Bir devletin demokratik devlet olabilmesi icin gerekli asgari ozellikler nelerdir?
Bir devletin demokratik devlet olabilmesi icin gerekli askeri ozellikler nelerdir?
DEMOKRATİK DEVLET
Anayasamızın benimsediği demokrasi insan haklanıra saygılı, hurriyetci, liberal, batı demokrasisi gibi adlarla anılan demokrasi turudur
Bir devletin demokratik bir devlet sayılabilmesi icin şu unsurları icinde barındırması gerekir:
1Siyasal karar alma organları genel oya dayanan serbest secimlerle oluşmalıdır
2Serbestce orgutlenen siyasi partiler bulunmalıdır
3Bu partiler arasında eşit şartlarda yuruyen iktidar yarışması olmalıdır
4Vatandaşlara temel hak ve ozgurlukleri tanınmış olmalı ve bu haklar hukuki guvence altında olmalıdır
Hurriyetci demokratik rejimlerin bazı vazgecilmez ozellikleri vardır:
1Milli egemenlik ve demokratik devlet, 2Serbest secimler ve insan haklarına saygılı devlet
1 MİLLİ EGEMENLİK VE DEMOKRATİK DEVLET
Anayasanın 6 maddesine gore;
a)Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir
b)Turk Milleti, egemenliğini,Anayasanın koyduğu esaslara gore, yetkili organları eliyle kullanır
c)Egemenliğin kullanılması, hicbir surette hicbir kişiye, zumreye veya sınıfa bırakılamaz
d)Hicbir kimse, veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz
Anayasanın 6 maddesi milli egemenlik ile ilgili maddesinde tum bu hususların var olması gerektiğini bildirmiştir
2SERBEST SECİMLER
Demokrasinin en basit tanımı, Yoneticilerin tum yonetilenler tarafından serbest ve durust secimler yolu ile secildikleri bir rejim olur
Anayasamızın 67 maddesi: secimler ve halk oylaması, serbest eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, acık sayım ve dokum esaslarına gore, yargı yonetimi ve denetimi altında yapılır
Secim hurriyetinin guvence altına alınması icin kabul edilen ilkeler şunlardır:
a)Genel oy: Butun vatandaşların oy hakkına sahip olmasıdır
Turkiye birinci ve ikinci Meşrutiyet doneminde servete bağlı ilkesini kullanmıştır
1924 yılında secim kanununda yapılan değişiklikle erkekler icin genel oy hakkı kabul edilmiş;
1934 de bu hak kadınlara da tanınmıştır Boylece 1934 yılından beri Turkiye de genel oy sistemi mevcut
olmuştur
Genel oy sistemi, oy hakkına, yaş kısıtlılık veya ozellik gosteren bazı gorevlerde bulunma gibi makul sebeplerle sınırlamalar getirilmesine engel değildir
1982 Anayasası ilk şeklinde oy verme yaşı 21 iken Anayasada yapılan 1987 deki değişiklikle oy verme yaşı 20 ye, 1995 de yapılan değişiklikle 18 e indirilmiştir
b)Eşit oy: Bu ilke her secmenin bir tek oya sahip olduğu anlamına gelir
c)Secimlerin serbestliği:Vatandaşların hicbir zorlama ve baskı altında kalmadan oylarını kullanmalarını ifade eder
Ayrıca oy kullanmanın bir mecburiyet olmadığını ifade eder Lakin ulkemizde genelde para cezası ile cezalandırılır oy kullanamayanlar Bu nedenle secimlerin serbestliği ilkesi zedelenmiştir
d)Tek dereceli secim:Secmenlerin temsilcilerini doğrudan doğruya veya dolaylı secmeleri bakımından, tek dereceli ve iki dereceli olarak ikiye ayrılır
Turkiye de 1946 yılına kadar secmenler once ikinci secmenlei secerdi daha sonra ikinci secmenler temsilcileri secerdi 1946 yılından sonra tek dereceli secime gecilmiştir
e)Oyun gizliliği: Secmenin iradesini serbestce kullanabilmesi icin en onemli ilkelerden biridir 1950 yılından sonra Turkiye de uygulanmaya başlanmıştır
f)Acık sayım dokum:Oyların sayım ve dokumunun kamuya acık olarak yapılmasına denir Secmenin iradesinin sonradan değiştirilmesini engeller 1950 yılında Turkiyede de kabul edilmiştir
g) Secimlerin Yargı Organlarının Yonetim ve Denetiminde Yapılması:Anayasamızın, secimlerin serbestliğini ve durustluğunu sağlama amacıyla kabul ettiği onemli bir ilkede, secimlerin yargı organlarının genel yonetimi ve denetimi altında yapılmasıdır
