Anadolu Selcuklu Devleti
Turklerin Anadolu'ya yerleşmesi 1071'deki Malazgirt Savaşı'ndan sonra hızlandı Selcuklu Komutanı Kutalmışoğlu Suleyman Şah Anadolu'daki fetihleri batıya yayarak 1075'te iznik'i Bizans'tan aldı ve bur ayı başkent yaparak bağımsızlığını ilan etti Boylece kurulan Anadolu Selcuklu Devleti, ilhanlıların son Anadolu Selcuklu sultanını tahttan indirdikleri 1318'e kadar varlığını surdurdu
Bizans'ın sınır komşu su olan Suleyman Şah bir sure sonra bu devletin icişlerine karışm Aya başladı 1078'de buyuk Selcuklu Sultanı Melikşah, Anadolu'da ayrı bir devlet kuran I Suleyman Şah'ın guclenmesinden kaygı duym aya başladı 1078'de ordusunu Suleyman Şah'ın uzerine gonderdiBeklediği zaferi kazanamadı Suleyman Şah, Bizans'taki taht kavgalarından yararlanarak sınırlarını genişletmeyi bırakmak zorunda kaldı Daha sonra I Suleyman Şah 1082'de adana ve Tarsus kentleriyle birlikte butun Kilikya topraklarına sahip oldu 1084'te de Antakya'yı ele gecirdi Ardından Buyuk Selcuklu iznik'te Ebu'lKasım'ı bırakmıştı Melikşah, Suleyman Şah'ın olumunden sonra iznik uzerine yeni bir ordu gonderdi Ebu'lKasım, Bizans'tan destek alarak Buyuk Selcukluyu geri cekilmek zorunda bıraktı ve boylece Anadolu Selcuklu tahtını korudu
Tarihi
IKılıc Arslan ve IRukneddin Mesud Devri Anadolu Selcuklu Sultanı Melikşah'ın olumunden sonra kacmayı başaran I Kılıc Arslan 1092'de Anadolu Selcuklu tahtına cıktı I Kılıc Arslan, izmir yoresinde gittikce guclenen Turk beyi Caka Bey'i ortadan kaldırdı Haclılar karşısında yenilgiye uğrayınca iznik'i terk edip Anadolu iclerine cekilmek zorunda kaldı ve konya 'yı başkent yaptı 1100'de Danişmendlilere yenilen Haclılar ertesi yıl Anadolu'ya ikinci bir ordu gonderdiler Anadolu beylikleriyle birlikte hareket eden I Kılıc Arslan, bu kez haclı ordusunu bozguna uğrattı Ama Danişmendlilerin Malatya'yı, I Kılıc Arslan'ın da Elbistan'ı alması iki devlet arasında savaşa yol actı Danişmendlileri yenen I Kılıc Arslan, artık Buyuk Selcuklu tahtını isteyecek kadar guclenmişti Bu amacla 1107'de Buyuk Selcuklu yonetimindeki Musul uzerine sefere cıktı Ama Habur suyu kıyısında Buyuk Selcuklu ordusuna yenildi ve atıyla ırmağı gecerken boğularak oldu I Kılıc Arslan'ın genc yaşta olumuyle Anadolu Selcuklu Devleti'nin egemenliği sarsıldı Anadolu'da ustunluğu Danişmentliler ele gecirdi
Anadolu Selcuklu tahtı bir sure boş kaldıktan sonra, I Kılıc Arslan'ın oğlu Şahin Şah 1110'da başa gecti Ama kardeşi Rukneddin Mesud onun sultanlığını tanımadı ve Danişmendlilerin desteğiyle iktidarı ele gecirdi I Rukneddin Mesud, bir sure Danişmendlilerin denetimi altında kaldı 1142'de Danişmendli Mehmed Bey'in olumunun ardından Anadolu Selcuklularının Anadolu'daki ustunluğunu yeniden kurdu Bizans ordusunu 1146'da Konya onlerinde yendi Ertesi yıl II Haclı ordusunu eskişehir yakınlarında bozguna uğrattı
I Rukneddin Mesud, geleneğe uyarak ulkesini uc oğlu arasında paylaştırdı ve II Kılıc Arslan'ı veliaht ilan etti I Rukneddin Mesud'un 1155'te olmesinin ardından oğulları arasında taht kavgaları başladı Bu sırada Danişmendliler, Bizanslılar, Musul Atabeyi Nureddin Mahmud Zengi ve Ermeni Derebeyi toros birleşerek Anadolu Selcuklu Devleti'ne karşı harekete gectiler II Kılıc Arslan devleti ayakta tutabilmek icin once Bizans'la Barış yapmanın yollarını aradı ve istanbul'a giderek bir antlaşma yaptı Daha sonra, kardeşi Şahin Şah ile Danişmendlilerin birleşik ordusunu yendi 1175'te Danişmendlilerin egemenliğine son verdi
