Türkiye'de maaş konusunda en büyük gösterge taban fiyat. Bilhassa son yıllarda artan hayat pahalılığı ile son periyotta yükselişe geçen enflasyonun tesiri, bu bağlamda çalışanların fiyatlarını minimum fiyata yakınsıyor. Yakınsamaktan kasıt, Türkiye'de çalışanların birden fazla taban fiyat ve etrafında bir oranda maaş alıyor. Bu da hükümet, iktisat yetkilileri, patron ve çalışan temsilcilerinin yılsonlarında yaptıkları görüşmeleri gündemde birinci unsura taşıyor. Bu yıl ise Türkiye'de resmi olarak yüzde 702in üzerinde bir enflasyon var. Bu da yılın birinci yarısında eriyen maaşlarda artırım beklentisini artırıyor.
2021 biterken taban fiyat açıklaması
Aralık ayında yapılan taban fiyat görüşmelerinin sonucu Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından şahsen açıklandı. Taban fiyat 2.825 TL'den 4.253 TL'ye çıkarılmıştı. Yaklaşık yüzde 50 oranında artırım yapıldı.
2019 yılı datalarına nazaran düzenlenen Milletlerarası Çalışma Örgütü bilgilerinde 1. sıradaki İsviçre'de 3 bin 800 dolar olan minimum fiyat birtakım ülkelerde yok kararında neredeyse
Kaynak: ILO
ILO'nun 2019 yılı datalarına nazaran Türkiye'de minimum fiyat 451 dolar görünüyor
Gelelim bizim derlediğimiz bilgilere
Önce tablonun ne anlattığını açıklayalım sonra da datanın içeriğini. Tabloda yeşim sütunlar 2000 yılından bu yana Türkiye'de minimum fiyatın yılın birinci günü dolar karşılığını, mavi çizgi de yılın son günü dolar karşılığını veriyor. 2003-2004-2007-2009 ve 2012 yılları hariç tüm yıllarda taban fiyat yıl sonuna kadar dolar bazında paha kaybediyor. Minimum fiyat kaynak: Çalışma Bakanlığı
Uyarı notu olarak belirtelim Türkiye'de son 6 yıl hariç genel olarak taban fiyat yıl içinde 2 ve daha fazla değişmiş bu datada de yıl bazında aritmetik ortalama alınmış olup, döviz kuru ise Merkez Bankası datalarında yılın birinci günü ve son günü açıklanan düzeylerdir.
Bugün Disk Araştırma Merkezi haziran Taban Fiyat Araştırma Raporunu yayımladı
arastirma.disk.org.tr
İlk grafikte taban fiyatın enflasyon karşısında kaybını yılbaşından bu yana gösterirken, mayıs ayında bin 515 liraya ulaştığı görülüyor.
Raporda minimum ücretlinin besin enflasyonu karşısında kaybının yüzde 120-135 ortasında olduğu da hesaplandı
arastirma.disk.org.tr
2022’nin birinci beş ayında minimum ücretlinin alım gücünde 5 bin liradan fazla bir erime görüldüğü belirtildi ve yılsonuna kadar projeksiyonu da görüldü
arastirma.disk.org.tr
Yılın yarısında artırım yapılmadığı takdirde toplam kaybın 50 bin lirayı aşacağı hesaplandı
arastirma.disk.org.tr
Asgari fiyatın besin enflasyonunun üzerinde bir ay bile kalmadığı belirtildi
arastirma.disk.org.tr
Son olarak da minimum fiyatın GSYH'den aldığı hissenin bu yıl yüzde 50'nin altına düştüğü belirtildi
arastirma.disk.org.tr
Raporda, minimum fiyatın yüksek enflasyon süreçlerinde enflasyon yüzde 10'dan az olmadığı sürece yılda 4 kere belirlenmesi gerektiği önerisi sunuldu
Bu yıl için ise minimum fiyatın temmuz ve ekim aylarında tekrar belirlenmesinin gerekli olduğu, fiyat tespitinde ise resmi enflasyon yerine kişi başına gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) artışı (büyüme) ve yoksulluk sonunun temel alınması gerektiği iletildi.
Ayrıca minimum fiyat üzerinde sigorta pirim yükünün azaltılması, patronlara sağlanan 5 puanlık SGK prim indiriminin çalışanlar için de sağlanması, paralel olarak öteki tüm fiyat ve maaşlar ile emekli aylıklarının da yılda dört defa gözden geçirilmesi ve emekli aylıklarının taban fiyat seviyesine çekilmesi üzere teklifler sunuldu.
Ara artırım yapan şirketler: Türkiye'de bankalar başladı, dünyada teknoloji devleri
Sözcü'nün haberine göre, birinci orta artırım atılımı bu yıl karlarını katlayan bankalar tarafından geldi. Garanti Bankası’nın nisan ayında artırım yaptığı öğrenilirken, Akbank artırım yapılacağını duyurdu. QNB Finansbank ve TEB de orta artırım duyurusunu yapmıştı.
ABD'de bizim yaklaşık 10'da birimiz olan enflasyona rağmen dev şirketler de orta artırım yapıyor. Apple, Amazon, Google ve Microsoft tarafında gelen artırım haberlerini Starbucks takip ederken, yüzde 2 oranında enflasyona sahip olan Japonya’da ise Toyota, Hitachi, Toshiba üzere dev şirketler de maaş artırımı yapmıştı.
İngiltere'nin en büyük bankası Lloyds, çalışanlarının artan ömür maliyetleri karşısında ezilmemesi için harekete geçerek tek seferlik olmak üzere çalışan başına 1000 GBP dağıtacak.