yılboyu süren (ev tozu akarı, hayvan deri döküntüsü ve tüyleri, bir takım küf mantarları) olarak sınıflandırılabilir Ancak bu iki grup arasındaki ayırım defalarca kesin olarak yapılamayabilir
Son yıllarda allerjik rinit sınıflamasında bulgular ve hayat kalitesi parametreleri kullanılarak
Süreye tarafından
Aralıklı
Kesintisiz
Hastalığın şiddetine (yaşam kalitesine etkilere) tarafından
Hafif
OrtaŞiddetli
olarak gruplara ayrılır
Allerjenlerin yanına hava kirliliği, sigara dumanı gibi bazı çevresel etkenler de allerjik reaksiyonlara sebep olabilir ya da şiddetlendirebilir
Hem dağıtılmış iritan maddeler, ısı ya da nem değişiklikleri allerjik hastaların şikayetlerini artırabilir
Allerjik Rinit Gelişimi İçin Tehlike Faktörleri
Ailede allerji öyküsü
Sosyoekonomik düzeyin yüksek olması
Hayvan ve toz akarları gibi kapalı mekan alerjenlerine maruz kalma
6 yaşından önce serum IgE seviyesinin 100IUml'nin üzerinde olması
Fazla allerjik deri testinin olması
Allerjik Rinit Tanısı
Alerjik rinit tanısında en kayda değer adım aile hikayesini ve hastaya daha önce uygulanmış tetkik ve tedavileri içeren ayrıntılı sorgulamadır Hastanın yaşı, şikayetlerinin hangi ortamlarda ortaya çıktığı sorulmalıdır Kalıtımsal aşinalık laf konusu olduğundan aile hikayesine de dikkat etmek önemlidir Hem daha alçak solunum yolu hastalıkları, cilt bulguları, gıda allerjisi sorgulanmalıdır Ayrıntılı sorgulamayı takiben kulak burun boğaz muayenesi yaptırılmalıdır Sadece allerjik hastalarda yer alan burun içi tetkik bulgusu yoktur
Allerjik rinit tedavisi
1Allerjenden kaçınma
Alerjenden uzak durma tedavi stratejisinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır
Ilaç tedavisi
a) Antihistaminik ilaçlar
En sık kullanılan ilaçlar; ağızdan antihistaminik ilaçlar, burundan sıkılan kortizonlu sprey şeklinde kullanılan ilaçlardır İlaçlar doktor kadar hastalığın şiddeti ve hastanın durumu değerlendirilerek verilmelidir Doktor göre önerilen sürede uyumlu kullanıldığında yararlıdırlar Tanıdık alerjenle karşılaşmadan 2 5 saat önce verilmeleri durumunda koruyucu tesir yaparlar
b)Burundan sıkılan kortizonlu spreyler
Burundan sıkılan kortizonlu spreyler allerjik rinit tedavisinde çok etkin ilaçlardır Burundaki kaşıntı, akıntı, hapşırık ve tıkanıklığı giderirler Baş ağrısı, burunda kuruluk ve %5 oranında burun kanamasına niçin olabilmektedir Bunları önlemek için ilacı uygulamadan önce serum fizyolojikle iyi bir burun bakımı uygulanması önerilir
c) Lökotrien reseptör antagonistleri
Lökotrien reseptör antagonistleri yeni hap grubu olarak, bilhassa astım ile birlikte olan allerjik rinit hastalarında çok faydalı olmaktadır Çare sonlandırıldıktan daha sonra ilaçların etkisi devam etmez böylece hastalığı kesintisiz olanlarda tedavinin devamlılığı gerekir
d) Anti IgE (Omalizumab)
Allerjik rinit için diğer bir tedavi seçeneği de Anti IgE (Omalizumab)dir Allerjik reaksiyonu baskılamaya yönelik IgE antikorunu bloke edecek antikorlar geliştirilmiştir Çare 24 haftalık damardan enjeksiyon şeklindedir Sonuçlar yüz güldürücü olmakla birlikte tedavi maliyetinin yüksek(aylık 1000dolar civarı) oluşu kullanımı kısıtlar
e) Alıştırma aşamasında olan DNA aşıları allerjik hastalıkların tedavisinde umut verici görünmektedir
3 Spesifik immunoterapi (Allerji aşısı)
İmmunoterapi 1900'lerin başında saman nezlesi tedavisinde kullanıma girmiştir Allerjik hastalıkların tedavisindeki yeri çevre kontrolü ve ilaç tedavisinden sonra 3 sıradadır Alerjenden korunmanın böylece muhtemel olmadığı, reaksiyonların hayatı tehdit edici olduğu ve de hap tedavisine cevabın eksik olduğu koşullarda immunoterapi düşünülmelidir Allerjen immunoterapi allerji semptomlarını denetim altına almada çok etkili olabilir Spesifik alerjenin artan dozlarının cilt altına tolere edilebilen en fazla doza çıkılana değin haftada bir ya da iki defa verilmesinden ibarettir İdame dozuna ulaşıldıktan sonra enjeksiyon aralıkları 12 haftadan ayda bir enjeksiyona çıkılarak tedavi 35 yıl sürdürülür Ilaç tedavisinden farklı olarak spesifik immunoterapinin etkisi çare bitiminden sonra da birkaç sene boyunca sürer Uygulanan bu spesifik allerjen immünoterapi programının allerjik astımdan korumada da etkili olduğu düşünülmektedir