Anayasanın 79 maddesine gore, secimler, yargı organlarının genel yonetim ve denetimi altında yapılır Secimlerin başlamasından bitimine kadar, secimin duzen icinde yonetimi ve durustluğu ile ilgili butun işlemleri yapma ve yaptırma, secim suresince ve secimden sonra secim konularıyla ilgili butun yolsuzlukları,şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Turkiye Buyuk Millet Meclisi uyelerinin secim tutanaklarını kabul etme gorevi Yuksek Secim Kurulunundur Yuksek Secim Kurulunun kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz
Gercekten, secim işlerinin yonetim ve denetimini siyasal organlara bırakmak, secimlerin durustluğu acısından cok sakıncalı olabilirdi Turkiyede 1961 Anayasasından once, milletvekillerinin secim tutanaklarını kabul etme gorevi doğrudan doğruya Turkiye Buyuk Millet Meclisindeydi Dolayısıyla, tutanakların kabul veya reddinde siyasal duşuncelerin rol oynadığı goruluyordu
1961 ve 1982 Anayasaları, secimlerin yonetim ve denetimini tarafsız yargı organına vermekle, secimlerin durustluğunu guvence altına alacak cok onemli bir ilke getirmişlerdir
3COK PARTİLİ SİYASİ HAYAT
*Anayasamız siyasi partileri demokratik siyasi hayatın vazgecilmez unsurları olarak kabul etmiştir *Siyasi partiler onceden izin alınmaksızın kurulurlar ve Anayasa ve kanun hukumleri icinde faliyetlerini surdururler
*Parti uyesi olmak icin 18 yaşının ikmal edilmiş olması gerekmektedir
Siyasi Partilerin Faaliyetlerine İlişkin Olarak Getirilen Sınırlamalar:
a)Siyasal partilerin amaclarına ilişkin yasaklar:
1961 ve 1982 Anayasaları, siyasal parti faaliyetleri konusunda, siyasal alanı anayasa ile sınırlandırmış,
yani militan demokrasi yada mucadeleci demokrasi anlayışını tercih ermiştir
Mucadeleci Demokrasi: Ozgurlukcu demokrasiyi ortadan kaldırmak amacında olan akımlara, meşru siyasal faaliyet alanını kapatan demokrasi anlayışıdır
82 Anayasasının 1995 de yapılan değişikliği ile m684 de siyasi partilerin tuzuk ve programları ile
eylemleri, Devletin bağımsızlığına, ulkesi ve milletiyle bolunmez butunluğune , insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine aykırı olamaz; sınıf veya zumre diktatorluğu savunmayı veya yerleştirmeyi amaclayamaz, suc işlenmesini teşvik edemez
1982 Anayasasının 68 maddesinin 4 fıkrasındaki yasaklar daha detaylı incelenirse, bu hukumlerin
siyasi partileri şu faaliyetler bakımından sınırladığını goruruz:
a)Devletin ulkesi ve milletiyle butunluğu; ilkesi devletin dış bağımsızlığının ve ulke butunluğunun
korunmasını, azınlık yaratılmasının onlenmesini,bolgecilik ve ırkcılık yasağı gibi eşitlik ilkelerinin korunması hususlarını kapsamaktadır
b)Cumhuriyetcilik ilkesi: bu ilke, monarşik partileri yasaklamaktadır
c)Demokratik devlet duzeni: cokpartili demokrasiyi reddeden her turlu totaliter ve diktacı partileri
yasaklamaktadır
d)Laiklik: daha once de gorduğumuz gibi siyasi partiler, devletin sosyal ekonomik, siyasi veya hukuki temel
duzenini kısmen de olsa din kurallarına dayandıramazlar
e)Sınıf veya zumre diktatorluğunun yasaklanması: Anayasa ile onlenen, iktidarın bir sınıf egemenliği
kurmak yolunda kullanılması ve bir tek sınıfın butun yetkili organlar eliyle kullanılabilecek egemenliği ele gecirip obur sınıfları egemenliğin kullanılmasına o veya bu şekilde katılmaktan alıkoyması, kendi durumunu surekli ve değişmez kılmasıdır
Sınıfların menfaatlerini temsil eden partiler yasaklanmış değillerdir Asıl mesele egemenliğin sadece bir sınıfın eli altında olmamasıdır
b)Siyasi partilerin orgutlenme ve calışmalarına ilişkin yasaklar:
