Brezilya donanmasına ilişkin Nae Sao Paulo isimli geminin İzmir Aliağa'da sökülmesine asbestin büyük tehlikeleri nedeniyle reaksiyon gösteriliyordu. Uzmanlar tarafından asbest bombası olarak nitelendirilen ve İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer'in İzmir'i korumak için gelmesine asla müsaade vermeyeceğini söylediği gemiye Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı müsaade vermiş ve gemi yola çıkmıştı.
Brezilya yeni tahlili reddetti: Türk kara sularında yapılması daha uygun
Uzmanların geminin belirtilen asbest oranının gerçeği yansıtmadığını söylemesine karşın Bakanlık ölçümlerin yapılacağını söylemişti. Lakin kamuoyunun ağır reaksiyonu sonrası Bakanlık, yola çıkan gemi için Brezilya sonlarında yeni tahlil istedi. Brezilya ise bu isteği reddetti ve yeni tehlikeli unsur envanterinin Türkiye girişinde yapılmasının “uygun olduğuna” dair gemiyi satın alan Sök Denizcilik’in Brezilya’daki aracı firmasına bir yazı iletti.
Geminin Türk kara sularına girmesine müsaade verilmeyecek
Bugün ise geminin Türkiye'ye gelmesine müsaade verilmeyeceği duyuruldu.
Bakanlıktan yapılan açıklamada şunlar söylendi:
1- Brezilya Basel Mukavelesi Yetkili Otoritesi IBAMA (Brezilya Etraf ve Yenilenebilir Doğal Kaynaklar Enstitüsü) tarafından Bakanlığımıza yapılan “NAE Sao Paulo” isimli eski askeri uçak gemisinin ülkemize Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sökülmek üzere ithal edilmesi için sunulan notifikasyon müracaatına 30.05.2022 tarihinde “Karasularımıza girmeden kontrol yapılması ve Bakanlığımız uzmanlarının nezaretinde söküm yapılması koşuluyla” KURALLI ONAY verdik.
Basel Mukavelesi hatırlatıldı
2- Sürecin başından bu yana; tarafı olduğumuz Basel Mukavelesi yeterince yükümlülüklerimiz ve milletlerarası hukuktan doğan haklarımızı söz ettik, tehlikeli rastgele bir olumsuzluğun olması durumunda, gemiyi hiçbir tereddüde yol açmadan kabul etmeyeceğimizi ve ülkemiz karasularına girmeden geri göndereceğimizi defaatle paylaştık.
'Tehlikeli Unsur Envanter Raporunun tarafımıza sunulmasını istedik'
3- Gemiyle ilgili Brezilya Federal Bölge Mahkemesinin ihtiyati önlem kararı alması üzerine, verdiğimiz kaideli onayın yerine getirilmesi emeliyle 09.08.2022 tarihli yazımızla Brezilya Yetkili Otoritesi IBAMA’ya ve Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. Şti. firmasına mahkeme kararlarının ve geminin ülkemize gelmeden evvel TEKRAR hazırlanmış Tehlikeli Unsur Envanter Raporunun tarafımıza sunulmasını istedik.
'Notifikasyon onayının iptal edilmesine karar verildi'
4- Gelinen noktada; milletlerarası bağımsız kontrol kuruluşları ve Bakanlığımız kontrol grupları nezaretinde notifikasyon kuralında yer almasına karşın ikinci bir kontrol sürecinin İŞLETİLMEMESİ; tekrar istenen Asbest ve öteki tehlikeli hususların bulunduğu yerlerin Gemi planı üzerinde gösterilerek ve numune alınan noktaların fotoğraflanarak hazırlanması gereken ‘Tehlikeli Unsur Envanter Raporunun’ Bakanlığımıza sunulmaması nedeniyle; “NAE Sao Paulo” isimli gemi için verilmiş olan koşullu notifikasyon onayının iptal edilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda; geminin Türk karasularına girmesine müsaade verilmeyecektir.
'Tüm gemilerde süreci yakından takip ettik'
Biz bugüne kadar söküm süreçleri için ülkemize gelen her gemide mevzuata uygun olarak daima milletlerarası hukukun gereğini yaptık. Yalnızca NAE Sao Paulo gemisinde değil; tüm gemilerde de sürecin her kademesini yakından takip ettik; etrafımıza, insanımıza ziyan verecek hiçbir adıma müsaade vermedik. Milletimiz müsterih olsun. Bundan sonra da MÜSAADE VERMEYİZ.