İlk olarak 960’lı yıllarda Abdül Rahman elSufi semada zincire vurulmuş kadın takımyıldızı yanında soluk bir cisim gördü Ne kadar önemli olduğunu bilmeden bu cisme “küçük bulut adını verdi O zamandan bu zamana, silik bulutu gözlemleyen bir çok kişi oldu Kimisi ona farklı türde bir yıldız dedi, kimisi gaz bulutu Hatta Fransız kuyruklu yıldız avcısı Charles Messier diğer kuyruklu yıldızlarla karıştırmamak için yaptığı listede bu cisme 31 numara dedi Gelişen teknoloji sayesinde bugün biz bu silik buluta M31, Messier 31, NGC224 ya da en bilindik adıyla Büyük Andromeda Galaksisi diyoruz Küçük bir not düşeyim buraya: Gezegenimizin geleceği bu dev galaksinin davranışına bağlı
Peki nedir bu Andromeda?
Andromeda, tıpkı Samanyolu gibi sarmal bir galaksi ama görüntüler halka galaksiye dönüştüğünü gösteriyor Tahminen bir trilyon yıldıza sahip olmasına(bu sayı Samanyolu’nda bulunan yıldız sayısının 4 katı) rağmen orantısız bir şekilde , parlak yıldız sayısı az olduğundan, Samanyolu’dan dörtte birı daha az parlak Ayrıca büyük miktarda gaz,toz ve karanlık madde bulunduruyor* ElSufi’nin Andromeda’yı gördüğünde ona “silik bulut demesinin ve gerçekten de çıplak gözle öyle görünmesinin nedeni Samanyoluyla arasındaki mesafe Ayrıca Samanyolu’ndan çıplak gözle görünen en uzak gök cismi olma özelliğini de taşıyor Samanyolu ve Andromed arasındaki en büyük farksa, Andromeda’nın çift çekirdeğe sahip olması
Andromeda gördüğümüz yıldızlardan binlerce kat daha uzak Öyle ki ışık Andromeda’dan yeryüzünde 25 milyon yılda ulaşıyor Yani bugün gördüğümüz görüntü modern insanın atasının zamanında yola çıkmış ve bize yeni ulaşmış olan görüntüdür Peki, madem bu kadar uzak biz bu galaksiyi nasıl oluyor da görebiliyoruz, ışığı nasıl bize ulaşabiliyor? Andromeda, mutlak parlaklığı 21m1 kadir olan yani Güneş’ten yaklaşık 24 kadir* kadar daha parlak olan bir gökcismidir Bunun olabilmesi için M31’in içinde güneş kadar parlak olan, en az 1010 adet yıldızın olası gerekir Ayrıca güneşten daha sönük olan yıldızların saptanmalarının güç olması ve bize gözüken ışımaya çok az katkıda bulunma olasılıkları nedeniyle hesaplanan yıldız sayısı yalnızca bir alt limittir Bu nedenle, Messier 31’deki yıldızların sayısı, içinde 1011 güneş kütlesi bulunan Samanyolu’nun içindeki yıldızların sayısından en azından iki kat daha fazla olmalıdır
Kütleler oranlandığındaysa Samanyolu daha yoğun ve daha ağır bir galaksi Bu Andromeda’nın ölümcül rotasının bir sonucu Ölümcül derken, gerçekten ölümcül! Andromeda’nın geçmişte başka bir galaksiyle çarpışıp onu tamamiyle sindirdiğini düşündürecek bir çok kanıt var İki çekirdeğe sahip olması bunun en başında geliyor Andromeda’nın bu ikinci çekirdeğinin oluşumu hakkında iki ayrı teori var Birincisi, ölümcül olanı; başka bir galaksiyi yutmuş olması ve diğer galaksinin çekirdeğinin* Andromeda’nın çekirdeğinin çekim gücü sayesinde çekildiği Bizim için daha hayırlı olan ikinci teoriye göreyse Andromeda aslında bir çekirdeğe sahip Ama yıldızlararası ortam çekirdeğin bir kısmını örtmüş ve bu yüzden Andromeda’nın çekirdeği bize iki farklı çekirdekmiş gibi görünüyor
Andromeda’nın rotası ve gezenimizin geleceği demiştik Andromeda saniyede 300km’lik bir hızla galaksimize yaklaşmakta Eğer birinci teori doğruysa bir kaç milyon yıl sonra insanlık için hiç hoş bir görüntü çizmeyecek olan bu karşılaşmada iki gökada birbirine girecek ve Andromeda galaksimizi yutacak
Kısa Tarihçesi
964 – Abdülrahman elSufi: İlk gözlem
1612 – Simon Marius: Teleskopla ilk gözlem
