bizans selcuk ve osmanlının muhteşem anıları nelerdir lutfen bulun???
Cevap: bizans selcuk ve osmanlının muhteşem anıları nelerdir
HİSARİYE MEDRESESİ
Harap durumu nedeniyle kitabesi ve kapı suslemeleri sokulerek 1953 yılında muzeye getirilen medrese Amasya tarihine gore, Beyazıt Paşanın kardeşi Emir Yahşi bey oğlu Emir Hisar tarafından 1411 yılında yaptırılmıştır
HAMZA BEY MESCİDİ
Bugun yıkılmıqş olan mescit, Celebi Mehmet'in sultan olmasından evvel, Amasya ve Tokat yorelerinde hukum surduğu 1411 yıllarında lalası ve komutanlarından Bicar oglu Emir Hamza tarafından yaptırılmıştır
PİR AHMET BEY TURBESİ
Meydan mahallesinde, Meydan camiinin guneyinde Horozoğlu zaviyesinin onundedir İcerisinde Ertena beylerinden Aleaddin Ali Beyin oğlu, Pir Ahmet Bey ve ailesine ait biri ağac onikisi mermer sanduka bulunmaktaydı Turbe cokme tehlikesi gosterince muzeye kaldırılmış ve sonra moloz taştan yapılmış kemerli catı cokmuştur Bir goruşe gore turbe, şehzade Mehmet Celebi'nin, kardeşi Suleyman Celebi ile yaptığı taht catışmaları sırasında olen, adamlarından Horozoglu Ahmet beye aittir
PAŞA HAMAMI
İvaz paşa mahallesinde, paşa hanın hemen uzerindeki dortyol ağzındadır 2 Murat zamanında YORGUC paşa tarafından 1437 yılında yaptırılmıştır Moloz taşlarla yapılmış hamam 1948 yılında vakıflar tarafından restore edilmiştir Gunumuzdede de işletilmektedir
İVAZ PAŞA CAMİİ
İvaz paşa mahallesinde, Sulu sokak sonunda, Moloz taştan yapılmış kucuk bir camidir Kitabesi yoktur
HACI TURHAN MESCİDİ
Akkoyunlu Uzun Hasan'ın Tokat'ı yakmasından sonra Fatih Sultan Mehmet zamanında Artıkoğullarından Hacı Turhan tarafından 1471 yılında yaptırılmıştır Eski kazancılar icinde bulunan mescit, moloz taştan yapılmıştır
Sultan 2 Beyazıt'ın annesi Gulbahar Hatun adına yaptığı cami, kayıtlarda Hatuniye camiiolarak gecer Meydan mahallesinde adını aldığı geniş bir alanda 1474 yılında yaptırılmıştır Tokatta yapılan en guzel Osmanlı eserlerinden biridir
Kesme taştan yapılmış ana mekan uzerinde tek kubbesi, tek minaresi ve altı sutundan oluşan, beş kubbeli son cemaat yeri vardır Eski tarihi kayıtlarda; cami yapımı bittikten sonra kucuk olduğu gorulmuş (Sultan 2 Beyazıt'ın buna kızması uzerine ustaları oldurttuğu rivayet edilir) ve iki yanına birer mescit daha inşa ettirilmiştir, denilmektedir Sonradan yer sarsıntılarına karşı, doğu ve batı yonlerinde yapılan payandalar mimari estetiğini bozmaktadır Ana mekan, revaklar ve minaresindeki rolief suslemeleriyle, zarif ve uyumlu bir mimari yapıya sahiptir Avlunun ortasıda ahşaptan yapılmış orjinal olmayan bir şadırvan ve yanında Gulbahar hatun medresesi yer alır
Tokat'lıların Ali paşanın yapısı, Meydan'ın kapısı dedikleri yakıştırma sebepsiz değildir Meydan caminin Selcuk tarzı stalaktitlerle işlenmiş mermer portali ve gecme ağactan yapılmış kapısı birer sanat şaheseridir Ağac kapıyı cevreleyen sarı ve siyah renkli mermerlerden yapılmış kemerin uzerinde Arapca yazılmış kitabe yer almaktadır Camii duvarları, minaresi ve mescitler kirec taşından, tromplu kubbesi tuğladan orulmuştur Son cemaat yerindeki bronz cemberli altı sutun mermerdir Mihrap ve mimberi mermerden yapılmış caminin, iyi ışıklandırılmış bir mekanı ve kubbesinde boya suslemeler vardır
TAHTAKALE HAMAMI
