Batlamyusun Coğrafi Optik Astrolojik Çalışmaları Hakkında Data
Coğrafya araştırmaları
Batlamyus, coğrafya araştırmalarına da öncülük etmiş ve Coğrafya adlı yapıtıyla matematiksel coğrafya alanını kurmuştur Bu kitap Kristof Kolomb'a değin bütün coğrafyacılar kadar başvuru kitabı olarak kullanılmıştır
Batlamyus'un dünya haritasının 15 asır çizimi
Almagest'ten sonradan yazılan Coğrafya, sekiz kitaba bölünmüştür ve matematiksel coğrafya ile haritaların çizilebilmesi için gerekli bilgilere görev edilmiştir; Almagest gibi Coğrafya da derleme bir eserdir; Batlamyus bu kitabı hazırlarken Eratosthenes, Hiparkhos, Strabon ve bilhassa de Surlu Marinos'tan büyük ölçüde yararlanmıştır
Coğrafya'nın Birinci Kitabı, Dünya'nın ya da doğrusunu anlatmak gerekirse Yunanlılar göre aşina Dünya'nın büyüklüğü ve kartografik izdüşüm yöntemleri hakkında detaylı bilgiler verir
İkinci Kitap'la Yedinci Kitap aralarında, meşhur memleketlerdeki kayda değer yerlerin, yani önemli kentlerin, dağların ve nehirlerin enlem ve boylamları verilerek Dünya'nın ahenkli bir tasviri yapılır Enlem ve boylamlardan, yani bir başlangıç dairesine olan uzaklıklardan laf eden ilk bilgin olan Batlamyus'un enlem ve meridyen tablolarıyla betimlemeye çalıştığı Dünya, kabaca 20° güneyden, 65° kuzeye; batıdaki Kanarya Adaları'ndan, bunların az kalsın 180° doğusundaki bölgelere kadar uzanmaktadır bunun dışında kalan bölgeler ise Yunanlılar ve dolayısıyla Batlamyus kadar tanınmamaktadır Söz konusu tablolar, haritaların çizilmesini makul kılmaktadır ve olur ya de bu haritalar eserin eski nüshalarında mevcuttur Gökbilim bilgilerini kapsayan Sekizinci Kitap'ta bunlara atıflar yapılmıştır
Fakat Batlamyus'un coğrafya anlayışı yeterince geniş değildir İklim, doğal ürünler ve fiziksel coğrafyaya giren konularla hiç ilgilenmemiştir Açılış meridyenini sağlam bir şekilde belirleyemediği için, vermiş olduğu koordinatlar hatalıdır Hem, Yer'in büyüklüğü hakkındaki tahmini de içten değildir Ancak Kristof Kolomb bu hatalı tahminden cesaret alarak Batı'ya dürüst gitmiş ve Kuzey Amerika'ya ulaşmıştır
Optik araştırmaları
Standart Batlamyusun Coğrafi Optik Astrolojik Çalışmaları Hakkında Bilgi
Batlamyusun Coğrafi Optik Astrolojik Çalışmaları Hakkında Veri
Coğrafya araştırmaları
Batlamyus, coğrafya araştırmalarına da öncülük etmiş ve Coğrafya adlı yapıtıyla matematiksel coğrafya alanını kurmuştur Bu kitap Kristof Kolomb'a kadar tüm coğrafyacılar tarafından tatbik kitabı olarak kullanılmıştır
Batlamyus'un dünya haritasının 15 yüzyıl çizimi
Almagest'ten sonra yazılan Coğrafya, sekiz kitaba bölünmüştür ve matematiksel coğrafya ile haritaların çizilebilmesi için gerekli bilgilere görev edilmiştir; Almagest gibi Coğrafya da derleme eser bir eserdir; Batlamyus bu kitabı hazırlarken Eratosthenes, Hiparkhos, Strabon ve bilhassa de Surlu Marinos'tan büyük ölçüde yararlanmıştır
Coğrafya'nın Birinci Kitabı, Dünya'nın veya doğrusunu söylemek icabında Yunanlılar göre tanıdık Dünya'nın büyüklüğü ve kartografik izdüşüm yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgiler verir
