Ataturk'te Bilim, Fen Kavramları ve Cağdaşlaşma
Bilim ve Fen Kavramları
Bu yazımızın konusu, Ataturk'un bilim ve fen kavramları hakkındaki duşunceleridir Ataturk'un bu konudaki goruşlerini incelemeye başlamadan once, belleklerimizi biraz tazelemek icin, bilim (ilim, science) ve fen kavramlarını kısaca tanımlamanın yerinde olacağını sanıyorum Eski dilimiz Osmanlıca'da ilim, bilgi, vukuf ya da marifet anlamlarına geliyordu Klasik Orta Cağ İslam duşuncesi İcinde ilim, oncelikle medrese ağırlıklı disiplinleri kapsıyordu Yani, ilim denilince, ozellikle dini bilgiler anlaşılıyordu Gunumuzde, bilim denilince de kendine ozgu konusu, yontemi olan ve olayların nedenlerini, yasalarını bulma amacına yonelen disiplinler anlaşılmaktadır Bu anlamda bilim, doğru yontemle elde edilen ve pratikle saptanan bilgilerin butunudur, diyebiliriz
Unlu İngiliz duşunuru Spencer'e gore uc turlu bilgi bulunmaktadır: avami (halka ait genel bilgiler), bilimsel bilgiler ve felsefi bilgi
Bilimsel bilgi
Bilimsel bilgiyi diğer bilgilerden ayıran şey onun objektif, yani nesnel olmasıdır Cunku, bu bilgi kişiden kişiye değişen bicimlerde yorumlanamaz Bilimsel bilgi aynı zamanda geneldir, cunku yalnız ozel bazı olaylara değil, tum olaylar topluluğuna uygulanır Orneğin, yercekimi yasası yere bırakılan butun nesneler icin gecerlidir Bunun aksini kimse ileri suremez Guneşin doğuşu ve batışı da kesindir Ote yandan butun madenlerin ısıtılınca genişleyeceğini tum bilim adamları kabul etmektedir
Bilimler, gunumuzde kabaca, toplum bilimleri ve doğa bilimleri olarak ikiye ayrılmaktadır Doğa bilimleri denilince genelde matematik, fizik, kimya, biyoloji, astronomi gibi disiplinler anlaşılmaktadır Toplum bilimleri icerisine ise tarih, ekonomi, sosyoloji, hukuk ve siyaset bilimi gibi disiplinler girmektedir
Ataturk'un soylevlerinde ve konuşmalarında sık sık kullandığı muspet ilim(pozitif bilim) kavramına gelince, bu olgulara, olaylara (vakıalara, hadiselere) dayanan bilim demektir Pozitivizmin olgulara, olaylara bakışı genel ve objektiftir Pozitivizm, ozunde akılcılığa, gercekciliğe ve deneyciliğe dayanır Yani, bu bilim anlayışına gore akla, mantığa, deneye dayanmayan hic bir bilgi bilimsel bilgi olarak kabul edilemez
Bilim ve Fen Kavramları
Bu yazımızın konusu, Ataturk'un bilim ve fen kavramları hakkındaki duşunceleridir Ataturk'un bu konudaki goruşlerini incelemeye başlamadan once, belleklerimizi biraz tazelemek icin, bilim (ilim, science) ve fen kavramlarını kısaca tanımlamanın yerinde olacağını sanıyorum Eski dilimiz Osmanlıca'da ilim, bilgi, vukuf ya da marifet anlamlarına geliyordu Klasik Orta Cağ İslam duşuncesi İcinde ilim, oncelikle medrese ağırlıklı disiplinleri kapsıyordu Yani, ilim denilince, ozellikle dini bilgiler anlaşılıyordu Gunumuzde, bilim denilince de kendine ozgu konusu, yontemi olan ve olayların nedenlerini, yasalarını bulma amacına yonelen disiplinler anlaşılmaktadır Bu anlamda bilim, doğru yontemle elde edilen ve pratikle saptanan bilgilerin butunudur, diyebiliriz
Unlu İngiliz duşunuru Spencer'e gore uc turlu bilgi bulunmaktadır: avami (halka ait genel bilgiler), bilimsel bilgiler ve felsefi bilgi
Bilimsel bilgi
Bilimsel bilgiyi diğer bilgilerden ayıran şey onun objektif, yani nesnel olmasıdır Cunku, bu bilgi kişiden kişiye değişen bicimlerde yorumlanamaz Bilimsel bilgi aynı zamanda geneldir, cunku yalnız ozel bazı olaylara değil, tum olaylar topluluğuna uygulanır Orneğin, yercekimi yasası yere bırakılan butun nesneler icin gecerlidir Bunun aksini kimse ileri suremez Guneşin doğuşu ve batışı da kesindir Ote yandan butun madenlerin ısıtılınca genişleyeceğini tum bilim adamları kabul etmektedir
Bilimler, gunumuzde kabaca, toplum bilimleri ve doğa bilimleri olarak ikiye ayrılmaktadır Doğa bilimleri denilince genelde matematik, fizik, kimya, biyoloji, astronomi gibi disiplinler anlaşılmaktadır Toplum bilimleri icerisine ise tarih, ekonomi, sosyoloji, hukuk ve siyaset bilimi gibi disiplinler girmektedir
Ataturk'un soylevlerinde ve konuşmalarında sık sık kullandığı muspet ilim(pozitif bilim) kavramına gelince, bu olgulara, olaylara (vakıalara, hadiselere) dayanan bilim demektir Pozitivizmin olgulara, olaylara bakışı genel ve objektiftir Pozitivizm, ozunde akılcılığa, gercekciliğe ve deneyciliğe dayanır Yani, bu bilim anlayışına gore akla, mantığa, deneye dayanmayan hic bir bilgi bilimsel bilgi olarak kabul edilemez