Osmanlı doneminde yapılmış orjinal hamamlardan biridir 1932 yılında sağlam durumda iken askeriye tarafından yıktırılmıştır 2 Beyazıd'ın hazinedarı, Bosna ve İşkodra valiliklerinde bulunmuş Devlet adamı Firuz bey veya yardımcılarından birisi tarafından 1485 yılında yaptırılmıştır Cift kubbeli hamam, moloz taştan yapılmış, cift kare mekan uzerindeki sekizgen kasnaklara oturtturulmuş tromplu kubbeler, kiremit doşeli sekizgen ahşap bir catıyla orulmuştur
ALİ PAŞA HAMAMI
1572 yılında Ali paşa tarafından yaptırılan hamam Ali paşa Camiinin vakfiyelerindendirKadın ve erkek kısımları ayrı, simetrik yapının, soyunma yeri kare, yıkanma yeri hac planlıdır Karşılıklı dort eyvanı kubbeli ve beşik tonozlu olan yıkanma yerinin koşe halvetleri basık ve kubbelidir Kesme taştan yapılmış olan mekan uzerinde sekizgen kasnak uzerine oturtulan buyuk kubbeleri 1966 yılında kurşunla kaplanmıştır
CAY HAMAMI
Tek kubbeli, tek taraflı olan hamam uzun yıllar depo olarak kullanılmıştı Belediye tarafından 1956 yılında onarılmış ve halen işletilmektedir
ALACA MESCİT
Rustem Celebi mahallesinde Plevne ilkokulunun yanındadır Selcuklu'ların İlhanlı sultanı Gazan Han ile ortak yonetimleri zamanında yapılmıştır Daha sonra buyuk bir tahribata uğrayan caminin minaresi dışında kalan bolumleri Abdurrahman Bini Ahi Eda'nın adına ithafen Abduzaziz Bini İbrahim tarafından 1505 yılında yaptırılmıştır
KAZANCILAR MESCİDİ
Sulu sokaktadır (1985 Ağustos ayında belediye tarafından yıktırılan Yağcı Han mescite bitişikti) Kapının cok ustunde sacağa yakın yerde yuvarlak bir kitabesi vardır Bu kitabeye gore yapılış tarihi Yavuz Sultan Selim zamanına rastlamaktadır
BAHZAT CAMİİ
Tokat'ın en karakteristik yerlerinden biri olan Behzat carşısında Behzat cayı yanındadır Kanuni Sultan Suleyman zamanında Fakih oglu Hacı Behzat tarafından 1935 yılında yaptırılmıştır Kucuk ve kare bicimli olan cami binasına sultan 2 Abdulhamit zamanında (1881) yılında vatandaşların bağışlarıyla ikinci bir kubbe daha yaptırılmıştır Kesme taştan yapılmış guzel bir minaresi olan caminin 1535 tarihli Osmanlı sulusuyle yazılmış kitabesi Hoca Behzat'a aittir Diğeri tamir kitabesidir Cami yanındaki mezar Hoca Behzat'a aittir
Cumhuriyet meydanının guneyinde yukselen cami, Tokat'taki en buyuk Osmanlı anıt eseridir Sultan 2 Selim zamanıda Ali Paşa tarafından 1572 yılında yaptırılmıştır Ali paşa, Kanuni Sultan Suleymanın oglu Şehzade Beyazıdın damadı olduğu soylenirAli Paşanın eşi ve oğlu Mustafa beyin turbeleride cami avlusundadır
16 yuzyıl Osmanlı camii mimarisinin ozelliklerini taşıyan caminin kare olan ana mekanı uzerinde, tek kubbesi ve tek minaresi vardır Tamamı kesme taştan yapılan cami, Cumhuriyet alanında toplu ve buyuk bir blok olarak goze carpar Sekiz kolon uzerinde yedi kubbeli son cemaat yeri, avlusunda Ali Paşanın eşi ve oğluna ait iki turbe bulunmaktadır Ana mekanın kıble dışında kalan diğer uc duvarında karşılıklı mahfiller yer alır Bunların kuzey yonundekiler oda şeklindedirler Kesme taştan kemerli olarak yapılmış mahfillerin ust kısmında kadınlara ait bolumler vardır Kubbe kaidesinde, sekizgen kasnakta ve duvarlarda penceleri olan caminin stalaktitli mihrap ve mimberi sarı ve gok mermerden yapılmıştır 19 yuzyıl boyama buket desenleriyle yapılan ic susleme caminin yapıldığı 16 yuzyıl ile bağdaşmıyor Osmanlı geleneğine gore, surgunde olan soylular, yaptırdıkları eserler icin kitabe koyamazlardı Bu nedenle camide kitabe yoktur Ancak Ali Paşa avluya yaptırdığı turbesine, mezar kitabeleri koydurarak ismini dolaylı olarak camiye mal etmiştir
