Anareksİa Nervoza nedir

Anareksİa Nervoza nedir ANAREKSİA NERVOZA GENELDE 1218 yaşları arasında başlayan ve şişmanlamaya karşı ağır nefret yüzünden bilinçli olarak fazla çelimsiz kalma çabaları ile belirlenen bir bozukluktur Toplumda ortaya çıkma sıklığı bilinmemekle birlikte bir zamanlar sanıldığı gibi fazla ender rastlanan bir hastalık değildir Anoreksia Nervozalı bireylerin takriben %95' i kadındır Ve bir kişinin kız kardeşinde bu tür bir bozukluk varsa o kişide aynı rahatsızlık riski bariz oranda artmaktadır Bozukluk daha üst sosyoekonomik sınıflarda daha sıktır En temel semptom aşırı kilo alma korkusudur Bu koşul kişinin gıda konusunda hemen hemen fobik olacak noktaya değin varmasına neden olabilir Şişmanlama korkusunun yanı sıra vücut imgesinde de biçimsizleşme vardır Buna alt olarak bu kişiler fazla çelimsiz ve ince olsalar bile kendilerini kilolu bulabilirler Vücut ağırlığını kontrol aşağıda tutabilmek için iki yolu kullanırlar: Kişilerin bir bölümü gıda alımını ileri derecede kısıtlarlar Zaten aldıkları fazla az yiyeceğin de çok eksik kalorili yiyecekler olmasına dikkat ederler Bu kişiler buna rağmen ağır egzersizler de yaparlar Diğer gruptaki kişilerde gıda alımının ileri derecede azaldığı özlem dönemleri ile aşırı yeme dönemlerinin birbirini izlediği gözlenir Bu gruptaki kişiler, fazla yemeden daha sonra şişmanlayacakları korkusuyla boğazlarına parmaklarını bastırarak kusarlar sık sık bunu yapan kişilerin el sırtında cilt sertleşmesi olabilir Sık kusan kişilerde mide asidinin etkisiyle dişlerde bozukluklar, çürümeler olur Bu kişilerin yeme davranışlarında ve yiyeceklerle olan ilişkilerinde gariplikler gözlenebilir Yiyecekleri saklayabilir, yemek yemek gerçekleştirmek için mutfakta saatlerce uğraşabilirler Anoreksia Nervoza' nın nedenleri günümüzde kesinkes bilinmemektedir Hastalığın oluşumu psikolojik, sosyolojik ve biyolojik olmak üzere üç boyutta ele alınabilir Hastalığın ergenlikte ortaya çıktığı; bu dönemin cinsel ve sosyal çatışmalarla yüklü oluşu dikkate alınacak olursa; cinsel ve sosyal çatışmalarla başa çıkma konusundaki yetersizliklerin yiyeceklerden fobik kaçınma şeklinde ortaya çıkması öne sürülebilir Aşağıdakilerin varlığı halinde bu rahatsızlıktan bahsedilmektedir 1Bulunduğu ağlama grubu ve yükseklik uzunluğu acısından olağan kabul edilen minimum kilo ya da bu ağırlığın üzerindeki bir kiloyu kendisi için yerinde bulmayıp,kabul etmeme 2Matem ve tepe göz önüne alındığında beklenenden daha düşük bir kilosu olmasına karşın şişmanlamak ya da şişmanlamaktan fazla derecede korkma 3Kişinin kilosu ya da cisim şeklini algılayışında bozukluk vardır Kişinin kendini değerlendirişinde kilo ya da cisim seklinin ,olağandan çok daha fazla ve anlamsız ölçüde bir yer kaplaması ya da o anki kilosunun düşük olmasının öneminin farkına varmama 4Bayanlarda birbirini izlemesi gereken en az 3 adet döneminin olmaması Bu rahatsızlığın kısıtlı ( bu durum yaşanırken kişide aniden patlayıncaya dekyeme veya kendini kusmaya veya lavman idrar söktürücüler ile yediklerini tümdengelim davranışının olmadığı) müşteri