İkinci Kitap'la Yedinci Kitap arasında, tanınmış memleketlerdeki kayda değer yerlerin, yani önemli kentlerin, dağların ve nehirlerin enlem ve boylamları verilerek Dünya'nın uyumlu bir tasviri yapılır Enlem ve boylamlardan, yani bir başlangıç dairesine olan uzaklıklardan söz eden ilk alim olan Batlamyus'un enlem ve meridyen tablolarıyla betimlemeye çalıştığı Dünya, terbiyesizce 20° güneyden, 65° kuzeye; batıdaki Kanarya Adaları'ndan, bunların neredeyse 180° doğusundaki bölgelere dek uzanmaktadır bunun dışında kalan bölgeler ise Yunanlılar ve dolayısıyla Batlamyus göre tanınmamaktadır Söz konusu tablolar, haritaların çizilmesini olası kılmaktadır ve ola ki de bu haritalar eserin eski nüshalarında mevcuttur Astronomi bilgilerini kapsayan Sekizinci Kitap'ta bunlara atıflar yapılmıştır
Ama Batlamyus'un coğrafya anlayışı yeterince geniş değildir İklim, doğal ürünler ve somut coğrafyaya giren konularla hiç ilgilenmemiştir Başlangıç meridyenini sağlam bir şekilde belirleyemediği için, vermiş olduğu koordinatlar hatalıdır Hem, Yer'in büyüklüğü hakkındaki tahmini de dürüst değildir Ancak Kristof Kolomb bu hatalı tahminden cesaret alarak Batı'ya dürüst gitmiş ve Kuzey Amerika'ya ulaşmıştır
Optik araştırmaları
Bununla Beraber döneminin önde gelen optik araştırmacılarından olan Batlamyus, daha önceki optikçilerin birçok gibi, görmenin gözden çıkan görsel ışınlar yoluyla oluştuğu görüşünü benimsemiştir Oysa, görsel yayılımın maddi yorumunu da vermiş ve bu yayılımın, kesikli ve kesik kesik koni şeklinde değil de, kesiksiz ve sürekliliği olan piramit biçiminde olduğunu belirtmiştir Belki böyle olmasaydı, yani ışınlar gözden durmadan çıkmasaydı, nesneler tamamen görülemezlerdi Buna karşın, Batlamyus'un görsel piramit fikri, optikçiler arasında istek görmemiş ve görme söz konusu olduğunda daha çok koni biçimi göz önüne alınmıştır sonradan da İslâm dünyasında bilginlerin görsel koni fikrine dayandıkları ve görme geometrisini bunun üstüne kurdukları görülmektedir
Batlamyus, katoptrik (yansıma) konusuyla da ilgilenmiş ve detaylı deneyler sonucunda üç prensip ileri sürmüştür:
1 Aynada görünen nesne, gözün konumuna bağlı olarak aynadan nesneye yansıyan görsel ışın yönünde görünür
2 Aynadaki bakış, nesneden ayna yüzeyine çizilen dikme yönünde ortaya çıkar
3 Geliş ve yansıma açıları eşittir
Bu üç prensipten birincil ikisini kuramsal, üçüncüsünü ise deneyde kullanılan olarak kanıtlayan Batlamyus, ayna yüzeyine gelen ışının eşit açıyla yansıdığını gösterebilmek için, derecelenmiş ve tabanına ayna yerleştirilmiş olan bakır bir levha kullanmıştır Bir ışın hüzmesini levhaya teğet biçimde ayna yüzeyine gönderip, gelme ve yansıma açılarının büyüklüklerini belirlemiş ve bunların eşit olduğunu görmüştür Batlamyus bu deneyini küresel ve parabolik bütün aynalar için tekrarlayarak, sonucun doğruluğunu kanıtlamıştır
Batlamyus, dioptrik (kırılma) konusuyla da ilgilenmiş ve ışığın bir ortamdan diğerine geçerken aşırılık farkından dolayı istikamet değiştirmesinin nedenini araştırmıştır Bu araştırmanın sonucunda, az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçen ışının, normale yaklaşarak ve fazla yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışının ise normalden uzaklaşarak kırıldığını ve kırılma miktarının yoğunluk farkına bağlı olduğunu ileri sürmüştür