ULU CAMİ
Tokat'ın en eski ve ilginc camilerinden biridir Yapılış tarihi olaak gecen H 1090, M 1678 yapılış tarihi değil onarım tarihidir Kitabesinden Cun bu cami oldu ceditifadesi, caminin yenilendiğini gosteriyor Ayrıca ic mekanlarda ve kuzey revaklarında kesme taştan yapılmış kemerli kolonları ile batı yonundeki son cemaat yerinin devşirme (Bizans) sutunları da caminin cok eski olduğunu gostermektedir Herhangi bir nedenle hasar goren cami Sultan Avcı Mehmet zamanında restore edilmiş ve 1678 tarihli kitabe o zaman takılmıştır Birinci Dunya Savaşında asker iskan edilen cam daha sonra kendi haline terk edilmiş ve harap olmuştur 1950 yılından itibaren Vakıflar Genel Mudurluğunce onarım goren cami bugun ibadete acılmıştır
Tokat'ta orjinalliğini en fazla koruyan tarihi eserlerden biri olan Ulu cami moloz ve kesme taşlardan yapılmıştır Ahşap kirişli ve cıta suslemelerle kapatılmış mekanının uzeri dort koşe kiremit bir catıyla ortululudur Kesme taştan zarif bir minaresi olan Ulu caminin guney batı koşesine bir kuş evi oyulmuştur Perdahlanmamış kirec taşları uzerine cini gorunumu vermek icin pastel renklerle boyanmış bu Nahif kolon suslemelerin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir Kemer ve alınlarında Selcuklu cinilerindeki gecme rumi motifler ve kemer iclerinde birbirine bağlı kucuk panolar halinde 16, 17 yuzyıl iznik cini desenlerini anımsatan suslemeler yapılmıştır Bunlar Avcı Mehmet tahta cıktığı tarihte yapılan buyuk restorasyonda işlenmiş olabilirler Caminin ilginc yanlarından diğeri de doğu ve batı yonlerindeki revakların, malzeme ve işcilik bakımından birbirinden ayrı olmasıdır
TAKYECİLER CAMİİ
Diğer camilere gore değişik mimari uslubu olan Takyeciler camiinin yapıldığı tarihi bilinmiyor Sadece guney duvarının bedestene doğru olan koşesinde 1871 tarihli (Sultan Aziz zamanı) bir tamir kitabesi varmış Ancak caminin bu tarihten cok evvel yapıldığı anlaşılıyor Camide moloz ve kesme taştan yapılmış mekan ve kolonlar uzerinde dokuz kubbe bulunmaktadır
Tokat'ta her doneme ait ozellikleri taşıyan camiler gormek mumkundur Halen il merkezinde ibadete acık olan 59 cami ve mescitin 39 tanesi Osmanlılar zamanında yapılmıştır
HANLAR
TAŞHAN
Gazi Osman Paşa caddesi uzerindedir Voyvoda handa denilmektedir 1631 yılında yaptırılmış buyuk bir Osmanlı anıt eserdir Yuzyıl evvel Vakıftan şahıs mulkiyetine, buradan Vakıf idaresine ve daha sonra cezaevi yapılmak uzere Adliye Vekaletine satılmıştır Bir sure et ve sebze hali olarak kullanılan han, son yıllarda restore edilmiştir
Kuzey guney konumunda, kesme taş ve tuğladan, dikdortgen ve iki katlı inşa edilen hanın ortasında, buyuk bir avlu yer almaktadır 32 odası ve bir mescit mahalli bulunan hanın her iki katında, avluya bakan revaklar bulunmaktadır Sadece doğu yonundeki blokun birinci katında revak yoktur Yeni yapılan restorasyonda sundurmalar kaldırılarak, ust kat revaklarının acık kemerleri camlı, bol ışıklı kapalı mekanlar haline getirilmiş orjinal catı kaplaması olan kiremitlerin yerine bakır folyolar ortulerek son şeklini almıştır Kesme taştan yapılmış uzun ve guzel bir cephesi olan Taşhan'ın batı yonundeki dış duvarları sağırdır Diğer uc yanındaki hucrelerde ceşitli meslekten ticarethaneler sıralanmıştır