a)Hakimler ve savcılar, Sayıştay dahil yuksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statusundeki gorevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işci niteliği taşımayan diğer kamu gorevlileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yuksekoğretim oncesi oğrencileri siyasi partilere uye olamazlar (m 685)
b)Siyasi partilerin faaliyetleri, parti ici duzenlemeleri ve calışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur (m691)
c)Siyasi partiler, ticari faaliyetlere girişemezler (m 692)
d)Siyasi partilerin gelir ve giderlerinin amaclarına uygun olması gereklidir Bu kuralın uygulanması kanunla duzenlenir Anayasa Mahkemesince siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun denetim yontemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlar kanunda gosterilir Anayasa Mahkemesi, bu denetim gorevini yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonunda vereceği kararlar kesindir (m 693)
e)Temelli kapatılan bir parti bir başka ad altında kurulamaz (m 697)
f)Bir siyasi partinin temelli kapatılmasına beyan veya faaliyetleriyle sebep olan kurucuları dahil uyeleri, Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmi Gazetede gerekceli olarak yayımlanmasından başlayarak beş yıl sureyle bir başka partinin kurucusu, uyesi, yoneticisi ve deneticisi olamazlar (m 698)
g)Yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve Turk uyrukluğunda olmayan gercek ve tuzel kişilerden maddi yardım alan siyasi partiler temelli olarak kapatılır (m 699)
h)Anayasa Mahkemesince temelli kapatılan veya siyasi parti siciline kayıtlı bulunan siyasi partilerin isimleri, amblemleri, rumuzları, rozetleri ve benzeri işaretleri başka bir siyasi partice kullanılmayacağı gibi, daha once kurulmuş Turk devletlerine ait topluma mal olmuş bayrak, amblem ve flamalar da siyasi partilerce kullanılmaz
Bir devletin demokratik devlet olabilmesi icin gerekli askeri ozellikler nelerdir?
DEMOKRATİK DEVLET
Anayasamızın benimsediği demokrasi insan haklanıra saygılı, hurriyetci, liberal, batı demokrasisi gibi adlarla anılan demokrasi turudur
Bir devletin demokratik bir devlet sayılabilmesi icin şu unsurları icinde barındırması gerekir:
1Siyasal karar alma organları genel oya dayanan serbest secimlerle oluşmalıdır
2Serbestce orgutlenen siyasi partiler bulunmalıdır
3Bu partiler arasında eşit şartlarda yuruyen iktidar yarışması olmalıdır
4Vatandaşlara temel hak ve ozgurlukleri tanınmış olmalı ve bu haklar hukuki guvence altında olmalıdır
Hurriyetci demokratik rejimlerin bazı vazgecilmez ozellikleri vardır:
1Milli egemenlik ve demokratik devlet, 2Serbest secimler ve insan haklarına saygılı devlet
1 MİLLİ EGEMENLİK VE DEMOKRATİK DEVLET
Anayasanın 6 maddesine gore;
a)Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir
b)Turk Milleti, egemenliğini,Anayasanın koyduğu esaslara gore, yetkili organları eliyle kullanır
c)Egemenliğin kullanılması, hicbir surette hicbir kişiye, zumreye veya sınıfa bırakılamaz
d)Hicbir kimse, veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz
Anayasanın 6 maddesi milli egemenlik ile ilgili maddesinde tum bu hususların var olması gerektiğini bildirmiştir
2SERBEST SECİMLER
Demokrasinin en basit tanımı, Yoneticilerin tum yonetilenler tarafından serbest ve durust secimler yolu ile secildikleri bir rejim olur
Anayasamızın 67 maddesi: secimler ve halk oylaması, serbest eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, acık sayım ve dokum esaslarına gore, yargı yonetimi ve denetimi altında yapılır
Secim hurriyetinin guvence altına alınması icin kabul edilen ilkeler şunlardır:
a)Genel oy: Butun vatandaşların oy hakkına sahip olmasıdır
