2019 yılında Türkiye genelinde yapılan araştırmaya nazaran nüfusa oranla aşı reddinin en yüksek olduğu bölge Güneydoğu Anadolu, en az olduğu bölge Karadeniz. Aşı reddinin en büyük sebebi, aşının içeriğindeki unsurların istenmeyen tesirlere yol açabileceği korkusu.
Milliyet gazetesinden Aykut Yılmaz'ın haberine nazaran, Türkiye’de 2011’de 183 olan aşı reddi, 2018’de 23 binlere ulaşırken, Türk bilim insanlarının 2019 yılında Türkiye genelinde aile doktorlarıyla yaptığı çalışma, aşı reddindeki durumu gözler önüne serdi. Milletlerarası saygınlığı yüksek tıp mecmuası Human Vaccines & Immunotherapeutics’de yayımlanan çalışmaya nazaran, Türkiye’de nüfusa oranla aşı reddinin en yüksek olduğu bölge Güneydoğu Anadolu, en az olduğu bölge ise Karadeniz.
804 aile doktoruyla çalışıldı
Şanlıurfa Aile Tabipleri Derneği Eğitim Akademisi Lideri Dr. Kutay İtimat, muharrirlerinden olduğu çalışmada, “Türkiye’de vazife yapan coğrafik bölgelere nazaran homojen olarak seçilmiş 804 aile tabibinin klinik müşahedelerinin alındığını, aşı kararsızlığının sebeplerinin tespitinde ve aşı kararsızlığının tahlilinde kilit rol oynayan aile tabiplerinin yaklaşımlarının irdelendiğini” belirtti. İtimat, araştırmanın Türkiye’de ve dünyada son periyotta önemli artış gösteren aşı kararsızlığı ile ilgili atılacak adımlar için yol gösterici olacağını kaydetti.
İştirakçilerin yüzde 69,2’sinin kayıtlı nüfuslarından en az bir aile aşı reddi yapmış
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Ahmet İstek Şahin de, Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı’nca muvaffakiyetle yürütülen aşılama çalışmalarının bölgesindeki ülkelere kıyasla çok yüksek olduğu bilgisini verdi. Şahin, “Aşı kavramının hem doktor hem de bireyler tarafından âlâ anlaşılması, aşı tereddütü ve buna bağlı olarak reddini engelleyebilir. Bu manada yaptığımız çalışmanın sonuçlarını ‘Human Vaccines & Immunotherapeutics’ mecmuasında duyurduk. İştirakçilerin yüzde 69,2’sinin kayıtlı nüfuslarından en az bir ailenin aşı reddi yapmış olması, karşı karşıya kalınan durumun ne derece değerli olduğunu gözler önüne sermekte” dedi.
'Aşı reddinin sebebi içeriğindeki unsurların oluşturacağı hastalıklar korkusu'
Yaptıkları çalışmada aşıyı reddeden ailelerin en sık lisana getirdiği münasebetin, “aşıların içeriğindeki unsurların yol açabileceği mümkün tesirler olduğunu belirten Şahin, şöyle dedi: “Ülkemizde dini sebepli tasalar, birtakım yerlerde en sık sebep olarak görülse de ülke genelinde aşı reddinde üst sıralarda yer almamakta. Farklı coğrafyalardaki müslüman topluluklarda helal içerik derdi aşı reddinin en değerli sebebiyken çalışmamızda bunun Türkiye için geçerli olmadığını göstermiş olduk. Nüfusa oranla en yüksek ret bizim çalışmamızda Güneydoğu Anadolu’da, en az ise Karadeniz’de. Karadeniz hariç bütün bölgelerde aşı reddinin sebebi içeriğindeki hususların oluşturacağı hastalıklar (aşı güvenliği) korkusu. Karadeniz’de ise en sık lisana getirilen sebep, dini telaşlar. Tüm Türkiye’de aşı reddinin en sık sebebi yüzde 53 oranıyla içeriğindeki unsurların oluşturacağı hastalık telaşı. Çalışmamızda en sık reddedilen aşıların beşli karma aşı ve akabinde kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı olduğunu gördük. Anne babaların aşı reddi kararını doğumdan sonraki iki ay içinde alması, doğuma aşı reddi kararlılığı ile girmediğini düşündürmekte. Bu yüzden bu periyotta ailelere verilecek eğitimleri önemsiyoruz.”
'Fransızların yüzde 33’ü, aşıların inançlı olduğunu düşünmüyor'
Aşı reddi, dünyada da geniş formda tartışılan bir sıkıntı. Londra merkezli sıhhat araştırmaları kuruluşu ‘The Wellcome Trust’ın 2018’de yaptığı 140 ülkeyi kapsayan çalışmaya nazaran, dünya genelinde ankete katılanların sadece yüzde 7’si “Aşılar güvenlidir” sözüne “kesinlikle katılmadıklarını” yahut “kısmen katılmadıklarını” söyledi. Aşıların sağlam olduğuna ‘kesinlikle katılmadıklarını’ ya da ‘kısmen katılmadıklarını’ bildiren insanların en fazla olduğu ülke Fransa’ydı. Fransızların yüzde 33’ü, aşıların inançlı olduğunu düşünmüyor. Fransa’yı, yüzde 26 ile Gabon, yüzde 25 ile Togo, yüzde 24 ile Rusya, yüzde 21 ile Avusturya ve İzlanda takip ediyor. Öte yandan, Aralık 2020 Ipsos anketine nazaran, Fransa’daki insanların yalnızca yüzde 40’ı bir Kovid-19 aşısı mevcutsa yaptıracaklarını söyledi. Ankete nazaran, koronavirüs aşısı yaptırmaya istekli olanların oranı İngiltere’de yüzde 77, Almanya’da yüzde 65 ve İtalya ile İspanya’da ise yüzde 62. Dünya genelinde aşıya olan itimadın en az olduğu ülkenin Fransa olmasının sebebinin, geçmişte yaşanan aşı ve ilaç skandalları nedeniyle halkın hükümete güvenmemesi ve “aşılamanın devletin özel hayata müdahelesi olarak görülmesi” olduğu varsayım ediliyor.