Konuyu ele alırken benimsediği bir takım prensiplerde bunu açık açık görmek olanaklıdır:
1 Görsel ışın az yoğundan fazla yoğuna ya da çok yoğundan az yoğuna geçtiğinde kırılır
2 Görsel ışın doğrusal olarak yayılır ve öbür yoğunluktaki iki ortamı birbirinden ayıran sınırda istikamet değiştirir
3 Gelme ve kırılma açıları eşdeğer değildir, fakat arasında niceliksel bir ilişki vardır
4 Gösterme, gözden çıkan ışının devamında ortaya çıkar
Batlamyus ortam farklılıklarından nedeniyle ışığın uğradığı değişimleri, bununla birlikte kırılma kanununu da içerecek şekilde deneyde kullanılan olarak göstermeye çalışmış ve çeşitli ortamlardaki (havadan cama, havadan suya ve sudan cama) kırılma derecelerini bildiren cetveller hazırlamıştır Fakat verdiği değerler minik açılar haricen sürekli olmadığı için kırılma kanununu elde edememiştir
Astrolojik çalışmaları
Batlamyus, daha önce Babil ve Yunan astronomları ve astrologları göre derlenmiş veri birikiminden yararlanarak astrolojiyi de sistematize etmiştir Dört bölümden oluştuğu için Tetrabiblos (Dört Kitap) olarak adlandırdığı yapıtında, gezegenlerin nitelik ve etkileri, burçların özellikleri, uğurlu ve uğursuz günlerin belirlenmesi gibi yıldızbilim kapsamındaki konular hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir Ortaçağ ve Yeniçağ astrolojisi bu kitabın sunmuş olduğu birikime dayanacaktır
Astroloji bir bilim değildir, lakin astronomi ile birlikte doğmuş ve az daha 18 yüzyıla kadar bu bilimin gelişimini, kısmen olumlu kısmen de olumsuz yönde etkilemiştir; bu nedenle gökbilim tarihi araştırmalarında astrolojiye ilişkin gelişmelerden de bahsetmek gerekir *
Coğrafya araştırmaları
Batlamyus, coğrafya araştırmalarına da öncülük etmiş ve Coğrafya adlı yapıtıyla matematiksel coğrafya alanını kurmuştur Bu kitap Kristof Kolomb'a değin bütün coğrafyacılar kadar başvuru kitabı olarak kullanılmıştır
Batlamyus'un dünya haritasının 15 asır çizimi
Almagest'ten sonradan yazılan Coğrafya, sekiz kitaba bölünmüştür ve matematiksel coğrafya ile haritaların çizilebilmesi için gerekli bilgilere görev edilmiştir; Almagest gibi Coğrafya da derleme bir eserdir; Batlamyus bu kitabı hazırlarken Eratosthenes, Hiparkhos, Strabon ve bilhassa de Surlu Marinos'tan büyük ölçüde yararlanmıştır
Coğrafya'nın Birinci Kitabı, Dünya'nın ya da doğrusunu anlatmak gerekirse Yunanlılar göre aşina Dünya'nın büyüklüğü ve kartografik izdüşüm yöntemleri hakkında detaylı bilgiler verir
İkinci Kitap'la Yedinci Kitap aralarında, meşhur memleketlerdeki kayda değer yerlerin, yani önemli kentlerin, dağların ve nehirlerin enlem ve boylamları verilerek Dünya'nın ahenkli bir tasviri yapılır Enlem ve boylamlardan, yani bir başlangıç dairesine olan uzaklıklardan laf eden ilk bilgin olan Batlamyus'un enlem ve meridyen tablolarıyla betimlemeye çalıştığı Dünya, kabaca 20° güneyden, 65° kuzeye; batıdaki Kanarya Adaları'ndan, bunların az kalsın 180° doğusundaki bölgelere kadar uzanmaktadır bunun dışında kalan bölgeler ise Yunanlılar ve dolayısıyla Batlamyus kadar tanınmamaktadır Söz konusu tablolar, haritaların çizilmesini makul kılmaktadır ve olur ya de bu haritalar eserin eski nüshalarında mevcuttur Gökbilim bilgilerini kapsayan Sekizinci Kitap'ta bunlara atıflar yapılmıştır