SULU HAN
Sulu sokakta bedesten yanındadır Kitabesi olmadığından yapılış tarihi bilinmiyor 1930 yılına kadar cezaevi olarak kullanılan han 1957 yılında Vakıflar tarafından restore edilmiş ve o gunden beri oğrenci yurdu olarak kullanılmaktadır Yapım tekniği ve malzeme olarak Yağcıoglu hanı ile cağdaş gorunmektedir İki katlı olan hanın restorasyonda orjinal ozellikleri bozulmuştur Ozellikle catı ortusunde kulanılan cinko levhalar yapı ile hic uyuşmamaktadır
YAĞCIOĞLU HANI
Sulu sokakta co harap durumda iken 1985 yılı Ağustos ayında belediye tarafından yaktırılmış yerine ceşitli işyerleri yaptırılmıştır1935 yılında Tokat itfaiye grubunun karargahı olan hanın kitabesi bulunamadığı icin hanın yapım tarihi hakkında bilgi yoktur Mimari uslup olarak Taşhanı anımsatan yapı malzeme ve yapım tekniği bakımından daha eski ozelliklere sahip Moloz taş ve tağladan orulmuş duvarları ile ilginc bir portali olan hanın sokağa bakan dar cephesine rağmen guney yonundeki derinlemesine bir konuma sahipti
DEVELİK HAN
Takyeciler camiinin guneyinde yer alır Kendi haline terk edilmiş harap durumdadır Mimari planlaması ve yapı malzemesine bakılırsa 15, 16 yuzyılda inşa edilmiş olmalıdır İki katlı revaklı avlusu olan han, kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır
PAŞA HAN
İvaz Paşa mahallesinde, Sulu sokağın sonundadır 1 Sultan Mahmut zamanında Zararlızade Mehmet Paşa tarafından 1752 yılında yaptırılmıştır Mehmet Paşa Trabzon ve Sivas valiliklerinde bulunmuş, 1756 yılında Reşadiye'nin Kabaklı koyunde vefat etmiştir
Paşa Hanın kesme taştan yapılmış guzel bir portali ve cevresi sağır duvarlarla kapalı bir avlusu vardır Avlu icide bugun hic bir yapı izi kalmamıştır Guney yonundeki orjinal servis kapısı yerinde korunmakta olup, portalin orjinal kapısı sokulmuştur
SULU SOKAKTA HAN
Gazi Osman Paşa caddesinden Sulu sokağa girdiğimizde, ikiyuz metre kadar girilince sağ tarafta orjinal kapısı korunmuş, yaklaşık 12 m yukseklikte kerpic duvarlarla cevrelenmiş kucuk bir han gorulur Kuzeyde ikinci bir kapısı olan han, gunumuzde hurda deposu olarak kullanılmaktadır İc yapıları yıkılmış, yerlerine barakalar yapılmıştır
BEDESTENLER
Sulu sokakta, Takyeciler camii doğusundadır Evliya Celebinin Sultan carşısı kadar guzel bir carşıdır Halep ve Bursa carşıları gibi gayet tertip uzerere kurulmuşturdediği bedestenleri İstanbul kapalı carşısının bedesten bolumunu anımsatmaktadır Tuğladan orulmuş tonozlar uzerinde onbir kubbenin yer aldığı bu Osmanlı ticaret merkezinin yapıldığı tarih belli değildir 15 veya 16 yuzyılda yapıldığı anlaşılan Bedestenin guney ve kuzey yonlerinde karşılıklı birer kapısı vardır Gunumuzde depo olarak kullanılmaktadır İnce harcla orulmuş kolon ve tonozlardaki ustalık son derece ileridir Bedesten gorulmeye değer bir mimarlık eseridir
CEŞMELER
ALACA CEŞME Yaptıran: Kara Arslan (1282)
ŞEYH ŞEHABETTİN Yaptıran: Şeyh Şehabettin (1304)
UZUN SEKİ CEŞMESİ (Yaptıran: İlyasoğlu Solak Ali (1495)
ACEPŞİR CEŞMESİ Yaptıran: Hacı Mahmut Bini Hacı Ahmet (1586)
MUSA CEŞMESİ Yaptıran: Musa Bey (1594)