Bir sure sonra II Kılıc Arslan ile Bizans arasındaki barış bozuldu Bunun uzerine Bizanslılar buyuk bir orduyla Anadolu iclerine girdi II Kılıc Arslan 1176'da Sandıklı ile Dinar'ın doğusunda, Miryakefalon Savaşı'nda Bizans ordusunu pusuya duşurdu ve ağır bir yenilgiye uğrattı Bu, Turklerin Anadolu'da Bizans karşısında Malazgirt'ten sonraki en buyuk zaferdi Bu yenilginin ardından Bizans, Turkleri Anadolu'dan cı Karma umudunu tumuyle yitirdi
II Kılıc Arslan 1186'da ulkesini 11 oğlu arasında paylaştırdı Ne var ki, daha kendisi hayattayken oğulları arasında veliahtlık mucadelesi başladı 1192'de II Kılıc Arslan'ın olumunden sonra oğullarından I Gıyaseddin Keyhusrev tahta cıktı Ama 1196'da tahtını ağabeyi II Suleyman Şah'a bırakmak zorunda kaldı II Suleyman Şah, Erzurum'u alarak Saltukluların varlığına son verdi 1204'te olduğunde Anadolu Selcuklu Devleti'ni yeniden eski gucune ulaştırmıştı…
Son parlak yılları
1097 yılında Avrupa, Batı Anadolu'da Anadolu Selcukluları gorulmektedir1205'te I Gıyaseddin Keyhusrev ikinci kez tahta cıktı Karadeniz'deki ticaret yollarını kesen trabzon imparatorluğu uzerine bir sefer duzenleyerek bu yolu yeniden Turklere actı Daha sonra o nemli dış ticaret limanı olan Antalya'yı topraklarına kattı I Gıyaseddin Keyhusrev, sultanın ulke topraklarını oğulları arasında paylaştırma geleneğine son vererek merkezi yonetimi guclendirdi Vilayetleri yonetmekle gorevlendirilen şehzadeleri merkezi yonetime bağlı birer vali durumuna getirdi
I Gıyaseddin Keyhusrev 1211'de oldu ve yerine buyuk oğlu I izzeddin Keykavus tahta cıktı Once kendisine karşı ayaklanan kardeşi Alaeddin Keykubad'ı etkisiz hale getiren I izzeddin Keykavus, boylece iktidarını sağlamlaştırdıktan sonra butun dikkatini Anadolu'da ticaretin canlandırılmasına verdi Kıbrıs Krallığı'yla bir anlaşma yaparak iki ulke arasındaki ticareti serbest hale getirdi Kuzey ticaret yolunu acmak icin Sinop'u Trabzon imparatorluğu'ndan aldı Daha sonra, guney ticaret yolunu engelleyen Ermeni derebeyinin uzerine yurudu ve Ermenileri yenerek Suriye ticaret yolunu actı Boylece Anadolu, ticaret kervanlarının merkezi durumuna geldi
1220'de Keykavus'un olunce kardeşi I Alaeddin Keykubad tahta cıktı En unlu Anadolu Selcuklu hukumdarlarından biri olan I Alaeddin Keykubad, Akdeniz kıyısında onemli bir l iman olan Kalonoros'u (bugunku Alanya) aldı Kendi adından dolayı daha sonra Alaiye olarak anılan bu kentte bir tersane kurdurdu ve kentin kalesini yeniden yaptırdı Tuccarların karada Ermenilerin, denizde Avrupalı korsanların saldırılarına uğraması uzerine icel'den Antalya'ya kadar butun kıyı şeridini topraklarına kattı Moğolların Anadolu'ya girmesi tehlikesi karşısında 1226'da Eyyubilerle ilişkilerini geliştirdi Bu arada Trabzon imparatorluğu'yla ittifak kuran Harzemşahları 1230'da Yassı Cemen Savaşı'nda ağır yenilgiye uğrattı Moğollara karşı komşu devletlerle bir birlik kuramayan I Alaeddin Keykubad, 1233'te Moğol kağanının egemenliğini tanımak zorunda kaldı