Turkiye birinci ve ikinci Meşrutiyet doneminde servete bağlı ilkesini kullanmıştır
1924 yılında secim kanununda yapılan değişiklikle erkekler icin genel oy hakkı kabul edilmiş;
1934 de bu hak kadınlara da tanınmıştır Boylece 1934 yılından beri Turkiye de genel oy sistemi mevcut
olmuştur
Genel oy sistemi, oy hakkına, yaş kısıtlılık veya ozellik gosteren bazı gorevlerde bulunma gibi makul sebeplerle sınırlamalar getirilmesine engel değildir
1982 Anayasası ilk şeklinde oy verme yaşı 21 iken Anayasada yapılan 1987 deki değişiklikle oy verme yaşı 20 ye, 1995 de yapılan değişiklikle 18 e indirilmiştir
b)Eşit oy: Bu ilke her secmenin bir tek oya sahip olduğu anlamına gelir
c)Secimlerin serbestliği:Vatandaşların hicbir zorlama ve baskı altında kalmadan oylarını kullanmalarını ifade eder
Ayrıca oy kullanmanın bir mecburiyet olmadığını ifade eder Lakin ulkemizde genelde para cezası ile cezalandırılır oy kullanamayanlar Bu nedenle secimlerin serbestliği ilkesi zedelenmiştir
d)Tek dereceli secim:Secmenlerin temsilcilerini doğrudan doğruya veya dolaylı secmeleri bakımından, tek dereceli ve iki dereceli olarak ikiye ayrılır
Turkiye de 1946 yılına kadar secmenler once ikinci secmenlei secerdi daha sonra ikinci secmenler temsilcileri secerdi 1946 yılından sonra tek dereceli secime gecilmiştir
e)Oyun gizliliği: Secmenin iradesini serbestce kullanabilmesi icin en onemli ilkelerden biridir 1950 yılından sonra Turkiye de uygulanmaya başlanmıştır
f)Acık sayım dokum:Oyların sayım ve dokumunun kamuya acık olarak yapılmasına denir Secmenin iradesinin sonradan değiştirilmesini engeller 1950 yılında Turkiyede de kabul edilmiştir
g) Secimlerin Yargı Organlarının Yonetim ve Denetiminde Yapılması:Anayasamızın, secimlerin serbestliğini ve durustluğunu sağlama amacıyla kabul ettiği onemli bir ilkede, secimlerin yargı organlarının genel yonetimi ve denetimi altında yapılmasıdır
Anayasanın 79 maddesine gore, secimler, yargı organlarının genel yonetim ve denetimi altında yapılır Secimlerin başlamasından bitimine kadar, secimin duzen icinde yonetimi ve durustluğu ile ilgili butun işlemleri yapma ve yaptırma, secim suresince ve secimden sonra secim konularıyla ilgili butun yolsuzlukları,şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Turkiye Buyuk Millet Meclisi uyelerinin secim tutanaklarını kabul etme gorevi Yuksek Secim Kurulunundur Yuksek Secim Kurulunun kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz
Gercekten, secim işlerinin yonetim ve denetimini siyasal organlara bırakmak, secimlerin durustluğu acısından cok sakıncalı olabilirdi Turkiyede 1961 Anayasasından once, milletvekillerinin secim tutanaklarını kabul etme gorevi doğrudan doğruya Turkiye Buyuk Millet Meclisindeydi Dolayısıyla, tutanakların kabul veya reddinde siyasal duşuncelerin rol oynadığı goruluyordu
1961 ve 1982 Anayasaları, secimlerin yonetim ve denetimini tarafsız yargı organına vermekle, secimlerin durustluğunu guvence altına alacak cok onemli bir ilke getirmişlerdir
3COK PARTİLİ SİYASİ HAYAT
*Anayasamız siyasi partileri demokratik siyasi hayatın vazgecilmez unsurları olarak kabul etmiştir *Siyasi partiler onceden izin alınmaksızın kurulurlar ve Anayasa ve kanun hukumleri icinde faliyetlerini surdururler
*Parti uyesi olmak icin 18 yaşının ikmal edilmiş olması gerekmektedir
Siyasi Partilerin Faaliyetlerine İlişkin Olarak Getirilen Sınırlamalar:
a)Siyasal partilerin amaclarına ilişkin yasaklar:
1961 ve 1982 Anayasaları, siyasal parti faaliyetleri konusunda, siyasal alanı anayasa ile sınırlandırmış,
yani militan demokrasi yada mucadeleci demokrasi anlayışını tercih ermiştir
