saman Nezlesi,
alerjik rinit tedavisi
alerjik rinit belirtileri
alerjik astım
alerjik rinit nedir
alerjik rinit hastalığı
ALLERJİK RİNİT (SAMAN NEZLESİ)
Sıklığı
Allerjik rinit, genetik gecişli allerjik hastalıkların en sık goruleni olup pek cok gelişmiş ulkede nufusun yaklaşık %1020'sinde bulunmaktadır Son 10 yılda hastalık artış gostermiştir Allerjik rinit sıklığı Kuzey Avrupa ulkelerinde %7, Guney Amerika'da %911, Avustralya'da %276 olarak bulunmuştur ABD'de kronik hastalıklar sıralamasında 6sırada yer almaktadır Alerjik rinit'in ortalama başlangıc yaşı 10'dur Vakaların %80'de 20 yaşından once başlar Cocukluk cağında erkekler kızlardan daha cok etkilenir, erişkinlerde sıklık her iki cinste aynıdır Hastalık ortaya cıktıktan sonra genellikle yıllarca devam eder
Allerjik rinit hayatı tehdit eden bir hastalık değildir, ancak insanların yaşam kalitesini onemli oranda etkileyen bir hastalıktır Allerjik rinit erişkinlerde işgunu, cocuklarda okul gunu kaybı ile olduğu kadar; tedavisi icin harcanan paranın oldukca yuksek olması nedeni ile de ekonomik acıdan da zarar vermektedir Bu nedenle Allerjik rinit tanı ve tedavisi oldukca onemlidir
Allerjik rinit burun mukozasının (burun ic yuzunu orten zarın) enflamasyonu (odemi enfeksiyona bağlı olmayan iltihabı) olarak tanımlanır Burunda kaşıntı, hapşırık, sulu burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile karakterizedir Baş ağrısı, koku alma bozukluğu ve konjuktivit gibi bulgular da eşlik edebilir
Allerjik rinit sebep olan alerjene gore mevsimsel (polenler, bazı kuf mantarları) ve perrennial yılboyu suren (ev tozu akarı, hayvan deri dokuntusu ve tuyleri, bazı kuf mantarları) olarak sınıflandırılabilir Ancak bu iki grup arasındaki ayırım her zaman kesin olarak yapılamayabilir
Son yıllarda allerjik rinit sınıflamasında bulgular ve yaşam kalitesi parametreleri kullanılarak
Sureye gore
Aralıklı
Surekli
Hastalığın şiddetine (yaşam kalitesine etkilere) gore
Hafif
OrtaŞiddetli
olarak gruplara ayrılır
Allerjenlerin yanında hava kirliliği, sigara dumanı gibi bazı cevresel etkenler de allerjik reaksiyonlara sebep olabilir ya da şiddetlendirebilir
Ayrıca ceşitli iritan maddeler, ısı ya da nem değişiklikleri allerjik hastaların şikayetlerini artırabilir
Allerjik Rinit Gelişimi İcin Risk Faktorleri
Ailede allerji oykusu
Sosyoekonomik duzeyin yuksek olması
Hayvan ve toz akarları gibi kapalı mekan alerjenlerine maruz kalma
6 yaşından once serum IgE seviyesinin 100IUml'nin uzerinde olması
Pozitif allerjik deri testinin olması
Allerjik Rinit Tanısı
Alerjik rinit tanısında en onemli adım aile hikayesini ve hastaya daha once uygulanmış tetkik ve tedavileri iceren ayrıntılı sorgulamadır Hastanın yaşı, şikayetlerinin hangi ortamlarda ortaya cıktığı sorulmalıdır Genetik yatkınlık soz konusu olduğundan aile hikayesine de dikkat etmek onemlidir Ayrıca alt solunum yolu hastalıkları, cilt bulguları, gıda allerjisi sorgulanmalıdır Ayrıntılı sorgulamayı takiben kulak burun boğaz muayenesi yaptırılmalıdır Sadece allerjik hastalarda bulunan burun ici muayene bulgusu yoktur
Allerjik rinit tedavisi
1Allerjenden kacınma
Alerjenden kacınma tedavi stratejisinin ayrılmaz bir parcası olmalıdır