Alaeddin Keykubad 1237'de olunce yerine oğlu II Gıyaseddin Keyhusrev tahta cıktı Ama devletin yonetimi fiilen vezir Sadeddin Kopek'in elindeydi Moğolların onunden kacarak Anadolu'ya sığınan gocebe Turkmenler Anadolu Selcuklu ulkesini tam bir kargaşaya surukledi Anadolu Selcuklu yonetimi bu kargaşayı onlemek icin sert onlemlere başvurunca, Anadolu Selcuklu Tarihinin en buyuk ayaklanması patlak verdi Baba ishak'ın onderliğindeki ayaklanmacılar başkent Konya uzerine yuruyunce II Gıyaseddin Keyhusrev kenti terk etmek zorunda kaldı Ama sonunda, 1240'ta ayaklanma kanlı bicimde bastırıldı
Baba ishak ayaklanmasının Anadolu Selcuklu Devleti'ni iyice zayıflattığını goren Moğollar, “fırsat bu fırsatdeyip Anadolu'yu işgal etmeye karar verdiler Moğol ordular Doğu Anadolu'ya girerek once Erzurum'u işgal ettiler Daha sonra, Selcuklu ordusu ve Moğol ordusu Sivas'ın doğusundaki Kosedağ'da karşı karşıya geldiler II Gıyaseddin Keyhusrev'in komutasındaki Selcuklu ordu su, sayıca fazla olmasına rağmen, yanlış Savaş taktikleri yuzunden ağır bir yenilgi aldı
Moğollar bu zaferden sonra Erzincan, Sivas ve kayseri gibi kentleri ele gecirdiler ve yağmaladılar Sultan II Gıyaseddin Keyhusrev Moğollarla anlaşma yaptı ve her yıl onlara vergi vermeyi kabul etti Boylece, Anadolu Selcuklu Devleti Moğollara bağlı bir devlet haline geldi
Kosedağ Savaşı'ndan sonra Moğollar Anadolu'da tam bir Baskı kurdular Koydukları ağır vergiler halkı zor durumda bıraktı Moğol baskısının yanı sıra, artan Bizans saldırıları, siyasal cinayetler, doğal afetler ve salgın hastalıklar devleti busbutun sarstı Anadolu Selcuklu Devleti birkac kez iki ve uce bolundu
Turklerin Anadolu'ya yerleşmesi 1071'deki Malazgirt Savaşı'ndan sonra hızlandı Selcuklu Komutanı Kutalmışoğlu Suleyman Şah Anadolu'daki fetihleri batıya yayarak 1075'te iznik'i Bizans'tan aldı ve bur ayı başkent yaparak bağımsızlığını ilan etti Boylece kurulan Anadolu Selcuklu Devleti, ilhanlıların son Anadolu Selcuklu sultanını tahttan indirdikleri 1318'e kadar varlığını surdurdu
Bizans'ın sınır komşu su olan Suleyman Şah bir sure sonra bu devletin icişlerine karışm Aya başladı 1078'de buyuk Selcuklu Sultanı Melikşah, Anadolu'da ayrı bir devlet kuran I Suleyman Şah'ın guclenmesinden kaygı duym aya başladı 1078'de ordusunu Suleyman Şah'ın uzerine gonderdiBeklediği zaferi kazanamadı Suleyman Şah, Bizans'taki taht kavgalarından yararlanarak sınırlarını genişletmeyi bırakmak zorunda kaldı Daha sonra I Suleyman Şah 1082'de adana ve Tarsus kentleriyle birlikte butun Kilikya topraklarına sahip oldu 1084'te de Antakya'yı ele gecirdi Ardından Buyuk Selcuklu iznik'te Ebu'lKasım'ı bırakmıştı Melikşah, Suleyman Şah'ın olumunden sonra iznik uzerine yeni bir ordu gonderdi Ebu'lKasım, Bizans'tan destek alarak Buyuk Selcukluyu geri cekilmek zorunda bıraktı ve boylece Anadolu Selcuklu tahtını korudu
Tarihi