1716 – Edmund Halley (gözlem)
1755 – Immanuel Kant: Farklı bir galaksi olduğunu savundu
1764 – Charles Messier(gözlem)
1785 – William Herschel(gözlem)
1864 – William Huggins: İlk tayf gözlemi
1885 – S Andromeda süpernovası
1888 – Isaac Roberts: İlk fotoğraf
1912 – Westo Slipher: Andromeda’nın hızı gözlemlendi
1920 – Curtis: Uzak bir galaksi olduğu iddiası ortaya atıldı
1923 – Edwin Hubble: Samanyolu’nun dışında olduğu bulundu
19401453 – Walter Baade: Samanyolu ve Andromeda’nın iki farklı türde yıldızdan oluştuğu gözlemlendi
1988 – Alan Dressler: Merkezinde karadelik olduğu gözlemlendi
1989 – John Kormendy, Alan Dressler: Çift çekirdeğe sahip olduğu bulundu
2005 – Ignasi Ribas: Samanyolu’yla arasındaki mesafenin 2,52 milyon ışık yılı olduğu hesaplandı
2005 – Scott Chapman: 220000 ışıkyılı çapında olduğu hesaplandı
2006 – Pauline Barmby: 1 trilyon yıldıza sahip olduğu bulundu
– Alan McConnachie: Çevresindeki galaksileri yutarak ilerlediği bulundu
Başka galaksiler hakkında kısa bilgiler öğrenmek ve resimlerini görmek için tıklayın
Kadir: Parlaklık ölçüsü birimi kadir olarak adlandırılır Kadir değeri negatif ,0 ve pozitif değerler alabilir Parlaklık, pozitiften negatife doğru kaydıkça artmaktadır
İki tür parlaklık vardır;
Görünen Parlaklık ( m ) : Göz dürbün teleskop gibi ışık alıcısına ulaşan ışığın parlaklık değerine görünen parlaklık(m) denirBunun için kutup yıldızının görünen parlaklığı +2,12 kadir kabul edilerek yıldızın parlaklığı kutup yıldızıyla karşılaştırılarak görünen parlaklık tesbit edilir
Güneşin görünen parlaklığı** :* m 26,84 kadir
Aldebaran görünen parlaklığı** :* m 1,06 kadir
Antares görünen parlaklığı*** :* m +1,22 kadir
Sirius görünen parlaklığı** :* m 1,58 kadir
Mutlak Parlaklık ( M ) : Yıldızların uzaklığına göre değişmeyen parlaklık birimidir Bir yıldızın 10 parsek uzaklıkta düşünüldüğü zaman sahip olduğu parlaklık değerine o yıldızın mutlak parlaklığı denir
Güneş’in mutlak parlaklığı**** : M +4,85 kadir
Aldebaran yıldızının mutlak parlaklığı** : M 0,1 kadir
Sirius A yıldızının mutlak parlaklığı*** : M +1,3 kadir
Peki nedir bu Andromeda?
Andromeda, tıpkı Samanyolu gibi sarmal bir galaksi ama görüntüler halka galaksiye dönüştüğünü gösteriyor Tahminen bir trilyon yıldıza sahip olmasına(bu sayı Samanyolu’nda bulunan yıldız sayısının 4 katı) rağmen orantısız bir şekilde , parlak yıldız sayısı az olduğundan, Samanyolu’dan dörtte birı daha az parlak Ayrıca büyük miktarda gaz,toz ve karanlık madde bulunduruyor* ElSufi’nin Andromeda’yı gördüğünde ona “silik bulut demesinin ve gerçekten de çıplak gözle öyle görünmesinin nedeni Samanyoluyla arasındaki mesafe Ayrıca Samanyolu’ndan çıplak gözle görünen en uzak gök cismi olma özelliğini de taşıyor Samanyolu ve Andromed arasındaki en büyük farksa, Andromeda’nın çift çekirdeğe sahip olması
Andromeda gördüğümüz yıldızlardan binlerce kat daha uzak Öyle ki ışık Andromeda’dan yeryüzünde 25 milyon yılda ulaşıyor Yani bugün gördüğümüz görüntü modern insanın atasının zamanında yola çıkmış ve bize yeni ulaşmış olan görüntüdür Peki, madem bu kadar uzak biz bu galaksiyi nasıl oluyor da görebiliyoruz, ışığı nasıl bize ulaşabiliyor? Andromeda, mutlak parlaklığı 21m1 kadir olan yani Güneş’ten yaklaşık 24 kadir* kadar daha parlak olan bir gökcismidir Bunun olabilmesi için M31’in içinde güneş kadar parlak olan, en az 1010 adet yıldızın olası gerekir Ayrıca güneşten daha sönük olan yıldızların saptanmalarının güç olması ve bize gözüken ışımaya çok az katkıda bulunma olasılıkları nedeniyle hesaplanan yıldız sayısı yalnızca bir alt limittir Bu nedenle, Messier 31’deki yıldızların sayısı, içinde 1011 güneş kütlesi bulunan Samanyolu’nun içindeki yıldızların sayısından en azından iki kat daha fazla olmalıdır
