Ana beni leylekler mi getirdi?
Evlatlarla sohbet etmek, onların küçük dimağlarından geçenleri anlamaya çalışmak birçok beşere keyif verir. Kardeşlik, paylaşmak, hayvan sevgisi, tabiat sevgisi üzere mevzular ise en sevdiğimiz başlıklardır. Fakat evlatlar çok meraklıdır ve her şeyi sorgularlar. Kız erkek farklılığı, nasıl yerküreye geldikleri, bebeklerin nasıl olduğu üzere üreme, cinsiyet ve cinsellikle ilgili sorular gelmeye başladığı an panikleyip, ne yapacağımızı bilemediğimiz durumlar birçok kişinin başından geçmiştir.
Pekala Meraklı miniklere verilecek karşılıklar neler olmadır?
Paniğe kapılmayın
Bilhassa mektep öncesi evlatlar cinselliğe erişkinlerin yüklediği mealleri yüklememekte, yalnızca mealini bilmediği kavramları öğrenme uğraşında oldukları unutulmamalıdır.
Kolay ve detaya girmeden açıklamada bulunun
Evlatlara yaşlarına mütenasip, gereksinim duydukları kadar, yalın bir anlatımla, dürüstçe cevaplar vermek, meraklarının giderilmesi değerli bir adımdır. Merakını gideremeyen evlat farklı kaynaklardan yanlış malumat edinebilir, bunun sonuçları ise evladın ruhsal gelişimine olumsuz tesir etme riskine sahiptir.
Vajina ve Penis demekten korkmayın
İki yaşından itibaren evlatlara cinsî organların isimleri yanlışsız öğretilmelidir. Kız evlat cinsî organı vajina, erkek evlat cinsî organı penis olarak isimlendirilmeli, cinsî organlar için takma isimler kullanılmamalıdır.
“ valideciğim kardeşimde benim üzere ayakta mı çiş yapacak”
Kardeşi yeni doğmuş, iki üç yaşındaki bir evladın sorusu önünde bayan ve erkek vücudunun farklı olduğu olağan bir lisanla evlada anlatılmalıdır.
Örneğin: “ evlatlar kız yahut erkek olarak doğarlar. Kızların hususî yerine vajina, erkeklerin ise penis denir. Ana pederler bebek doğduğunda, bebeğin hususî nahiyelerine bakıp, bebeğin cinsiyetini öğrenirler. Bebeğin cinsiyetinin ne olacağına biz karar veremeyiz” üzere sözler kullanılabilir.
“Anne ben nasıl oldum, nereden geldim?”
3-4 yaş evladından gelen bu tip bir soru önünde, evladın aslında üreme hakkında haber edinmek istediği düşünülebilir. Bu yaştaki bir evlatla üremenin detayları elbette konuşulamaz, gelgelelim muhtaçlığı olan malumat paylaşılmalıdır. Çok olağan olarak bayan vücudundaki anatomik yapılardan bahsedilebilir.
Örneğin: “ vücudumuzda göz ve kulak üzere birtakım organlarımızı görebilirken, mide, kalp üzere kimi organları göremeyiz. Validelerin göbeklerinin içinde uterus (rahim) isminde bir organ var. Bu organ içi boş bir topa misal. Bebek küçük bir mercimek tanesi biçiminde oraya yerleşir ve dışarı çıkmaya hazır hale gelinceye kadar uterusta büyür. Kâfi tartıya ulaşınca, dışarıya çıkar, buna da veladet deriz”
“Bebekler nasıl yerküreye gelir? Ben nasıl doğdum? Karnını kesip mi aldılar?”
Evlatlar yaşları büyüdükçe daha detaylı malumat edinmek isteyebilirler. 4-5 yaş evladın veladet ile ilgili soruları kimi benzetmeler kullanılarak anlatılabilir.