IKılıc Arslan ve IRukneddin Mesud Devri Anadolu Selcuklu Sultanı Melikşah'ın olumunden sonra kacmayı başaran I Kılıc Arslan 1092'de Anadolu Selcuklu tahtına cıktı I Kılıc Arslan, izmir yoresinde gittikce guclenen Turk beyi Caka Bey'i ortadan kaldırdı Haclılar karşısında yenilgiye uğrayınca iznik'i terk edip Anadolu iclerine cekilmek zorunda kaldı ve konya 'yı başkent yaptı 1100'de Danişmendlilere yenilen Haclılar ertesi yıl Anadolu'ya ikinci bir ordu gonderdiler Anadolu beylikleriyle birlikte hareket eden I Kılıc Arslan, bu kez haclı ordusunu bozguna uğrattı Ama Danişmendlilerin Malatya'yı, I Kılıc Arslan'ın da Elbistan'ı alması iki devlet arasında savaşa yol actı Danişmendlileri yenen I Kılıc Arslan, artık Buyuk Selcuklu tahtını isteyecek kadar guclenmişti Bu amacla 1107'de Buyuk Selcuklu yonetimindeki Musul uzerine sefere cıktı Ama Habur suyu kıyısında Buyuk Selcuklu ordusuna yenildi ve atıyla ırmağı gecerken boğularak oldu I Kılıc Arslan'ın genc yaşta olumuyle Anadolu Selcuklu Devleti'nin egemenliği sarsıldı Anadolu'da ustunluğu Danişmentliler ele gecirdi
Anadolu Selcuklu tahtı bir sure boş kaldıktan sonra, I Kılıc Arslan'ın oğlu Şahin Şah 1110'da başa gecti Ama kardeşi Rukneddin Mesud onun sultanlığını tanımadı ve Danişmendlilerin desteğiyle iktidarı ele gecirdi I Rukneddin Mesud, bir sure Danişmendlilerin denetimi altında kaldı 1142'de Danişmendli Mehmed Bey'in olumunun ardından Anadolu Selcuklularının Anadolu'daki ustunluğunu yeniden kurdu Bizans ordusunu 1146'da Konya onlerinde yendi Ertesi yıl II Haclı ordusunu eskişehir yakınlarında bozguna uğrattı
I Rukneddin Mesud, geleneğe uyarak ulkesini uc oğlu arasında paylaştırdı ve II Kılıc Arslan'ı veliaht ilan etti I Rukneddin Mesud'un 1155'te olmesinin ardından oğulları arasında taht kavgaları başladı Bu sırada Danişmendliler, Bizanslılar, Musul Atabeyi Nureddin Mahmud Zengi ve Ermeni Derebeyi toros birleşerek Anadolu Selcuklu Devleti'ne karşı harekete gectiler II Kılıc Arslan devleti ayakta tutabilmek icin once Bizans'la Barış yapmanın yollarını aradı ve istanbul'a giderek bir antlaşma yaptı Daha sonra, kardeşi Şahin Şah ile Danişmendlilerin birleşik ordusunu yendi 1175'te Danişmendlilerin egemenliğine son verdi
Bir sure sonra II Kılıc Arslan ile Bizans arasındaki barış bozuldu Bunun uzerine Bizanslılar buyuk bir orduyla Anadolu iclerine girdi II Kılıc Arslan 1176'da Sandıklı ile Dinar'ın doğusunda, Miryakefalon Savaşı'nda Bizans ordusunu pusuya duşurdu ve ağır bir yenilgiye uğrattı Bu, Turklerin Anadolu'da Bizans karşısında Malazgirt'ten sonraki en buyuk zaferdi Bu yenilginin ardından Bizans, Turkleri Anadolu'dan cı Karma umudunu tumuyle yitirdi
II Kılıc Arslan 1186'da ulkesini 11 oğlu arasında paylaştırdı Ne var ki, daha kendisi hayattayken oğulları arasında veliahtlık mucadelesi başladı 1192'de II Kılıc Arslan'ın olumunden sonra oğullarından I Gıyaseddin Keyhusrev tahta cıktı Ama 1196'da tahtını ağabeyi II Suleyman Şah'a bırakmak zorunda kaldı II Suleyman Şah, Erzurum'u alarak Saltukluların varlığına son verdi 1204'te olduğunde Anadolu Selcuklu Devleti'ni yeniden eski gucune ulaştırmıştı…
Son parlak yılları
1097 yılında Avrupa, Batı Anadolu'da Anadolu Selcukluları gorulmektedir1205'te I Gıyaseddin Keyhusrev ikinci kez tahta cıktı Karadeniz'deki ticaret yollarını kesen trabzon imparatorluğu uzerine bir sefer duzenleyerek bu yolu yeniden Turklere actı Daha sonra o nemli dış ticaret limanı olan Antalya'yı topraklarına kattı I Gıyaseddin Keyhusrev, sultanın ulke topraklarını oğulları arasında paylaştırma geleneğine son vererek merkezi yonetimi guclendirdi Vilayetleri yonetmekle gorevlendirilen şehzadeleri merkezi yonetime bağlı birer vali durumuna getirdi
