Astım hakkında bilgiler
Bronşial Astım Nobetleri
Bronşial Astım Tedavisi
Bronşiyal astım nefes darlığı (soluma gucluğu), oksuruk ve bazen de koyu kıvamlı balgam cıkarmayla seyreden, akut ya da subakut donemlerle belirlenen bir hastalıktır Belirtileri, bronş duvarındaki kasların yaygın kasılmasına bağlıdır Kasılmayla birlikte bronş kanalını daraltan mukoza şişmesi (odemi) gozlenir Aynca, hafif yapışkan ozellikte, koyu kıvamlı bir salgı ureten solunum yollan bezlerinin işlevi de artar
HASTALIĞIN NEDENLERİ
Astımın dış ve ic nedenlere bağlı iki turu bilinir Organizmaya dışardan giren alerjik nitelikli etkenler dış nedenlere bağlı astıma; enfeksiyonlardaki gibi hastanın vucudunda bulunan etkenler ise ic nedenlere bağlı astıma yol acar
Bronşiyal astım daha cok alerjik bir hastalık olarak bilinir, ama hastalığın ucuncu bir turunden daha soz edilmelidir
Astım olgularının ucuncu turu, solunum yolu enfeksiyonlarının kotu sonuclanna bağlıdır, bu durum ozellikle cok genc ya da cok yaşlı kişilerde gorulur Etkenleri genellikle bakteri ya da virusler olan enfeksiyonlar sıradan bir soğuk algınlığındaki gibi gorece hafif gidişli olabilir Ama gorunurde cok sıradan olan bu hastalık tabloları sessizce astıma doğru ilerler Bronşiyal astımı olan hastaların ucte birinde, ruhsal ve duygusal gerginlikler de onemli bir neden oluşturur
Bronşiyal astımla ruhsal surecler arasındaki karşılıklı etkileşim oldukca karmaşıktır Duygusal değişimler astım nobetlerini başlatmakla kalmaz, aynı zamanda alerjik ya da enfeksiyona bağlı astım bicimlerinin şiddetini artırarak ya da azaltarak nobetlerin klinik tablosunu da değiştirebilirler Bronşiyal astım yaşamın herhangi bir doneminde ortaya cıkabilir, ama olguların ucte biri ergenlik doneminden once başlar ve ileri yaşlarda sıklığı azalır Kentsel alanlarda yaşayanlara oranla, kırsal bolge nufusunda daha az gorulur; hava kirliliği oranı yuksek olan ortamlarda calışan ya da yaşayanlarda daha yaygındır
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Hastalığın başlangıcı birden başlayan astım nobeti biciminde olabilir Ama nobet oncesinde, hafif bir soğuk algınlığına benzeyen bazı gecici belirtiler de gorulebilir Goğus kemiği cevresinde ağrı nobeti, bronşlarda balgam artışı, solunum gucluğu, goğuste baskı duygusu gibi bulguların kaynağı bazı kokular, bazı maddeler ya da hayvanlar olabilir Huzursuz, sıkıntılı, cokuntu icinde ve uykusuz olan hasta astım nobetinin ilk belirtilerini genellikle iyi tanır Astım nobetinin en sık gorulen ilk bulgularından biri koku duyusunun yitirilmesidir; nobetin sonlarına doğru bu duyu genellikle geri gelir Nobetlerin tipik tablosu balgamsız hırıltılı bir solunum, goğuste sıkışma ve boğulma duygusu ile başlar; daha sonra boğulma duygusu, sıkıntılı bir hava aclığına donuşur, hasta giderek artan bir korkuyla tum cabalanna karşm, etkili solunum yapamaz, goğus kafesinin genişlemesinin engellendiğini zanneder Korkulu, gergin ve huzursuz olan hasta, solunumunu kolaylaştıracak bir konum arar Yataktaysa, kollannı şilteye doğru uzatıp, omuzlannı yuksek tutmaya calışarak oturur; ayaktaysa