Örneğin: “ Bebek validenin göbeğinin içindeki organda, yani uterusta, gereğince büyüyünce, bulunduğu meydana sığamaz. Artık doğmaya hazırdır. Uterus bebeği vajinaya hakikat iter. Vajina; uzun, esnek bir tüpe benzeri. Bebek geldiğinde kasılıp gevşeyerek bebeği dışarıya hakikat iter ve bebek doğar. Diş macunu tüpüne bastırdığımızda nasıl macun dışarı çıkıyorsa, bebeklerde vajinanın kasılıp gevşemesiyle dışarı akıllıca hareket ederler ve yerküreye gelirler.”
Evladın bitip tükenmeyen ayrıntılı soruları önünde münâsib bir açıklama yapmak gerekir.
5-6 yaş evlatların merakları bir adım öteye gidip biraz daha ayrıntı istemek tarafında olabilir. Evlat validenin karnında büyüdüğünü öğrenmiştir gelgelelim ananın ve pederin yalnızca istemesiyle bebeğin olduğu üzere yanlış bir inanca kapılabilir.
Ana benim bir kardeşim olsun istiyorum?
Ana peder olarak bizimde istememiz gerekiyor.
Evet şayet sizde isterseniz kardeşim nasıl olacak? Hastaneden mi getireceğiz?
Babanla benim yapmam gerekiyor?
Nasıl bebek yapacaksınız?
Örneğin: “Anne ve peder bebeği birlikte yaparlar. Pederden gelen küçük bir hücre; bunun ismine sperm denir ve anadan gelen çok küçük bir hücre; bunun ismine da yumurta denir, validenin içinde birleşiyorlar. Birleşen hücreler, birinci olarak minicik, mercimek tanesi küçüklüğünde bebeği oluşturuyor. Minicik bebek ananın göbeğinin içinde uterus ismi denilen bir konuma yerleşiyor. Uterus içi boş bir topa misal. Bebek orada büyüyor ve dışarıda yaşayabilecek tartıya gelince, ananın vajinasından dışarıya çıkıyor”.
“Baba spermini valideye nasıl veriyor? Fakat nasıl yumarta ve sperm birleşiyor”
Lakin, ancak üzere daima soruların geldi periyot 6-7 yaş öbeği evlatlardır. Evlatlar daha ayrıntılı malumat almak isterler.
Örneğin: “yaratıcımız ana ve pederlerin yeni bebekler yapabilmesi için çok süper bir düzenleme yapmıştır. Hatun ve erkek birbirine entegrasyonlu iki puzzle modülü üzeredir. Pederin sperminin anaya geçebilmesi için, anaya gereğince yakın olması gerekir. Spermlerin pederin penisinden çıkıp ananın vajinasına gidebilmesi gerekir. Validenin vajinası spermleri inançlı bir biçimde saklar, korur ve validede bulunan yumurtaya ulaşmasını sağlar. Pederin penisinden gelen sperm, ananın vücudunda mahal alan yumurtaya kadar hareket eder ve bebek oluşması için birleşirler”.
Evlatlara cinsî münasebet sembolize edilerek anlatılmalıdır
6-7 yaşırda ki meraklı evlatlar sıkça bilmedikleri mevzularda detaylı haber isteyebilirler. Şayet evlat cinsî bağlantı ile ilgili detaylı haber isterse cinsî alaka sembolize edilerek anlatılabilir.
Örneğin: “Penis, validenin vajinasına uyacak halde uyarlanmıştır. Giydiğimiz eldivenler ellerimize nasıl uyuyorsa ve tam gelip giyiyorsak, penis ve vajina da birbirleri ile uyumludur.”
Birbirini seven, âşık olan, gereğince büyümüş bireylerin bebek yapabileceği evlada anlatılmalıdır
Birbirini seven, âşık olan bireylerin yalnızca bebek yapma gayesiyle değil, birbirlerine sevgilerini gösterme maksadıyla da birlikte olabileceği anlatılabilir. Bunun için gereğince büyümüş olmak, gerçek kimselerle, her iki tarafın onayı ve oluruyla olması gerektiği vurgulanmalıdır.