I Gıyaseddin Keyhusrev 1211'de oldu ve yerine buyuk oğlu I izzeddin Keykavus tahta cıktı Once kendisine karşı ayaklanan kardeşi Alaeddin Keykubad'ı etkisiz hale getiren I izzeddin Keykavus, boylece iktidarını sağlamlaştırdıktan sonra butun dikkatini Anadolu'da ticaretin canlandırılmasına verdi Kıbrıs Krallığı'yla bir anlaşma yaparak iki ulke arasındaki ticareti serbest hale getirdi Kuzey ticaret yolunu acmak icin Sinop'u Trabzon imparatorluğu'ndan aldı Daha sonra, guney ticaret yolunu engelleyen Ermeni derebeyinin uzerine yurudu ve Ermenileri yenerek Suriye ticaret yolunu actı Boylece Anadolu, ticaret kervanlarının merkezi durumuna geldi
1220'de Keykavus'un olunce kardeşi I Alaeddin Keykubad tahta cıktı En unlu Anadolu Selcuklu hukumdarlarından biri olan I Alaeddin Keykubad, Akdeniz kıyısında onemli bir l iman olan Kalonoros'u (bugunku Alanya) aldı Kendi adından dolayı daha sonra Alaiye olarak anılan bu kentte bir tersane kurdurdu ve kentin kalesini yeniden yaptırdı Tuccarların karada Ermenilerin, denizde Avrupalı korsanların saldırılarına uğraması uzerine icel'den Antalya'ya kadar butun kıyı şeridini topraklarına kattı Moğolların Anadolu'ya girmesi tehlikesi karşısında 1226'da Eyyubilerle ilişkilerini geliştirdi Bu arada Trabzon imparatorluğu'yla ittifak kuran Harzemşahları 1230'da Yassı Cemen Savaşı'nda ağır yenilgiye uğrattı Moğollara karşı komşu devletlerle bir birlik kuramayan I Alaeddin Keykubad, 1233'te Moğol kağanının egemenliğini tanımak zorunda kaldı
Alaeddin Keykubad 1237'de olunce yerine oğlu II Gıyaseddin Keyhusrev tahta cıktı Ama devletin yonetimi fiilen vezir Sadeddin Kopek'in elindeydi Moğolların onunden kacarak Anadolu'ya sığınan gocebe Turkmenler Anadolu Selcuklu ulkesini tam bir kargaşaya surukledi Anadolu Selcuklu yonetimi bu kargaşayı onlemek icin sert onlemlere başvurunca, Anadolu Selcuklu Tarihinin en buyuk ayaklanması patlak verdi Baba ishak'ın onderliğindeki ayaklanmacılar başkent Konya uzerine yuruyunce II Gıyaseddin Keyhusrev kenti terk etmek zorunda kaldı Ama sonunda, 1240'ta ayaklanma kanlı bicimde bastırıldı
Baba ishak ayaklanmasının Anadolu Selcuklu Devleti'ni iyice zayıflattığını goren Moğollar, “fırsat bu fırsatdeyip Anadolu'yu işgal etmeye karar verdiler Moğol ordular Doğu Anadolu'ya girerek once Erzurum'u işgal ettiler Daha sonra, Selcuklu ordusu ve Moğol ordusu Sivas'ın doğusundaki Kosedağ'da karşı karşıya geldiler II Gıyaseddin Keyhusrev'in komutasındaki Selcuklu ordu su, sayıca fazla olmasına rağmen, yanlış Savaş taktikleri yuzunden ağır bir yenilgi aldı
Moğollar bu zaferden sonra Erzincan, Sivas ve kayseri gibi kentleri ele gecirdiler ve yağmaladılar Sultan II Gıyaseddin Keyhusrev Moğollarla anlaşma yaptı ve her yıl onlara vergi vermeyi kabul etti Boylece, Anadolu Selcuklu Devleti Moğollara bağlı bir devlet haline geldi
Kosedağ Savaşı'ndan sonra Moğollar Anadolu'da tam bir Baskı kurdular Koydukları ağır vergiler halkı zor durumda bıraktı Moğol baskısının yanı sıra, artan Bizans saldırıları, siyasal cinayetler, doğal afetler ve salgın hastalıklar devleti busbutun sarstı Anadolu Selcuklu Devleti birkac kez iki ve uce bolundu