hava arayışı icinde sıkmtılı bir şekilde donup durur, pencereden dışan sarkar ya da bir sandalyeye ata biner konumda oturarak, yardımcı solunum kaslannın işini kolaylaştıracak bicimde sandalyenin sırt kısmını sıkıca sarar Yuzu solgunlaşır ve morarır, gozleri dışarı fırlar, konuşma gucluğu ceker Boyun, goğus ve kanndaki yardımcı solunum kaslan gergindir; genişleyen goğus kafesi yalnız cok yuzeyel ve sınırlı solunum hareketleri yapar Soluk alma kısa surelidir, cok az hava alabilir ve aldığı havayı hemen dışan verir Solunum yollan gerilmiş olduğu icin, hava zorlukla dışan verilirken ıslık gibi bir ses cıkar
Bronşiyal astım nobetlerinin suresi oldukca değişkendir: Birkac dakikadan birkac saate kadar uzayabilir Solunum yavaş yavaş normale doner, sıkıntı yerini bir rahatlama duygusuna bırakır Ağır tehlike şimdilik aşılnuştır, yuz cizgileri yumuşar, oksuru kle birlikte son derece yapışkan, beyaz renldi bir balgam, cıkanlır; kas gerginliği kaybolur Derin bir yorgunluk duygusuyla hasta uykuya dalar Nobetin sonunda genellikle fazla miktarda acık renldi bir idrar cıkanlir
Astım krizinin gecmesiyle hasta normale donerek olağan etkinlilderini surdurebilir Ama şiddetli astım turlerinde, nobetler sık olduğundan nobet aralanında da en kucuk bir guc harcamayla artan soluma gucluğu ve hıriltılı solunum gibi bazı hafif temel belirtiler surebilir Uygun bir bicimde tedavi edilmezse bronşiyal astım, nobetler halinde gelen bir hastalık olmaktan cıkıp, kalıcı bir hal alır ve gercek bir astnıatik hastalığadonuşur: Artık solunum gucluğu sureklidir; hasta her zaman hırıltılı olan oksurtılde bronşlarda surekli bulunan balgamı atmaya calışır; en ufak bir yorgunluk, heyecan, ısı değişimi, hastalık belirtilerinin şiddetlenmesine yol acar
NOBETLERİN NEDENLERİ
Astım nobetinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı kişisel ozelIikler dikkate alınmalıdır Bazı insanlar belirli akrji uyancı maddelere (alerjen) karşı aşırı duyarlıdır Bu durum organizmanın ozgun antikorlar denen bazı maddeler oluşturmasına neden olur; bunlar daha sonra alerjenlerle karşılaşınca astım nobetlerini başlatır
Olguların buyuk bir bolumunde solunan hava aracılığıyla akciğerlere ulaşan alerjen madde, hucrelere yapışık olarak bulunan antikorlarla karşılaştığında, akciğer dokusunun tum bileşenlerinin katıldığı, bir dizi ani gelişen surec başlar En ince bronş dallarının cevresindeki dairesel duz kas lifleri kasılarak buzulurler ve boylece hava ile kan arasında gaz alışverişinin (karbon dioksitin atılarak oksijenin alınması) gercekleştiği hava keseciklerine (alveol) ulaşan havanın gectiği alan daralır Bronşların icini orten mukoza şişer (odem) ve gergin bir gorunum alarak havanın gecişini daha da zorlaştırır; ayrıca, mukus salgılayan hucrelerin salgılan artar Bronş mukozasında cok sayıda, mukus salgılayan hucre vardır; normal koşullarda cok yararlıdırlar, cunku bunların salgıları solunum yollarını temizler Astım nobetİerinde ise yapışkan ve koyu kıvamlı aşırı mukus salgılayarak, zaten kasılmış durumdaki kucuk bronşlann iyice tıkanmasına ve durumun daha da kotuleşmesine neden olurlar
