Cinsiyete Bağlı Kalıtım nedir

Cinsiyete Bağlı Kalıtım nedir


A) CİNSİYETİN BELİRLENMESİ

1 Eşeyin Modifikasyonla Belirlenmesi

Bonellia isimli hortumlu hayvan, denizlerde yaşamakta ve dollenmiş yumurtalarını suya bırakmaktadır Bu yumurtaların bazıları suda serbest olarak gelişirken, bazıları ana canlının hortumuna yapışarak gelişmesini tamamlar Serbest gelişenlerin hepsi dişi, hortuma yapışarak gelişenlerin hepsi ise erkek olmaktadır Buna gore, cinsiyeti hortumdan alınan bazı maddeler belirlemektedir

Bir halkalı solucan turunde, bireyler genc evrede iken (vucut az segmentli olduğu icin) erkek olmakta, daha ileri yaşlarda ise (15 – 20 segmente ulaşınca) dişi olarak farklılaşmaktadır Cinsiyet vucut buyukluğune gore belirlenmektedir

2 Eşeyin Kromozomlarla Belirlenmesi

Bazı kromozomlar cinsiyeti belirleyen genleri taşırlar, bunlara gonozom denir Diğer kromozomlar ise vucut karekterlerini belirleyen genleri taşır

Bunlara ise otozom denir İnsanlarda kromozom formulu şu şekildedir
imagescinsiyetebaglikalitimnedir5afe2a1747295


B) İNSANDA EŞEYE BAĞLI KALITIM

İnsanlarda bazı karakterler sadece X kromozomu uzerinde, bazıları sadece Y kromozomu uzerinde, bazıları ise hem X hem de Y kromozomunda aktarılmaktadır

imagescinsiyetebaglikalitimnedir5afe2a185857e

a Renk Korluğu : X kromozomu uzerindeki cekinik bir genle aktarılır r : Renk korluğu genini, R : Normal gorme genini gosterir


imagescinsiyetebaglikalitimnedir5afe2a1959ec2

X kromozomu ile aktarılan karakterlerle ilgili olarak,

Bir dişinin hasta olabilmesi icin hem annesinden, hem de babasından hastalık genini alması gerekir
Hasta dişinin babası mutlaka hastadır
Hasta bir kadının butun erkek cocukları mutlaka hasta olur
b Sadece Y ile Aktarılanlar: Y kromozomunun X ile homolog olmayan bolgesinde aktarılan; kulak kıllılığı, ayak parmaklarının yapışık olması, balık pulluluk, sakal – bıyık gibi bazı karekterlerdir

Y kromozomu ile aktarılan karakterler;

Sadece erkeklerde gorulur
Hasta babanın sadece butun erkek cocukları hastadır
Genlerin baskınlığı veya cekinikliği onemli değildir Cunku etkilerini ortecek başka bir alel gen yoktur
c Hem X Hem Y ile Aktarılanlar: X ve Y kromozomunun homolog bolgesindeki genlerle aktarılırlar Otozomlardaki normal karakterler gibi kalıtılırlar Yani hem erkek hem dişilerde, aynı oranlarda gorulebilirler İnsandaki tam renk korluğu ve diğer bazı goz rahatsızlıkları boyle aktarılır

alıntı