İmmunoterapi konunun uzmanı hekim göre uygulanmalı ve hasta uygulamadan sonra minimum 20 dakika gözlenmelidir Çocuklarda da uygun hastalarda spesifik immunoterapi etkin ve yararlıdır Oysa 5 yaşından önce immunoterapiye başlanması önerilmez
4 Takip
Uygun hasta takibi şikayetlerde azalma ve hayat kalitesinde düzelme yaparak hastanın jurnal hayatını daha gizli sürdürmesini sağlar Ahenkli kontroller hastalığı denetim aşağıda tutmayı sağlayacak asgari hap dozunu bulmayı sağlar
Hasta, aile ve doktor arasındaki etkili işbirliği ile allerjik rinitin galibiyet ile takibi yapılıp hastanın hayat kalitesi düzeltilebilir *
alerjik rinit tedavisi
alerjik rinit belirtileri
alerjik astım
alerjik rinit nedir
alerjik rinit hastalığı
ALLERJİK RİNİT (BAHAR NEZLESI)
Sıklığı
Allerjik rinit, kalıtımsal geçişli allerjik hastalıkların en sık görüleni olup böylece çok gelişmiş ülkede nüfusun yaklaşık %1020'sinde bulunmaktadır Son 10 yılda hastalık büyüme göstermiştir Allerjik rinit sıklığı Kuzey Avrupa ülkelerinde %7, Güney Amerika'da %911, Avustralya'da %276 olarak bulunmuştur ABD'de kronik hastalıklar sıralamasında 6sırada yer almaktadır Alerjik rinit'in sıradan başlangıç yaşı 10'dur Vakaların %80'de 20 yaşından önce başlar Çocukluk çağında erkekler kızlardan daha çok etkilenir, erişkinlerde yoğunluk her iki cinste aynıdır Hastalık ortaya çıktıktan daha sonra genellikle yıllarca devam eder
Allerjik rinit hayatı tehdit eden bir rahatsızlık değildir, ama insanların yaşam kalitesini önemli oranda etkileyen bir hastalıktır Allerjik rinit erişkinlerde işgünü, çocuklarda mektep günü kaybı ile olduğu kadar; tedavisi için harcanan paranın epeyce yüksek olması nedeni ile de hesaplı açıdan da zarar vermektedir böylece Allerjik rinit tanı ve tedavisi epeyce önemlidir
Allerjik rinit burun mukozasının (burun iç yüzünü örten zarın) enflamasyonu (ödemi enfeksiyona yan olmayan iltihabı) olarak tanımlanır Burunda kaşıntı, hapşırık, sulu burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile karakterizedir Baş ağrısı, koku alma bozukluğu ve konjuktivit gibi bulgular da eşlik edebilir
Allerjik rinit sebep olan alerjene göre mevsimsel (polenler, bazı küf mantarları) ve perrennial yılboyu süren (ev tozu akarı, hayvan deri döküntüsü ve tüyleri, bir takım küf mantarları) olarak sınıflandırılabilir Ancak bu iki grup arasındaki ayırım defalarca kesin olarak yapılamayabilir
Son yıllarda allerjik rinit sınıflamasında bulgular ve hayat kalitesi parametreleri kullanılarak
Süreye tarafından
Aralıklı
Kesintisiz
Hastalığın şiddetine (yaşam kalitesine etkilere) tarafından
Hafif
OrtaŞiddetli
olarak gruplara ayrılır
Allerjenlerin yanına hava kirliliği, sigara dumanı gibi bazı çevresel etkenler de allerjik reaksiyonlara sebep olabilir ya da şiddetlendirebilir
Hem dağıtılmış iritan maddeler, ısı ya da nem değişiklikleri allerjik hastaların şikayetlerini artırabilir
Allerjik Rinit Gelişimi İçin Tehlike Faktörleri
Ailede allerji öyküsü
Sosyoekonomik düzeyin yüksek olması
Hayvan ve toz akarları gibi kapalı mekan alerjenlerine maruz kalma
6 yaşından önce serum IgE seviyesinin 100IUml'nin üzerinde olması
Fazla allerjik deri testinin olması
Allerjik Rinit Tanısı