Bir astım nobetini başlatan en onemli surecler, bronş kaslarının kasılması; mukoza şişmesi (odem); aşırı ve koyu kıvamlı salgılanmasıdır
Bu durum, solunum gucluğunu, morarmayı (siyanoz), hınltılı solunumu ve ıslıksı sesleri acıklar Goğus kafesi ve diyafram kaslannm gerilmesi goğus kafesinin hareketlerini gucleştirir Astım hastası nobet sırasında, solunum kaslannın tum guclerini ortaya koymasını sağlayacak ve havalanma etkinliğini kolaylaştıracak en uygun durumu alır
Alerjik astım nobetlerinden sorumlu uyaranlar, organizmaya değişik yollardan giren alerjenlerdir En yaygınlarından en alışılmadık ve az olanlanna kadar ceşitli maddeler alerjen etki gosterebilir; bu maddeler ne kadar yaygın ise bunlarla karşılaşma ve nobetin başlama olasılığı da o olcude fazla olacaktır
Astım olgulanmn yuzde 8090'mda, sorumlu alerjenler havayla solunan maddelerdir (pnomoalerjenler); en yaygın olanları cicek ve bitki tozları, hayvanların ust deri oluşumları, yani kedi, kopek, keci, at, koyun kılları ya da kepekleri, atların yelekılları, yataklarda kullanılan yunler, kuşların tuyleri, tahıl unu, bitkisel lifler (keten, pamuk, kenevir), ev tozlarıdır
Besinlerdeki alerjen maddeler genellikle cocuklardaki astım nobetlerinden sorumludur, erişkinlerde daha az etkilidirler Yaygın olarak alerji yapan besinler yumurta, sut ve sut urunleri, et, balık, kabuklu deniz hayvanları, bazı meyve (cilek, şeftali, elma) ya da sebzelerdir (orneğin ıspanak) Ama astımı ortaya cıkaran tek etkenin besin olması cok az gorulen bir durumdur
Bronşial Astım Nobetleri
Bronşial Astım Tedavisi
Bronşiyal astım nefes darlığı (soluma gucluğu), oksuruk ve bazen de koyu kıvamlı balgam cıkarmayla seyreden, akut ya da subakut donemlerle belirlenen bir hastalıktır Belirtileri, bronş duvarındaki kasların yaygın kasılmasına bağlıdır Kasılmayla birlikte bronş kanalını daraltan mukoza şişmesi (odemi) gozlenir Aynca, hafif yapışkan ozellikte, koyu kıvamlı bir salgı ureten solunum yollan bezlerinin işlevi de artar
HASTALIĞIN NEDENLERİ
Astımın dış ve ic nedenlere bağlı iki turu bilinir Organizmaya dışardan giren alerjik nitelikli etkenler dış nedenlere bağlı astıma; enfeksiyonlardaki gibi hastanın vucudunda bulunan etkenler ise ic nedenlere bağlı astıma yol acar
Bronşiyal astım daha cok alerjik bir hastalık olarak bilinir, ama hastalığın ucuncu bir turunden daha soz edilmelidir
Astım olgularının ucuncu turu, solunum yolu enfeksiyonlarının kotu sonuclanna bağlıdır, bu durum ozellikle cok genc ya da cok yaşlı kişilerde gorulur Etkenleri genellikle bakteri ya da virusler olan enfeksiyonlar sıradan bir soğuk algınlığındaki gibi gorece hafif gidişli olabilir Ama gorunurde cok sıradan olan bu hastalık tabloları sessizce astıma doğru ilerler Bronşiyal astımı olan hastaların ucte birinde, ruhsal ve duygusal gerginlikler de onemli bir neden oluşturur