veya bu farzedilen davranışların olduğu tiksinircesine yeme çıkartma tipi olarak 2 şekli vardır Hastaların çoğunun hafıza içeriği yemek ile ilişkilidir Kimileri kalan, büyüyen, yiyemedikleri yiyecekleri bırakamayıp, biriktirir, bazıları da hiç yapamayacağı yemek tariflerini edinmeye çalışabilir Kalabalık içinde yemek yeme konusunda gönülsüz davranabilirler Başlangıç ta çevrelerinden ilgi ve alkış görmek için , kendileri üstünde teftiş sağladıklarını görmek amacıyla alınan besinleri kısıtlamaya başlarlar Eski kilolarına veya çevrelerinde görünüm olarak beğeni kazanan kişilerin kilosuna inmek için amaç belirler Kendileri gün içinde farklı zamanlarda her zaman tartar Tıkınırcasına yemeçıkartma tipine ait grubun içkimadde kötüye kullanımı, daha fazla şehvetli durumda dalgalanmalar ve cinsel aktivitelere sahip olup, dürtülerini kontrollerinin daha kuvvet olduğu gözlenmiştir Kişiler kilo kayıplarını arttırmak için bedensel egzersizler yapar ya da sıkıcı fiziksel uğraşılar içine girerler Öyle oysa birey daha fazla enerji harcayıp, kilo verebilmek için oturmayıp, ayakta durmayı yeğleyebilir veya durduğu yerde el ve ayaklarını hareket ettirebilir Kişinin toplumsal ilişkileri azalabilir Yalnızca is, maddi çalışma ve kilo düşünceleri ile ilgilidir Bir cilt bir kemik kalsa bile şişman olduğu düşüncesindedir Kişiler kendilerine listeler hazırlayarak kendilerine yasakladıkları yiyecekleri belirterek, bunları yemeyeceklerine yeminler ederler Yarim kilo bile almaları onları zayıflıktan şişmanlığa geçtikleri seklinde düşündürür Uzun sure bir konuya dikkatlerini veremezler Kendilerine güvensizlik yoğun bir şekilde kendini hissettirmektedir Gitgide sosyal çevrelerini kısıtlarlar Çocuk gelişiminin erken evrelerinde, anneçocuk iletişiminde çocuğun kendi başına,serbest davranışları üstüne yapılan müdahalelerin önemine uyarı çekilmektedir Anoreksia başlangıcı ardından genel olarak obsesif kompulsif davranışlar başlayabilir Bilhassa temizlik saplantıları ( ev temizliğine yönelik fazla aktiviteler gibi) ve ders alıştırma ile ilgili saplantılara rastlanabilir Cinsel gelişimlerinde sorun olduğu gibi , cinsel gönülsüzlük ve öteki cinsel sorunlar da beraberindedir Bu kişilerde hastalığın yol açtığı vücutsal değişimler: Hastalarda kansızlık, cisim su tuzlu dengesinin bozulması, kanda kolesterol ve üre düzeylerinin artışı, karaciğer enzimlerinin yükselmesi, tiroid bezi hormonlarının düşmesi, kadınlarda ostrojen dediğimiz kadınlık hormonu ,erkeklerde testesteron denen erkeklik hormonu düzeylerinde düşme sonucu cinsel işlevlerde azalma, yürek atımında azalma ve düzensizlikler, beyin boşluklarının beyin dokusuna oranla kapladığı hacmin artışı oluşabilmektedir Kimlerde görülmektedir: id Bu rahatsızlık uyumlu ve bol dağıtılmış yemek yemek yeme olanaklarının olup, göze hoş görünmenin zayıf bir anatomik yapı ile paralel düşünüldüğü bati toplumlarında, kentsel alanlarda daha çok gözlenmektedir Hastaların % 9095 i kadındır Anoreksia nervosa genç kızlarda % 0,5 oranında saptanmakta, genelde 1225 ağlama aralarında rastlanmaktadır Son yıllarda yurt