Fakat Batlamyus'un coğrafya anlayışı yeterince geniş değildir İklim, doğal ürünler ve fiziksel coğrafyaya giren konularla hiç ilgilenmemiştir Açılış meridyenini sağlam bir şekilde belirleyemediği için, vermiş olduğu koordinatlar hatalıdır Hem, Yer'in büyüklüğü hakkındaki tahmini de içten değildir Ancak Kristof Kolomb bu hatalı tahminden cesaret alarak Batı'ya dürüst gitmiş ve Kuzey Amerika'ya ulaşmıştır
Optik araştırmaları
Standart Batlamyusun Coğrafi Optik Astrolojik Çalışmaları Hakkında Bilgi
Batlamyusun Coğrafi Optik Astrolojik Çalışmaları Hakkında Veri
Coğrafya araştırmaları
Batlamyus, coğrafya araştırmalarına da öncülük etmiş ve Coğrafya adlı yapıtıyla matematiksel coğrafya alanını kurmuştur Bu kitap Kristof Kolomb'a kadar tüm coğrafyacılar tarafından tatbik kitabı olarak kullanılmıştır
Batlamyus'un dünya haritasının 15 yüzyıl çizimi
Almagest'ten sonra yazılan Coğrafya, sekiz kitaba bölünmüştür ve matematiksel coğrafya ile haritaların çizilebilmesi için gerekli bilgilere görev edilmiştir; Almagest gibi Coğrafya da derleme eser bir eserdir; Batlamyus bu kitabı hazırlarken Eratosthenes, Hiparkhos, Strabon ve bilhassa de Surlu Marinos'tan büyük ölçüde yararlanmıştır
Coğrafya'nın Birinci Kitabı, Dünya'nın veya doğrusunu söylemek icabında Yunanlılar göre tanıdık Dünya'nın büyüklüğü ve kartografik izdüşüm yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgiler verir
İkinci Kitap'la Yedinci Kitap arasında, tanınmış memleketlerdeki kayda değer yerlerin, yani önemli kentlerin, dağların ve nehirlerin enlem ve boylamları verilerek Dünya'nın uyumlu bir tasviri yapılır Enlem ve boylamlardan, yani bir başlangıç dairesine olan uzaklıklardan söz eden ilk alim olan Batlamyus'un enlem ve meridyen tablolarıyla betimlemeye çalıştığı Dünya, terbiyesizce 20° güneyden, 65° kuzeye; batıdaki Kanarya Adaları'ndan, bunların neredeyse 180° doğusundaki bölgelere dek uzanmaktadır bunun dışında kalan bölgeler ise Yunanlılar ve dolayısıyla Batlamyus göre tanınmamaktadır Söz konusu tablolar, haritaların çizilmesini olası kılmaktadır ve ola ki de bu haritalar eserin eski nüshalarında mevcuttur Astronomi bilgilerini kapsayan Sekizinci Kitap'ta bunlara atıflar yapılmıştır
Ama Batlamyus'un coğrafya anlayışı yeterince geniş değildir İklim, doğal ürünler ve somut coğrafyaya giren konularla hiç ilgilenmemiştir Başlangıç meridyenini sağlam bir şekilde belirleyemediği için, vermiş olduğu koordinatlar hatalıdır Hem, Yer'in büyüklüğü hakkındaki tahmini de dürüst değildir Ancak Kristof Kolomb bu hatalı tahminden cesaret alarak Batı'ya dürüst gitmiş ve Kuzey Amerika'ya ulaşmıştır
Optik araştırmaları
Bununla Beraber döneminin önde gelen optik araştırmacılarından olan Batlamyus, daha önceki optikçilerin birçok gibi, görmenin gözden çıkan görsel ışınlar yoluyla oluştuğu görüşünü benimsemiştir Oysa, görsel yayılımın maddi yorumunu da vermiş ve bu yayılımın, kesikli ve kesik kesik koni şeklinde değil de, kesiksiz ve sürekliliği olan piramit biçiminde olduğunu belirtmiştir Belki böyle olmasaydı, yani ışınlar gözden durmadan çıkmasaydı, nesneler tamamen görülemezlerdi Buna karşın, Batlamyus'un görsel piramit fikri, optikçiler arasında istek görmemiş ve görme söz konusu olduğunda daha çok koni biçimi göz önüne alınmıştır sonradan da İslâm dünyasında bilginlerin görsel koni fikrine dayandıkları ve görme geometrisini bunun üstüne kurdukları görülmektedir