ESKİ KASAPHANE CEŞMESİ Yaptıran: Sefer Paşa (1653)
Cevap: bizans selcuk ve osmanlının muhteşem anıları nelerdir
HİSARİYE MEDRESESİ
Harap durumu nedeniyle kitabesi ve kapı suslemeleri sokulerek 1953 yılında muzeye getirilen medrese Amasya tarihine gore, Beyazıt Paşanın kardeşi Emir Yahşi bey oğlu Emir Hisar tarafından 1411 yılında yaptırılmıştır
HAMZA BEY MESCİDİ
Bugun yıkılmıqş olan mescit, Celebi Mehmet'in sultan olmasından evvel, Amasya ve Tokat yorelerinde hukum surduğu 1411 yıllarında lalası ve komutanlarından Bicar oglu Emir Hamza tarafından yaptırılmıştır
PİR AHMET BEY TURBESİ
Meydan mahallesinde, Meydan camiinin guneyinde Horozoğlu zaviyesinin onundedir İcerisinde Ertena beylerinden Aleaddin Ali Beyin oğlu, Pir Ahmet Bey ve ailesine ait biri ağac onikisi mermer sanduka bulunmaktaydı Turbe cokme tehlikesi gosterince muzeye kaldırılmış ve sonra moloz taştan yapılmış kemerli catı cokmuştur Bir goruşe gore turbe, şehzade Mehmet Celebi'nin, kardeşi Suleyman Celebi ile yaptığı taht catışmaları sırasında olen, adamlarından Horozoglu Ahmet beye aittir
PAŞA HAMAMI
İvaz paşa mahallesinde, paşa hanın hemen uzerindeki dortyol ağzındadır 2 Murat zamanında YORGUC paşa tarafından 1437 yılında yaptırılmıştır Moloz taşlarla yapılmış hamam 1948 yılında vakıflar tarafından restore edilmiştir Gunumuzdede de işletilmektedir
İVAZ PAŞA CAMİİ
İvaz paşa mahallesinde, Sulu sokak sonunda, Moloz taştan yapılmış kucuk bir camidir Kitabesi yoktur
HACI TURHAN MESCİDİ
Akkoyunlu Uzun Hasan'ın Tokat'ı yakmasından sonra Fatih Sultan Mehmet zamanında Artıkoğullarından Hacı Turhan tarafından 1471 yılında yaptırılmıştır Eski kazancılar icinde bulunan mescit, moloz taştan yapılmıştır
Sultan 2 Beyazıt'ın annesi Gulbahar Hatun adına yaptığı cami, kayıtlarda Hatuniye camiiolarak gecer Meydan mahallesinde adını aldığı geniş bir alanda 1474 yılında yaptırılmıştır Tokatta yapılan en guzel Osmanlı eserlerinden biridir
Kesme taştan yapılmış ana mekan uzerinde tek kubbesi, tek minaresi ve altı sutundan oluşan, beş kubbeli son cemaat yeri vardır Eski tarihi kayıtlarda; cami yapımı bittikten sonra kucuk olduğu gorulmuş (Sultan 2 Beyazıt'ın buna kızması uzerine ustaları oldurttuğu rivayet edilir) ve iki yanına birer mescit daha inşa ettirilmiştir, denilmektedir Sonradan yer sarsıntılarına karşı, doğu ve batı yonlerinde yapılan payandalar mimari estetiğini bozmaktadır Ana mekan, revaklar ve minaresindeki rolief suslemeleriyle, zarif ve uyumlu bir mimari yapıya sahiptir Avlunun ortasıda ahşaptan yapılmış orjinal olmayan bir şadırvan ve yanında Gulbahar hatun medresesi yer alır
Tokat'lıların Ali paşanın yapısı, Meydan'ın kapısı dedikleri yakıştırma sebepsiz değildir Meydan caminin Selcuk tarzı stalaktitlerle işlenmiş mermer portali ve gecme ağactan yapılmış kapısı birer sanat şaheseridir Ağac kapıyı cevreleyen sarı ve siyah renkli mermerlerden yapılmış kemerin uzerinde Arapca yazılmış kitabe yer almaktadır Camii duvarları, minaresi ve mescitler kirec taşından, tromplu kubbesi tuğladan orulmuştur Son cemaat yerindeki bronz cemberli altı sutun mermerdir Mihrap ve mimberi mermerden yapılmış caminin, iyi ışıklandırılmış bir mekanı ve kubbesinde boya suslemeler vardır
TAHTAKALE HAMAMI