İlac tedavisi
a) Antihistaminik ilaclar
En sık kullanılan ilaclar; ağızdan antihistaminik ilaclar, burundan sıkılan kortizonlu sprey şeklinde kullanılan ilaclardır İlaclar hekim tarafından hastalığın şiddeti ve hastanın durumu değerlendirilerek verilmelidir Hekim tarafından onerilen surede duzenli kullanıldığında yararlıdırlar Bilinen alerjenle karşılaşmadan 2 5 saat once verilmeleri durumunda koruyucu etki yaparlar
b)Burundan sıkılan kortizonlu spreyler
Burundan sıkılan kortizonlu spreyler allerjik rinit tedavisinde cok etkili ilaclardır Burundaki kaşıntı, akıntı, hapşırık ve tıkanıklığı giderirler Baş ağrısı, burunda kuruluk ve %5 oranında burun kanamasına neden olabilmektedir Bunları onlemek icin ilacı uygulamadan once serum fizyolojikle iyi bir burun bakımı uygulanması onerilir
c) Lokotrien reseptor antagonistleri
Lokotrien reseptor antagonistleri yeni ilac grubu olarak, ozellikle astım ile birlikte olan allerjik rinit hastalarında cok yararlı olmaktadır Tedavi sonlandırıldıktan sonra ilacların etkisi devam etmez Bu nedenle hastalığı surekli olanlarda tedavinin devamlılığı gerekir
d) Anti IgE (Omalizumab)
Allerjik rinit icin diğer bir tedavi seceneği de Anti IgE (Omalizumab)dir Allerjik reaksiyonu baskılamaya yonelik IgE antikorunu bloke edecek antikorlar geliştirilmiştir Tedavi 24 haftalık damardan enjeksiyon şeklindedir Sonuclar yuz guldurucu olmakla birlikte tedavi maliyetinin yuksek(aylık 1000dolar civarı) oluşu kullanımı kısıtlar
e) Calışma aşamasında olan DNA aşıları allerjik hastalıkların tedavisinde umut verici gorunmektedir
3 Spesifik immunoterapi (Allerji aşısı)
İmmunoterapi 1900'lerin başında saman nezlesi tedavisinde kullanıma girmiştir Allerjik hastalıkların tedavisindeki yeri cevre kontrolu ve ilac tedavisinden sonra 3 sıradadır Alerjenden korunmanın pek mumkun olmadığı, reaksiyonların hayatı tehdit edici olduğu ve de ilac tedavisine cevabın az olduğu koşullarda immunoterapi duşunulmelidir Allerjen immunoterapi allerji semptomlarını kontrol altına almada cok etkili olabilir Spesifik alerjenin artan dozlarının cilt altına tolere edilebilen maksimum doza cıkılana kadar haftada bir veya iki kez verilmesinden ibarettir İdame dozuna ulaşıldıktan sonra enjeksiyon aralıkları 12 haftadan ayda bir enjeksiyona cıkılarak tedavi 35 yıl surdurulur İlac tedavisinden farklı olarak spesifik immunoterapinin etkisi tedavi bitiminden sonra da birkac yıl boyunca surer Uygulanan bu spesifik allerjen immunoterapi programının allerjik astımdan korumada da etkin olduğu duşunulmektedir
İmmunoterapi konunun uzmanı hekim tarafından uygulanmalı ve hasta uygulamadan sonra en az 20 dakika gozlenmelidir Cocuklarda da uygun hastalarda spesifik immunoterapi etkili ve yararlıdır Ancak 5 yaşından once immunoterapiye başlanması onerilmez
4 Takip
Uygun hasta takibi şikayetlerde azalma ve yaşam kalitesinde duzelme yaparak hastanın gunluk hayatını daha rahat surdurmesini sağlar Duzenli kontroller hastalığı kontrol altında tutmayı sağlayacak en duşuk ilac dozunu bulmayı sağlar
Hasta, aile ve hekim arasındaki etkili işbirliği ile allerjik rinitin başarı ile takibi yapılıp hastanın yaşam kalitesi duzeltilebilir