Batlamyus, katoptrik (yansıma) konusuyla da ilgilenmiş ve detaylı deneyler sonucunda üç prensip ileri sürmüştür:
1 Aynada görünen nesne, gözün konumuna bağlı olarak aynadan nesneye yansıyan görsel ışın yönünde görünür
2 Aynadaki bakış, nesneden ayna yüzeyine çizilen dikme yönünde ortaya çıkar
3 Geliş ve yansıma açıları eşittir
Bu üç prensipten birincil ikisini kuramsal, üçüncüsünü ise deneyde kullanılan olarak kanıtlayan Batlamyus, ayna yüzeyine gelen ışının eşit açıyla yansıdığını gösterebilmek için, derecelenmiş ve tabanına ayna yerleştirilmiş olan bakır bir levha kullanmıştır Bir ışın hüzmesini levhaya teğet biçimde ayna yüzeyine gönderip, gelme ve yansıma açılarının büyüklüklerini belirlemiş ve bunların eşit olduğunu görmüştür Batlamyus bu deneyini küresel ve parabolik bütün aynalar için tekrarlayarak, sonucun doğruluğunu kanıtlamıştır
Batlamyus, dioptrik (kırılma) konusuyla da ilgilenmiş ve ışığın bir ortamdan diğerine geçerken aşırılık farkından dolayı istikamet değiştirmesinin nedenini araştırmıştır Bu araştırmanın sonucunda, az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçen ışının, normale yaklaşarak ve fazla yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen ışının ise normalden uzaklaşarak kırıldığını ve kırılma miktarının yoğunluk farkına bağlı olduğunu ileri sürmüştür
Konuyu ele alırken benimsediği bir takım prensiplerde bunu açık açık görmek olanaklıdır:
1 Görsel ışın az yoğundan fazla yoğuna ya da çok yoğundan az yoğuna geçtiğinde kırılır
2 Görsel ışın doğrusal olarak yayılır ve öbür yoğunluktaki iki ortamı birbirinden ayıran sınırda istikamet değiştirir
3 Gelme ve kırılma açıları eşdeğer değildir, fakat arasında niceliksel bir ilişki vardır
4 Gösterme, gözden çıkan ışının devamında ortaya çıkar
Batlamyus ortam farklılıklarından nedeniyle ışığın uğradığı değişimleri, bununla birlikte kırılma kanununu da içerecek şekilde deneyde kullanılan olarak göstermeye çalışmış ve çeşitli ortamlardaki (havadan cama, havadan suya ve sudan cama) kırılma derecelerini bildiren cetveller hazırlamıştır Fakat verdiği değerler minik açılar haricen sürekli olmadığı için kırılma kanununu elde edememiştir
Astrolojik çalışmaları
Batlamyus, daha önce Babil ve Yunan astronomları ve astrologları göre derlenmiş veri birikiminden yararlanarak astrolojiyi de sistematize etmiştir Dört bölümden oluştuğu için Tetrabiblos (Dört Kitap) olarak adlandırdığı yapıtında, gezegenlerin nitelik ve etkileri, burçların özellikleri, uğurlu ve uğursuz günlerin belirlenmesi gibi yıldızbilim kapsamındaki konular hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir Ortaçağ ve Yeniçağ astrolojisi bu kitabın sunmuş olduğu birikime dayanacaktır
Astroloji bir bilim değildir, lakin astronomi ile birlikte doğmuş ve az daha 18 yüzyıla kadar bu bilimin gelişimini, kısmen olumlu kısmen de olumsuz yönde etkilemiştir; bu nedenle gökbilim tarihi araştırmalarında astrolojiye ilişkin gelişmelerden de bahsetmek gerekir *