Osmanlı doneminde yapılmış orjinal hamamlardan biridir 1932 yılında sağlam durumda iken askeriye tarafından yıktırılmıştır 2 Beyazıd'ın hazinedarı, Bosna ve İşkodra valiliklerinde bulunmuş Devlet adamı Firuz bey veya yardımcılarından birisi tarafından 1485 yılında yaptırılmıştır Cift kubbeli hamam, moloz taştan yapılmış, cift kare mekan uzerindeki sekizgen kasnaklara oturtturulmuş tromplu kubbeler, kiremit doşeli sekizgen ahşap bir catıyla orulmuştur
ALİ PAŞA HAMAMI
1572 yılında Ali paşa tarafından yaptırılan hamam Ali paşa Camiinin vakfiyelerindendirKadın ve erkek kısımları ayrı, simetrik yapının, soyunma yeri kare, yıkanma yeri hac planlıdır Karşılıklı dort eyvanı kubbeli ve beşik tonozlu olan yıkanma yerinin koşe halvetleri basık ve kubbelidir Kesme taştan yapılmış olan mekan uzerinde sekizgen kasnak uzerine oturtulan buyuk kubbeleri 1966 yılında kurşunla kaplanmıştır
CAY HAMAMI
Tek kubbeli, tek taraflı olan hamam uzun yıllar depo olarak kullanılmıştı Belediye tarafından 1956 yılında onarılmış ve halen işletilmektedir
ALACA MESCİT
Rustem Celebi mahallesinde Plevne ilkokulunun yanındadır Selcuklu'ların İlhanlı sultanı Gazan Han ile ortak yonetimleri zamanında yapılmıştır Daha sonra buyuk bir tahribata uğrayan caminin minaresi dışında kalan bolumleri Abdurrahman Bini Ahi Eda'nın adına ithafen Abduzaziz Bini İbrahim tarafından 1505 yılında yaptırılmıştır
KAZANCILAR MESCİDİ
Sulu sokaktadır (1985 Ağustos ayında belediye tarafından yıktırılan Yağcı Han mescite bitişikti) Kapının cok ustunde sacağa yakın yerde yuvarlak bir kitabesi vardır Bu kitabeye gore yapılış tarihi Yavuz Sultan Selim zamanına rastlamaktadır
BAHZAT CAMİİ
Tokat'ın en karakteristik yerlerinden biri olan Behzat carşısında Behzat cayı yanındadır Kanuni Sultan Suleyman zamanında Fakih oglu Hacı Behzat tarafından 1935 yılında yaptırılmıştır Kucuk ve kare bicimli olan cami binasına sultan 2 Abdulhamit zamanında (1881) yılında vatandaşların bağışlarıyla ikinci bir kubbe daha yaptırılmıştır Kesme taştan yapılmış guzel bir minaresi olan caminin 1535 tarihli Osmanlı sulusuyle yazılmış kitabesi Hoca Behzat'a aittir Diğeri tamir kitabesidir Cami yanındaki mezar Hoca Behzat'a aittir
Cumhuriyet meydanının guneyinde yukselen cami, Tokat'taki en buyuk Osmanlı anıt eseridir Sultan 2 Selim zamanıda Ali Paşa tarafından 1572 yılında yaptırılmıştır Ali paşa, Kanuni Sultan Suleymanın oglu Şehzade Beyazıdın damadı olduğu soylenirAli Paşanın eşi ve oğlu Mustafa beyin turbeleride cami avlusundadır
16 yuzyıl Osmanlı camii mimarisinin ozelliklerini taşıyan caminin kare olan ana mekanı uzerinde, tek kubbesi ve tek minaresi vardır Tamamı kesme taştan yapılan cami, Cumhuriyet alanında toplu ve buyuk bir blok olarak goze carpar Sekiz kolon uzerinde yedi kubbeli son cemaat yeri, avlusunda Ali Paşanın eşi ve oğluna ait iki turbe bulunmaktadır Ana mekanın kıble dışında kalan diğer uc duvarında karşılıklı mahfiller yer alır Bunların kuzey yonundekiler oda şeklindedirler Kesme taştan kemerli olarak yapılmış mahfillerin ust kısmında kadınlara ait bolumler vardır Kubbe kaidesinde, sekizgen kasnakta ve duvarlarda penceleri olan caminin stalaktitli mihrap ve mimberi sarı ve gok mermerden yapılmıştır 19 yuzyıl boyama buket desenleriyle yapılan ic susleme caminin yapıldığı 16 yuzyıl ile bağdaşmıyor Osmanlı geleneğine gore, surgunde olan soylular, yaptırdıkları eserler icin kitabe koyamazlardı Bu nedenle camide kitabe yoktur Ancak Ali Paşa avluya yaptırdığı turbesine, mezar kitabeleri koydurarak ismini dolaylı olarak camiye mal etmiştir