Bronşiyal astımla ruhsal surecler arasındaki karşılıklı etkileşim oldukca karmaşıktır Duygusal değişimler astım nobetlerini başlatmakla kalmaz, aynı zamanda alerjik ya da enfeksiyona bağlı astım bicimlerinin şiddetini artırarak ya da azaltarak nobetlerin klinik tablosunu da değiştirebilirler Bronşiyal astım yaşamın herhangi bir doneminde ortaya cıkabilir, ama olguların ucte biri ergenlik doneminden once başlar ve ileri yaşlarda sıklığı azalır Kentsel alanlarda yaşayanlara oranla, kırsal bolge nufusunda daha az gorulur; hava kirliliği oranı yuksek olan ortamlarda calışan ya da yaşayanlarda daha yaygındır
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Hastalığın başlangıcı birden başlayan astım nobeti biciminde olabilir Ama nobet oncesinde, hafif bir soğuk algınlığına benzeyen bazı gecici belirtiler de gorulebilir Goğus kemiği cevresinde ağrı nobeti, bronşlarda balgam artışı, solunum gucluğu, goğuste baskı duygusu gibi bulguların kaynağı bazı kokular, bazı maddeler ya da hayvanlar olabilir Huzursuz, sıkıntılı, cokuntu icinde ve uykusuz olan hasta astım nobetinin ilk belirtilerini genellikle iyi tanır Astım nobetinin en sık gorulen ilk bulgularından biri koku duyusunun yitirilmesidir; nobetin sonlarına doğru bu duyu genellikle geri gelir Nobetlerin tipik tablosu balgamsız hırıltılı bir solunum, goğuste sıkışma ve boğulma duygusu ile başlar; daha sonra boğulma duygusu, sıkıntılı bir hava aclığına donuşur, hasta giderek artan bir korkuyla tum cabalanna karşm, etkili solunum yapamaz, goğus kafesinin genişlemesinin engellendiğini zanneder Korkulu, gergin ve huzursuz olan hasta, solunumunu kolaylaştıracak bir konum arar Yataktaysa, kollannı şilteye doğru uzatıp, omuzlannı yuksek tutmaya calışarak oturur; ayaktaysa hava arayışı icinde sıkmtılı bir şekilde donup durur, pencereden dışan sarkar ya da bir sandalyeye ata biner konumda oturarak, yardımcı solunum kaslannın işini kolaylaştıracak bicimde sandalyenin sırt kısmını sıkıca sarar Yuzu solgunlaşır ve morarır, gozleri dışarı fırlar, konuşma gucluğu ceker Boyun, goğus ve kanndaki yardımcı solunum kaslan gergindir; genişleyen goğus kafesi yalnız cok yuzeyel ve sınırlı solunum hareketleri yapar Soluk alma kısa surelidir, cok az hava alabilir ve aldığı havayı hemen dışan verir Solunum yollan gerilmiş olduğu icin, hava zorlukla dışan verilirken ıslık gibi bir ses cıkar
Bronşiyal astım nobetlerinin suresi oldukca değişkendir: Birkac dakikadan birkac saate kadar uzayabilir Solunum yavaş yavaş normale doner, sıkıntı yerini bir rahatlama duygusuna bırakır Ağır tehlike şimdilik aşılnuştır, yuz cizgileri yumuşar, oksuru kle birlikte son derece yapışkan, beyaz renldi bir balgam, cıkanlır; kas gerginliği kaybolur Derin bir yorgunluk duygusuyla hasta uykuya dalar Nobetin sonunda genellikle fazla miktarda acık renldi bir idrar cıkanlir
Astım krizinin gecmesiyle hasta normale donerek olağan etkinlilderini surdurebilir Ama şiddetli astım turlerinde, nobetler sık olduğundan nobet aralanında da en kucuk bir guc harcamayla artan soluma gucluğu ve hıriltılı solunum gibi bazı hafif temel belirtiler surebilir Uygun bir bicimde tedavi edilmezse bronşiyal astım, nobetler halinde gelen bir hastalık olmaktan cıkıp, kalıcı bir hal alır ve gercek bir astnıatik hastalığadonuşur: Artık solunum gucluğu sureklidir; hasta her zaman hırıltılı olan oksurtılde bronşlarda surekli bulunan balgamı atmaya calışır; en ufak bir yorgunluk, heyecan, ısı değişimi, hastalık belirtilerinin şiddetlenmesine yol acar
