Rusya-Ukrayna krizinin büyümesi ya da ağırlaşması halinde Türkiye'ye tesirlerinin bir çok alanda olması beklenirken, tarım tarafında buğday ithalatı bu ülkelerden ağır olunca işler değerli bir boyuta dönüyor.
Ulusal Hububat Kurulu tarafından yapılan açıklamada Rusya-Ukrayna tansiyonunun Türkiye'ye dert yaratmayacağı açıklanırken, uzman isimler birebir fikri paylaşmıyor.
Türkiye, buğday konusunda kendi kendine yeten bir ülkedir
Rusya ile Ukrayna ortasında büyüyen gerginlik ülkelerin buğday ticaretindeki hissesinden ötürü tartışmaları da beraberinde getirirken, Ulusal Hububat Kurulu (UHK), Türkiye'nin bu mevzuda kendi kendine yeten bir ülke olması nedeniyle buğday arzında dert yaşanmayacağını bildirdi.
UHK İdare Heyeti Lideri Özkan Taşpınar, geçen yıl dünya genelinde yaklaşık 770 milyon ton buğday üretildiğini, Rusya'nın bu üretimin yaklaşık yüzde 10'una hakim olduğunu, buğday ihracatının da yaklaşık yüzde 20'lik kısmını gerçekleştirdiğini aktararak, Türkiye'nin de memleketler arası buğday ticaretinde yüzde 3,3 civarında hissesinin bulunduğunu kaydetti.
Taşpınar, Türkiye'nin dünya buğday ekim alanlarının yaklaşık yüzde 3,2'sine sahip olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:
'Türkiye, buğday konusunda kendi kendine yeten bir ülkedir. Ülke genelinde buğdayla ilgili mutlaka bir düşüncemiz olmaz. Türkiye'de iç pazar için yıllık ortalama 20 milyon ton buğdaya gereksinim var ve bu da ülkemizde üretiliyor. Fırıncı üzere esnaflarımız başta olmak üzere, bölümde kesinti meydana geleceğini düşünmüyorum.'
Türkiye dışarıdan ne kadar buğday alıyor?
Türkiye'nin geçen yıl yaklaşık 9 milyon ton buğday ithal ettiğini lisana getiren Taşpınar, kelam konusu ölçünün yaklaşık yüzde 65'inin Rusya, yüzde 15'inin de Ukrayna'dan alındığını söz etti.
Taşpınar, Türkiye'nin ithalini gerçekleştirdiği buğdayları ihraç eserlerinde kullandığını vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:
'Türkiye dünyada en fazla un ihracatı yapan ülke. Bulgur ihracatında da birinci sıradayız. Makarna ihracatında İtalya'dan sonra ikinciyiz. İhraç ettiğimiz bu eserleri ithal ettiğimiz buğdaydan üretiyoruz. Bölümümüzde ihracat yapan firmalarımızın da buğday stoklarının olduğunu biliyoruz. İhracat eserlerinde kullanılacak buğdayda bir eza yaşanması durumda Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) de piyasaya müdahale edebilecek stokları bulunuyor.'
Ekmek fiyatları yükselir mi?
Dünya Gazetesi tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım yazısında, Ukrayna ve Rusya'nın toplamda 120 milyon tonu aşan bir hububat ihracatı ile dünya piyasalarını etkileyebilecek ülkeler olduklarına dikkat çekerken, 2021'de Türkiye'nin Rusya'dan 1,8 milyar dolar kıymetinde buğday ithalatı yaptığını, ayçiçek yağı ithalatını da yüzde 42 artırdığını tabir ederek şöyle dedi:
'Türkiye, Rusya’dan aldığı buğdayın değerli bir kısmını un ihracatında kıymetlendiriyor. Ambargo nedeniyle Türkiye'nin buğday ithalatı yapamazsa yahut buğday fiyatı artarsa un ihracatı olumsuz etkilenebilir. Ayrıyeten, buğdayın bir kısmı de içerde ekmek üretiminde kullanılıyor. Un fiyatının artması nedeniyle ekmek fiyatlarının yükselmesi gündeme gelebilir.
Un ihracatının yanı sıra arpa, mısır üzere eserlerin ithalatında sorun yaşanması durumunda yem dalı münasebetiyle hayvancılık dalı olumsuz etkilenebilir. Ayçiçeği ithalatında eza yaşanırsa yağ fiyatlarının artmasına neden olabilir.'
Rusya'nın Türkiye için hem ithalat hem de ihracat tarafında kıymet arzettiğine değinen Yıldırım, 'Rusya'nın 2021 yılı tarım eserleri ihracatı 36 milyar doları aştı. Bu ülkeden tarım eseri ithalat rekoru ise Türkiye'ye ilişkin. Uzun yıllar Rusya'dan en fazla tarım eseri ithal eden Çin ikinci sırada. Türkiye'nin tarım ve besin eserleri ihracatında ise Rusya 3’üncü sırada yer alıyor' dedi.