ULU CAMİ
Tokat'ın en eski ve ilginc camilerinden biridir Yapılış tarihi olaak gecen H 1090, M 1678 yapılış tarihi değil onarım tarihidir Kitabesinden Cun bu cami oldu ceditifadesi, caminin yenilendiğini gosteriyor Ayrıca ic mekanlarda ve kuzey revaklarında kesme taştan yapılmış kemerli kolonları ile batı yonundeki son cemaat yerinin devşirme (Bizans) sutunları da caminin cok eski olduğunu gostermektedir Herhangi bir nedenle hasar goren cami Sultan Avcı Mehmet zamanında restore edilmiş ve 1678 tarihli kitabe o zaman takılmıştır Birinci Dunya Savaşında asker iskan edilen cam daha sonra kendi haline terk edilmiş ve harap olmuştur 1950 yılından itibaren Vakıflar Genel Mudurluğunce onarım goren cami bugun ibadete acılmıştır
Tokat'ta orjinalliğini en fazla koruyan tarihi eserlerden biri olan Ulu cami moloz ve kesme taşlardan yapılmıştır Ahşap kirişli ve cıta suslemelerle kapatılmış mekanının uzeri dort koşe kiremit bir catıyla ortululudur Kesme taştan zarif bir minaresi olan Ulu caminin guney batı koşesine bir kuş evi oyulmuştur Perdahlanmamış kirec taşları uzerine cini gorunumu vermek icin pastel renklerle boyanmış bu Nahif kolon suslemelerin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir Kemer ve alınlarında Selcuklu cinilerindeki gecme rumi motifler ve kemer iclerinde birbirine bağlı kucuk panolar halinde 16, 17 yuzyıl iznik cini desenlerini anımsatan suslemeler yapılmıştır Bunlar Avcı Mehmet tahta cıktığı tarihte yapılan buyuk restorasyonda işlenmiş olabilirler Caminin ilginc yanlarından diğeri de doğu ve batı yonlerindeki revakların, malzeme ve işcilik bakımından birbirinden ayrı olmasıdır
TAKYECİLER CAMİİ
Diğer camilere gore değişik mimari uslubu olan Takyeciler camiinin yapıldığı tarihi bilinmiyor Sadece guney duvarının bedestene doğru olan koşesinde 1871 tarihli (Sultan Aziz zamanı) bir tamir kitabesi varmış Ancak caminin bu tarihten cok evvel yapıldığı anlaşılıyor Camide moloz ve kesme taştan yapılmış mekan ve kolonlar uzerinde dokuz kubbe bulunmaktadır
Tokat'ta her doneme ait ozellikleri taşıyan camiler gormek mumkundur Halen il merkezinde ibadete acık olan 59 cami ve mescitin 39 tanesi Osmanlılar zamanında yapılmıştır
HANLAR
TAŞHAN
Gazi Osman Paşa caddesi uzerindedir Voyvoda handa denilmektedir 1631 yılında yaptırılmış buyuk bir Osmanlı anıt eserdir Yuzyıl evvel Vakıftan şahıs mulkiyetine, buradan Vakıf idaresine ve daha sonra cezaevi yapılmak uzere Adliye Vekaletine satılmıştır Bir sure et ve sebze hali olarak kullanılan han, son yıllarda restore edilmiştir
Kuzey guney konumunda, kesme taş ve tuğladan, dikdortgen ve iki katlı inşa edilen hanın ortasında, buyuk bir avlu yer almaktadır 32 odası ve bir mescit mahalli bulunan hanın her iki katında, avluya bakan revaklar bulunmaktadır Sadece doğu yonundeki blokun birinci katında revak yoktur Yeni yapılan restorasyonda sundurmalar kaldırılarak, ust kat revaklarının acık kemerleri camlı, bol ışıklı kapalı mekanlar haline getirilmiş orjinal catı kaplaması olan kiremitlerin yerine bakır folyolar ortulerek son şeklini almıştır Kesme taştan yapılmış uzun ve guzel bir cephesi olan Taşhan'ın batı yonundeki dış duvarları sağırdır Diğer uc yanındaki hucrelerde ceşitli meslekten ticarethaneler sıralanmıştır