NOBETLERİN NEDENLERİ
Astım nobetinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı kişisel ozelIikler dikkate alınmalıdır Bazı insanlar belirli akrji uyancı maddelere (alerjen) karşı aşırı duyarlıdır Bu durum organizmanın ozgun antikorlar denen bazı maddeler oluşturmasına neden olur; bunlar daha sonra alerjenlerle karşılaşınca astım nobetlerini başlatır
Olguların buyuk bir bolumunde solunan hava aracılığıyla akciğerlere ulaşan alerjen madde, hucrelere yapışık olarak bulunan antikorlarla karşılaştığında, akciğer dokusunun tum bileşenlerinin katıldığı, bir dizi ani gelişen surec başlar En ince bronş dallarının cevresindeki dairesel duz kas lifleri kasılarak buzulurler ve boylece hava ile kan arasında gaz alışverişinin (karbon dioksitin atılarak oksijenin alınması) gercekleştiği hava keseciklerine (alveol) ulaşan havanın gectiği alan daralır Bronşların icini orten mukoza şişer (odem) ve gergin bir gorunum alarak havanın gecişini daha da zorlaştırır; ayrıca, mukus salgılayan hucrelerin salgılan artar Bronş mukozasında cok sayıda, mukus salgılayan hucre vardır; normal koşullarda cok yararlıdırlar, cunku bunların salgıları solunum yollarını temizler Astım nobetİerinde ise yapışkan ve koyu kıvamlı aşırı mukus salgılayarak, zaten kasılmış durumdaki kucuk bronşlann iyice tıkanmasına ve durumun daha da kotuleşmesine neden olurlar
Bir astım nobetini başlatan en onemli surecler, bronş kaslarının kasılması; mukoza şişmesi (odem); aşırı ve koyu kıvamlı salgılanmasıdır
Bu durum, solunum gucluğunu, morarmayı (siyanoz), hınltılı solunumu ve ıslıksı sesleri acıklar Goğus kafesi ve diyafram kaslannm gerilmesi goğus kafesinin hareketlerini gucleştirir Astım hastası nobet sırasında, solunum kaslannın tum guclerini ortaya koymasını sağlayacak ve havalanma etkinliğini kolaylaştıracak en uygun durumu alır
Alerjik astım nobetlerinden sorumlu uyaranlar, organizmaya değişik yollardan giren alerjenlerdir En yaygınlarından en alışılmadık ve az olanlanna kadar ceşitli maddeler alerjen etki gosterebilir; bu maddeler ne kadar yaygın ise bunlarla karşılaşma ve nobetin başlama olasılığı da o olcude fazla olacaktır
Astım olgulanmn yuzde 8090'mda, sorumlu alerjenler havayla solunan maddelerdir (pnomoalerjenler); en yaygın olanları cicek ve bitki tozları, hayvanların ust deri oluşumları, yani kedi, kopek, keci, at, koyun kılları ya da kepekleri, atların yelekılları, yataklarda kullanılan yunler, kuşların tuyleri, tahıl unu, bitkisel lifler (keten, pamuk, kenevir), ev tozlarıdır
Besinlerdeki alerjen maddeler genellikle cocuklardaki astım nobetlerinden sorumludur, erişkinlerde daha az etkilidirler Yaygın olarak alerji yapan besinler yumurta, sut ve sut urunleri, et, balık, kabuklu deniz hayvanları, bazı meyve (cilek, şeftali, elma) ya da sebzelerdir (orneğin ıspanak) Ama astımı ortaya cıkaran tek etkenin besin olması cok az gorulen bir durumdur