alerjik rinit tedavisi
alerjik rinit belirtileri
alerjik astım
alerjik rinit nedir
alerjik rinit hastalığı
ALLERJİK RİNİT (SAMAN NEZLESİ)
Sıklığı
Allerjik rinit, genetik gecişli allerjik hastalıkların en sık goruleni olup pek cok gelişmiş ulkede nufusun yaklaşık %1020'sinde bulunmaktadır Son 10 yılda hastalık artış gostermiştir Allerjik rinit sıklığı Kuzey Avrupa ulkelerinde %7, Guney Amerika'da %911, Avustralya'da %276 olarak bulunmuştur ABD'de kronik hastalıklar sıralamasında 6sırada yer almaktadır Alerjik rinit'in ortalama başlangıc yaşı 10'dur Vakaların %80'de 20 yaşından once başlar Cocukluk cağında erkekler kızlardan daha cok etkilenir, erişkinlerde sıklık her iki cinste aynıdır Hastalık ortaya cıktıktan sonra genellikle yıllarca devam eder
Allerjik rinit hayatı tehdit eden bir hastalık değildir, ancak insanların yaşam kalitesini onemli oranda etkileyen bir hastalıktır Allerjik rinit erişkinlerde işgunu, cocuklarda okul gunu kaybı ile olduğu kadar; tedavisi icin harcanan paranın oldukca yuksek olması nedeni ile de ekonomik acıdan da zarar vermektedir Bu nedenle Allerjik rinit tanı ve tedavisi oldukca onemlidir
Allerjik rinit burun mukozasının (burun ic yuzunu orten zarın) enflamasyonu (odemi enfeksiyona bağlı olmayan iltihabı) olarak tanımlanır Burunda kaşıntı, hapşırık, sulu burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile karakterizedir Baş ağrısı, koku alma bozukluğu ve konjuktivit gibi bulgular da eşlik edebilir
Allerjik rinit sebep olan alerjene gore mevsimsel (polenler, bazı kuf mantarları) ve perrennial yılboyu suren (ev tozu akarı, hayvan deri dokuntusu ve tuyleri, bazı kuf mantarları) olarak sınıflandırılabilir Ancak bu iki grup arasındaki ayırım her zaman kesin olarak yapılamayabilir
Son yıllarda allerjik rinit sınıflamasında bulgular ve yaşam kalitesi parametreleri kullanılarak
Sureye gore
Aralıklı
Surekli
Hastalığın şiddetine (yaşam kalitesine etkilere) gore
Hafif
OrtaŞiddetli
olarak gruplara ayrılır
Allerjenlerin yanında hava kirliliği, sigara dumanı gibi bazı cevresel etkenler de allerjik reaksiyonlara sebep olabilir ya da şiddetlendirebilir
Ayrıca ceşitli iritan maddeler, ısı ya da nem değişiklikleri allerjik hastaların şikayetlerini artırabilir
Allerjik Rinit Gelişimi İcin Risk Faktorleri
Ailede allerji oykusu
Sosyoekonomik duzeyin yuksek olması
Hayvan ve toz akarları gibi kapalı mekan alerjenlerine maruz kalma
6 yaşından once serum IgE seviyesinin 100IUml'nin uzerinde olması
Pozitif allerjik deri testinin olması
Allerjik Rinit Tanısı
Alerjik rinit tanısında en onemli adım aile hikayesini ve hastaya daha once uygulanmış tetkik ve tedavileri iceren ayrıntılı sorgulamadır Hastanın yaşı, şikayetlerinin hangi ortamlarda ortaya cıktığı sorulmalıdır Genetik yatkınlık soz konusu olduğundan aile hikayesine de dikkat etmek onemlidir Ayrıca alt solunum yolu hastalıkları, cilt bulguları, gıda allerjisi sorgulanmalıdır Ayrıntılı sorgulamayı takiben kulak burun boğaz muayenesi yaptırılmalıdır Sadece allerjik hastalarda bulunan burun ici muayene bulgusu yoktur
Allerjik rinit tedavisi
1Allerjenden kacınma
Alerjenden kacınma tedavi stratejisinin ayrılmaz bir parcası olmalıdır