Kütleler oranlandığındaysa Samanyolu daha yoğun ve daha ağır bir galaksi Bu Andromeda’nın ölümcül rotasının bir sonucu Ölümcül derken, gerçekten ölümcül! Andromeda’nın geçmişte başka bir galaksiyle çarpışıp onu tamamiyle sindirdiğini düşündürecek bir çok kanıt var İki çekirdeğe sahip olması bunun en başında geliyor Andromeda’nın bu ikinci çekirdeğinin oluşumu hakkında iki ayrı teori var Birincisi, ölümcül olanı; başka bir galaksiyi yutmuş olması ve diğer galaksinin çekirdeğinin* Andromeda’nın çekirdeğinin çekim gücü sayesinde çekildiği Bizim için daha hayırlı olan ikinci teoriye göreyse Andromeda aslında bir çekirdeğe sahip Ama yıldızlararası ortam çekirdeğin bir kısmını örtmüş ve bu yüzden Andromeda’nın çekirdeği bize iki farklı çekirdekmiş gibi görünüyor
Andromeda’nın rotası ve gezenimizin geleceği demiştik Andromeda saniyede 300km’lik bir hızla galaksimize yaklaşmakta Eğer birinci teori doğruysa bir kaç milyon yıl sonra insanlık için hiç hoş bir görüntü çizmeyecek olan bu karşılaşmada iki gökada birbirine girecek ve Andromeda galaksimizi yutacak
Kısa Tarihçesi
964 – Abdülrahman elSufi: İlk gözlem
1612 – Simon Marius: Teleskopla ilk gözlem
1716 – Edmund Halley (gözlem)
1755 – Immanuel Kant: Farklı bir galaksi olduğunu savundu
1764 – Charles Messier(gözlem)
1785 – William Herschel(gözlem)
1864 – William Huggins: İlk tayf gözlemi
1885 – S Andromeda süpernovası
1888 – Isaac Roberts: İlk fotoğraf
1912 – Westo Slipher: Andromeda’nın hızı gözlemlendi
1920 – Curtis: Uzak bir galaksi olduğu iddiası ortaya atıldı
1923 – Edwin Hubble: Samanyolu’nun dışında olduğu bulundu
19401453 – Walter Baade: Samanyolu ve Andromeda’nın iki farklı türde yıldızdan oluştuğu gözlemlendi
1988 – Alan Dressler: Merkezinde karadelik olduğu gözlemlendi
1989 – John Kormendy, Alan Dressler: Çift çekirdeğe sahip olduğu bulundu
2005 – Ignasi Ribas: Samanyolu’yla arasındaki mesafenin 2,52 milyon ışık yılı olduğu hesaplandı
2005 – Scott Chapman: 220000 ışıkyılı çapında olduğu hesaplandı
2006 – Pauline Barmby: 1 trilyon yıldıza sahip olduğu bulundu
– Alan McConnachie: Çevresindeki galaksileri yutarak ilerlediği bulundu
Başka galaksiler hakkında kısa bilgiler öğrenmek ve resimlerini görmek için tıklayın
Kadir: Parlaklık ölçüsü birimi kadir olarak adlandırılır Kadir değeri negatif ,0 ve pozitif değerler alabilir Parlaklık, pozitiften negatife doğru kaydıkça artmaktadır
İki tür parlaklık vardır;
Görünen Parlaklık ( m ) : Göz dürbün teleskop gibi ışık alıcısına ulaşan ışığın parlaklık değerine görünen parlaklık(m) denirBunun için kutup yıldızının görünen parlaklığı +2,12 kadir kabul edilerek yıldızın parlaklığı kutup yıldızıyla karşılaştırılarak görünen parlaklık tesbit edilir
Güneşin görünen parlaklığı** :* m 26,84 kadir
Aldebaran görünen parlaklığı** :* m 1,06 kadir
Antares görünen parlaklığı*** :* m +1,22 kadir
Sirius görünen parlaklığı** :* m 1,58 kadir
Mutlak Parlaklık ( M ) : Yıldızların uzaklığına göre değişmeyen parlaklık birimidir Bir yıldızın 10 parsek uzaklıkta düşünüldüğü zaman sahip olduğu parlaklık değerine o yıldızın mutlak parlaklığı denir
Güneş’in mutlak parlaklığı**** : M +4,85 kadir
Aldebaran yıldızının mutlak parlaklığı** : M 0,1 kadir
Sirius A yıldızının mutlak parlaklığı*** : M +1,3 kadir