dışında yapılan çalışmalara kadar hastalığın yüz bin kişide 1520 arasında görüldüğü saptanmıştır Rahatsızlığın oluşumunda etkili tehlike faktörleri: Yaşanılan sosyokültürel çevrenin etkisi ile zayıflığın kesin alımlılık ölçütü olması durumu yaygınlaştırmaktadır Bir Takım mesleki alanlar ( hosteslik, modellik, dans ve müzikle uğraşanlarda) bu yüzden özellikle tehlike altındadır Bu rahatsızlığı olanların ailelerinde bunalım, alkolizm, şişmanlık ve gene bir yeme bozukluğuna daha çok rastlanmaktadır Bu kişilerin annelerinin daha çok perhiz yapıp,yeme bozukluğunun olduğu, kesintisiz diyet yapma düşünceleri ile haşır nesir oldukları, kızlarının da diyetleri konusunda yoğun görüşler içinde olabildikleri gözlenmiştir Aile yapıları itibariyle, egemen hareket serbestisinin verilmediği ve aile işleyişi açısından tatmin edici keyif alınmayan doyum sağlanamayan ilişkilerin varlığı Öncesinde var olan aşırı şişman beden yapısı Çocukluk cağı başlangıçlı diabet ( seker hastalığı) varlığı Geçmişte yaşanan cinsel, maddi tacizler Rahatsızlıktaki kişisel akıl yapıları: Bireysel açıdan kendilerini yardıma fakir ama yardim edilemez görürler Kendi ve çevreleri üzerindeki denetimi kaybetme korkuları vardır Fazla bir şekilde başkalarının görüşlerine bağımlı olarak özgüvenlerini koruyabilen, onların tatmin edici ya da olumlu desteği olmadığında kendilerini bir hiç olarak görürler Bir şey ya tam olmalı veya hiç olmamalı seklinde bir fikir yapısı olan kişilerdir Hastalığın seyri: Hastaların yarısının ilerleyen donemde iyileştiği, dörtte bir oranında hastanın kısmen iyileştiği, fakat bir arz yakınmalarının sürdüğü belirlenmiştir Rahatsızlık sonucu olum oranının % 5 civarında olduğu gözlenmiştir Hastalığın gidisine negatif etki yapan faktörler: Ailede fazla geçimsizlik, tartışmalı ortam bulimianın hastalığa eslik etmesi Kusma, dışkılamayı arttırıcı hap kullanımları Obsesifkompulsif, histerik, depresif, nörotik tutum yapıları, zeminde bulunan psikiyatrik sorunlar sebebiyle, kişide vücutsal yakınmaların fazlaca gündeme gelmesi (gastrit, kolit vb) Hastalığı red eden davranışlar içine girilmesi Hastalığın gidisini olumlu etkileyen etmenler arasında ise erken başlangıç yaşı, hastalığı kabul etmek ve kendine güvenen bir karakter yapısının bulunması sayılmaktadır Çare: Anoreksia Nervozalı hastaların tedavisi sıkça güçlüklerle doludur Hastaların çoğunda, rahatsızlık birkaç yıl önce başlamıştır Tedaviye yeralma ve tedavi planları için isteksizdirler Bu sebeple genel olarak çocuklarının bu durumundan üzüntü ve endişe duyan anne babaları tarafından doktora getirilirler Tedavide kişisel psikoterapi, grup ve aile terapisi, hap tedavisi gibi yöntemler kullanılabilir Psikoterapide hastanın kendi duygularını uygun bir şekilde açıklama edebilmesi, yeme davranışı üzerine kurulu hatalı akıl tarzının değiştirilmesi, vücuduna yönelik negatif algılamaların düzeltilmesi, özgüvenin oluşturulması, kişilerarası sorunların belirlenip, çözümüne yönelen bir yaklaşımın oluşturulmasına çalışılırTedavide davranışçı terapi, aile terapisi ve grup terapisi kullanılabilir