Mucadeleci Demokrasi: Ozgurlukcu demokrasiyi ortadan kaldırmak amacında olan akımlara, meşru siyasal faaliyet alanını kapatan demokrasi anlayışıdır
82 Anayasasının 1995 de yapılan değişikliği ile m684 de siyasi partilerin tuzuk ve programları ile
eylemleri, Devletin bağımsızlığına, ulkesi ve milletiyle bolunmez butunluğune , insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine aykırı olamaz; sınıf veya zumre diktatorluğu savunmayı veya yerleştirmeyi amaclayamaz, suc işlenmesini teşvik edemez
1982 Anayasasının 68 maddesinin 4 fıkrasındaki yasaklar daha detaylı incelenirse, bu hukumlerin
siyasi partileri şu faaliyetler bakımından sınırladığını goruruz:
a)Devletin ulkesi ve milletiyle butunluğu; ilkesi devletin dış bağımsızlığının ve ulke butunluğunun
korunmasını, azınlık yaratılmasının onlenmesini,bolgecilik ve ırkcılık yasağı gibi eşitlik ilkelerinin korunması hususlarını kapsamaktadır
b)Cumhuriyetcilik ilkesi: bu ilke, monarşik partileri yasaklamaktadır
c)Demokratik devlet duzeni: cokpartili demokrasiyi reddeden her turlu totaliter ve diktacı partileri
yasaklamaktadır
d)Laiklik: daha once de gorduğumuz gibi siyasi partiler, devletin sosyal ekonomik, siyasi veya hukuki temel
duzenini kısmen de olsa din kurallarına dayandıramazlar
e)Sınıf veya zumre diktatorluğunun yasaklanması: Anayasa ile onlenen, iktidarın bir sınıf egemenliği
kurmak yolunda kullanılması ve bir tek sınıfın butun yetkili organlar eliyle kullanılabilecek egemenliği ele gecirip obur sınıfları egemenliğin kullanılmasına o veya bu şekilde katılmaktan alıkoyması, kendi durumunu surekli ve değişmez kılmasıdır
Sınıfların menfaatlerini temsil eden partiler yasaklanmış değillerdir Asıl mesele egemenliğin sadece bir sınıfın eli altında olmamasıdır
b)Siyasi partilerin orgutlenme ve calışmalarına ilişkin yasaklar:
a)Hakimler ve savcılar, Sayıştay dahil yuksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statusundeki gorevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işci niteliği taşımayan diğer kamu gorevlileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yuksekoğretim oncesi oğrencileri siyasi partilere uye olamazlar (m 685)
b)Siyasi partilerin faaliyetleri, parti ici duzenlemeleri ve calışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur (m691)
c)Siyasi partiler, ticari faaliyetlere girişemezler (m 692)
d)Siyasi partilerin gelir ve giderlerinin amaclarına uygun olması gereklidir Bu kuralın uygulanması kanunla duzenlenir Anayasa Mahkemesince siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun denetim yontemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlar kanunda gosterilir Anayasa Mahkemesi, bu denetim gorevini yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonunda vereceği kararlar kesindir (m 693)
e)Temelli kapatılan bir parti bir başka ad altında kurulamaz (m 697)
f)Bir siyasi partinin temelli kapatılmasına beyan veya faaliyetleriyle sebep olan kurucuları dahil uyeleri, Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmi Gazetede gerekceli olarak yayımlanmasından başlayarak beş yıl sureyle bir başka partinin kurucusu, uyesi, yoneticisi ve deneticisi olamazlar (m 698)
g)Yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve Turk uyrukluğunda olmayan gercek ve tuzel kişilerden maddi yardım alan siyasi partiler temelli olarak kapatılır (m 699)
h)Anayasa Mahkemesince temelli kapatılan veya siyasi parti siciline kayıtlı bulunan siyasi partilerin isimleri, amblemleri, rumuzları, rozetleri ve benzeri işaretleri başka bir siyasi partice kullanılmayacağı gibi, daha once kurulmuş Turk devletlerine ait topluma mal olmuş bayrak, amblem ve flamalar da siyasi partilerce kullanılmaz