İlac tedavisi
a) Antihistaminik ilaclar
En sık kullanılan ilaclar; ağızdan antihistaminik ilaclar, burundan sıkılan kortizonlu sprey şeklinde kullanılan ilaclardır İlaclar hekim tarafından hastalığın şiddeti ve hastanın durumu değerlendirilerek verilmelidir Hekim tarafından onerilen surede duzenli kullanıldığında yararlıdırlar Bilinen alerjenle karşılaşmadan 2 5 saat once verilmeleri durumunda koruyucu etki yaparlar
b)Burundan sıkılan kortizonlu spreyler
Burundan sıkılan kortizonlu spreyler allerjik rinit tedavisinde cok etkili ilaclardır Burundaki kaşıntı, akıntı, hapşırık ve tıkanıklığı giderirler Baş ağrısı, burunda kuruluk ve %5 oranında burun kanamasına neden olabilmektedir Bunları onlemek icin ilacı uygulamadan once serum fizyolojikle iyi bir burun bakımı uygulanması onerilir
c) Lokotrien reseptor antagonistleri
Lokotrien reseptor antagonistleri yeni ilac grubu olarak, ozellikle astım ile birlikte olan allerjik rinit hastalarında cok yararlı olmaktadır Tedavi sonlandırıldıktan sonra ilacların etkisi devam etmez Bu nedenle hastalığı surekli olanlarda tedavinin devamlılığı gerekir
d) Anti IgE (Omalizumab)
Allerjik rinit icin diğer bir tedavi seceneği de Anti IgE (Omalizumab)dir Allerjik reaksiyonu baskılamaya yonelik IgE antikorunu bloke edecek antikorlar geliştirilmiştir Tedavi 24 haftalık damardan enjeksiyon şeklindedir Sonuclar yuz guldurucu olmakla birlikte tedavi maliyetinin yuksek(aylık 1000dolar civarı) oluşu kullanımı kısıtlar
e) Calışma aşamasında olan DNA aşıları allerjik hastalıkların tedavisinde umut verici gorunmektedir
3 Spesifik immunoterapi (Allerji aşısı)
İmmunoterapi 1900'lerin başında saman nezlesi tedavisinde kullanıma girmiştir Allerjik hastalıkların tedavisindeki yeri cevre kontrolu ve ilac tedavisinden sonra 3 sıradadır Alerjenden korunmanın pek mumkun olmadığı, reaksiyonların hayatı tehdit edici olduğu ve de ilac tedavisine cevabın az olduğu koşullarda immunoterapi duşunulmelidir Allerjen immunoterapi allerji semptomlarını kontrol altına almada cok etkili olabilir Spesifik alerjenin artan dozlarının cilt altına tolere edilebilen maksimum doza cıkılana kadar haftada bir veya iki kez verilmesinden ibarettir İdame dozuna ulaşıldıktan sonra enjeksiyon aralıkları 12 haftadan ayda bir enjeksiyona cıkılarak tedavi 35 yıl surdurulur İlac tedavisinden farklı olarak spesifik immunoterapinin etkisi tedavi bitiminden sonra da birkac yıl boyunca surer Uygulanan bu spesifik allerjen immunoterapi programının allerjik astımdan korumada da etkin olduğu duşunulmektedir
İmmunoterapi konunun uzmanı hekim tarafından uygulanmalı ve hasta uygulamadan sonra en az 20 dakika gozlenmelidir Cocuklarda da uygun hastalarda spesifik immunoterapi etkili ve yararlıdır Ancak 5 yaşından once immunoterapiye başlanması onerilmez
4 Takip
Uygun hasta takibi şikayetlerde azalma ve yaşam kalitesinde duzelme yaparak hastanın gunluk hayatını daha rahat surdurmesini sağlar Duzenli kontroller hastalığı kontrol altında tutmayı sağlayacak en duşuk ilac dozunu bulmayı sağlar
Hasta, aile ve hekim arasındaki etkili işbirliği ile allerjik rinitin başarı ile takibi yapılıp hastanın yaşam kalitesi duzeltilebilir