Alerjik rinit tanısında en kayda değer adım aile hikayesini ve hastaya daha önce uygulanmış tetkik ve tedavileri içeren ayrıntılı sorgulamadır Hastanın yaşı, şikayetlerinin hangi ortamlarda ortaya çıktığı sorulmalıdır Kalıtımsal aşinalık laf konusu olduğundan aile hikayesine de dikkat etmek önemlidir Hem daha alçak solunum yolu hastalıkları, cilt bulguları, gıda allerjisi sorgulanmalıdır Ayrıntılı sorgulamayı takiben kulak burun boğaz muayenesi yaptırılmalıdır Sadece allerjik hastalarda yer alan burun içi tetkik bulgusu yoktur
Allerjik rinit tedavisi
1Allerjenden kaçınma
Alerjenden uzak durma tedavi stratejisinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır
Ilaç tedavisi
a) Antihistaminik ilaçlar
En sık kullanılan ilaçlar; ağızdan antihistaminik ilaçlar, burundan sıkılan kortizonlu sprey şeklinde kullanılan ilaçlardır İlaçlar doktor kadar hastalığın şiddeti ve hastanın durumu değerlendirilerek verilmelidir Doktor göre önerilen sürede uyumlu kullanıldığında yararlıdırlar Tanıdık alerjenle karşılaşmadan 2 5 saat önce verilmeleri durumunda koruyucu tesir yaparlar
b)Burundan sıkılan kortizonlu spreyler
Burundan sıkılan kortizonlu spreyler allerjik rinit tedavisinde çok etkin ilaçlardır Burundaki kaşıntı, akıntı, hapşırık ve tıkanıklığı giderirler Baş ağrısı, burunda kuruluk ve %5 oranında burun kanamasına niçin olabilmektedir Bunları önlemek için ilacı uygulamadan önce serum fizyolojikle iyi bir burun bakımı uygulanması önerilir
c) Lökotrien reseptör antagonistleri
Lökotrien reseptör antagonistleri yeni hap grubu olarak, bilhassa astım ile birlikte olan allerjik rinit hastalarında çok faydalı olmaktadır Çare sonlandırıldıktan daha sonra ilaçların etkisi devam etmez böylece hastalığı kesintisiz olanlarda tedavinin devamlılığı gerekir
d) Anti IgE (Omalizumab)
Allerjik rinit için diğer bir tedavi seçeneği de Anti IgE (Omalizumab)dir Allerjik reaksiyonu baskılamaya yönelik IgE antikorunu bloke edecek antikorlar geliştirilmiştir Çare 24 haftalık damardan enjeksiyon şeklindedir Sonuçlar yüz güldürücü olmakla birlikte tedavi maliyetinin yüksek(aylık 1000dolar civarı) oluşu kullanımı kısıtlar
e) Alıştırma aşamasında olan DNA aşıları allerjik hastalıkların tedavisinde umut verici görünmektedir
3 Spesifik immunoterapi (Allerji aşısı)
İmmunoterapi 1900'lerin başında saman nezlesi tedavisinde kullanıma girmiştir Allerjik hastalıkların tedavisindeki yeri çevre kontrolü ve ilaç tedavisinden sonra 3 sıradadır Alerjenden korunmanın böylece muhtemel olmadığı, reaksiyonların hayatı tehdit edici olduğu ve de hap tedavisine cevabın eksik olduğu koşullarda immunoterapi düşünülmelidir Allerjen immunoterapi allerji semptomlarını denetim altına almada çok etkili olabilir Spesifik alerjenin artan dozlarının cilt altına tolere edilebilen en fazla doza çıkılana değin haftada bir ya da iki defa verilmesinden ibarettir İdame dozuna ulaşıldıktan sonra enjeksiyon aralıkları 12 haftadan ayda bir enjeksiyona çıkılarak tedavi 35 yıl sürdürülür Ilaç tedavisinden farklı olarak spesifik immunoterapinin etkisi çare bitiminden sonra da birkaç sene boyunca sürer Uygulanan bu spesifik allerjen immünoterapi programının allerjik astımdan korumada da etkili olduğu düşünülmektedir
İmmunoterapi konunun uzmanı hekim göre uygulanmalı ve hasta uygulamadan sonra minimum 20 dakika gözlenmelidir Çocuklarda da uygun hastalarda spesifik immunoterapi etkin ve yararlıdır Oysa 5 yaşından önce immunoterapiye başlanması önerilmez
4 Takip
Uygun hasta takibi şikayetlerde azalma ve hayat kalitesinde düzelme yaparak hastanın jurnal hayatını daha gizli sürdürmesini sağlar Ahenkli kontroller hastalığı denetim aşağıda tutmayı sağlayacak asgari hap dozunu bulmayı sağlar
Hasta, aile ve doktor arasındaki etkili işbirliği ile allerjik rinitin galibiyet ile takibi yapılıp hastanın hayat kalitesi düzeltilebilir *