SULU HAN
Sulu sokakta bedesten yanındadır Kitabesi olmadığından yapılış tarihi bilinmiyor 1930 yılına kadar cezaevi olarak kullanılan han 1957 yılında Vakıflar tarafından restore edilmiş ve o gunden beri oğrenci yurdu olarak kullanılmaktadır Yapım tekniği ve malzeme olarak Yağcıoglu hanı ile cağdaş gorunmektedir İki katlı olan hanın restorasyonda orjinal ozellikleri bozulmuştur Ozellikle catı ortusunde kulanılan cinko levhalar yapı ile hic uyuşmamaktadır
YAĞCIOĞLU HANI
Sulu sokakta co harap durumda iken 1985 yılı Ağustos ayında belediye tarafından yaktırılmış yerine ceşitli işyerleri yaptırılmıştır1935 yılında Tokat itfaiye grubunun karargahı olan hanın kitabesi bulunamadığı icin hanın yapım tarihi hakkında bilgi yoktur Mimari uslup olarak Taşhanı anımsatan yapı malzeme ve yapım tekniği bakımından daha eski ozelliklere sahip Moloz taş ve tağladan orulmuş duvarları ile ilginc bir portali olan hanın sokağa bakan dar cephesine rağmen guney yonundeki derinlemesine bir konuma sahipti
DEVELİK HAN
Takyeciler camiinin guneyinde yer alır Kendi haline terk edilmiş harap durumdadır Mimari planlaması ve yapı malzemesine bakılırsa 15, 16 yuzyılda inşa edilmiş olmalıdır İki katlı revaklı avlusu olan han, kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır
PAŞA HAN
İvaz Paşa mahallesinde, Sulu sokağın sonundadır 1 Sultan Mahmut zamanında Zararlızade Mehmet Paşa tarafından 1752 yılında yaptırılmıştır Mehmet Paşa Trabzon ve Sivas valiliklerinde bulunmuş, 1756 yılında Reşadiye'nin Kabaklı koyunde vefat etmiştir
Paşa Hanın kesme taştan yapılmış guzel bir portali ve cevresi sağır duvarlarla kapalı bir avlusu vardır Avlu icide bugun hic bir yapı izi kalmamıştır Guney yonundeki orjinal servis kapısı yerinde korunmakta olup, portalin orjinal kapısı sokulmuştur
SULU SOKAKTA HAN
Gazi Osman Paşa caddesinden Sulu sokağa girdiğimizde, ikiyuz metre kadar girilince sağ tarafta orjinal kapısı korunmuş, yaklaşık 12 m yukseklikte kerpic duvarlarla cevrelenmiş kucuk bir han gorulur Kuzeyde ikinci bir kapısı olan han, gunumuzde hurda deposu olarak kullanılmaktadır İc yapıları yıkılmış, yerlerine barakalar yapılmıştır
BEDESTENLER
Sulu sokakta, Takyeciler camii doğusundadır Evliya Celebinin Sultan carşısı kadar guzel bir carşıdır Halep ve Bursa carşıları gibi gayet tertip uzerere kurulmuşturdediği bedestenleri İstanbul kapalı carşısının bedesten bolumunu anımsatmaktadır Tuğladan orulmuş tonozlar uzerinde onbir kubbenin yer aldığı bu Osmanlı ticaret merkezinin yapıldığı tarih belli değildir 15 veya 16 yuzyılda yapıldığı anlaşılan Bedestenin guney ve kuzey yonlerinde karşılıklı birer kapısı vardır Gunumuzde depo olarak kullanılmaktadır İnce harcla orulmuş kolon ve tonozlardaki ustalık son derece ileridir Bedesten gorulmeye değer bir mimarlık eseridir
CEŞMELER
ALACA CEŞME Yaptıran: Kara Arslan (1282)
ŞEYH ŞEHABETTİN Yaptıran: Şeyh Şehabettin (1304)
UZUN SEKİ CEŞMESİ (Yaptıran: İlyasoğlu Solak Ali (1495)
ACEPŞİR CEŞMESİ Yaptıran: Hacı Mahmut Bini Hacı Ahmet (1586)
MUSA CEŞMESİ Yaptıran: Musa Bey (1594)
ESKİ KASAPHANE CEŞMESİ Yaptıran: Sefer Paşa (1653)