8-9 yaş Cinsî istismar, tecavüz üzere tabirlerin evlada temel mealleri ile anlatılması gereken bir yaş dilimidir.
8-9 yaş, evlatların cinselliği en çok merak ettikleri ve öğrenmeye çalıştıkları yaş öbeğidir. İnternet, çevre medya ve arkadaşları aracılığıyla malumata kolay ulaşılan bir devirde akıllıca malumat verilmesi gerekir.
Örneğin: “ Birbirini seven, âşık olan kimseler gereğince büyüdüklerinde seks yapabilirler. Şayet biriyle seks yapmaya karar verirsen, o kişinin seni en az annen baban kadar seviyor olduğundan emin olmalısın. Tecavüz ise; bir kişinin gayrı bir kimseyi tehditle, korkutarak, onayı olmadan seks yapmaya zorlamasıdır. Bu durum yanlıştır ve seks yapmaya zorlayanlar cezalandırılmalıdır.”
9-11 yaş ergenliğe girilmeye başlayan bir yaş devridir.
Evlatlar soyut düşünmeye başlamışlardır. Seks, cinsellik ile ilgili tabuları bir kenara bırakıp, evladın aklındaki sorulara karşılık verebilmeliyiz.
12 yaş ve sonrası
12 yaş itibariyle evlatlar kendi beğenilerini oluşturmaya başlarlar ve bu durumda evladın sağlıklı haber edinip edinmediği denetim edilmelidir. Evladın soruları evvel dinlenilmeli, neyi ne kadar bilip bilmediği öğrenilmeli, aklındaki sorular yanıtlanmalıdır. Seks ve cinsellikle ilgili kendi paha yargılarımız ve fikirlerimiz evlatla paylaşılmalı, rahat bir ortamda konuşulmalıdır.
Uzm. Dr. Figen Karaceylan Çakmakcı
Evlat ve Ergen Psikiyatristi
Evlatlarla sohbet etmek, onların küçük dimağlarından geçenleri anlamaya çalışmak birçok beşere keyif verir. Kardeşlik, paylaşmak, hayvan sevgisi, tabiat sevgisi üzere mevzular ise en sevdiğimiz başlıklardır. Fakat evlatlar çok meraklıdır ve her şeyi sorgularlar. Kız erkek farklılığı, nasıl yerküreye geldikleri, bebeklerin nasıl olduğu üzere üreme, cinsiyet ve cinsellikle ilgili sorular gelmeye başladığı an panikleyip, ne yapacağımızı bilemediğimiz durumlar birçok kişinin başından geçmiştir.
Pekala Meraklı miniklere verilecek karşılıklar neler olmadır?
Paniğe kapılmayın
Bilhassa mektep öncesi evlatlar cinselliğe erişkinlerin yüklediği mealleri yüklememekte, yalnızca mealini bilmediği kavramları öğrenme uğraşında oldukları unutulmamalıdır.
Kolay ve detaya girmeden açıklamada bulunun
Evlatlara yaşlarına mütenasip, gereksinim duydukları kadar, yalın bir anlatımla, dürüstçe cevaplar vermek, meraklarının giderilmesi değerli bir adımdır. Merakını gideremeyen evlat farklı kaynaklardan yanlış malumat edinebilir, bunun sonuçları ise evladın ruhsal gelişimine olumsuz tesir etme riskine sahiptir.
Vajina ve Penis demekten korkmayın
İki yaşından itibaren evlatlara cinsî organların isimleri yanlışsız öğretilmelidir. Kız evlat cinsî organı vajina, erkek evlat cinsî organı penis olarak isimlendirilmeli, cinsî organlar için takma isimler kullanılmamalıdır.
“ valideciğim kardeşimde benim üzere ayakta mı çiş yapacak”
Kardeşi yeni doğmuş, iki üç yaşındaki bir evladın sorusu önünde bayan ve erkek vücudunun farklı olduğu olağan bir lisanla evlada anlatılmalıdır.
Örneğin: “ evlatlar kız yahut erkek olarak doğarlar. Kızların hususî yerine vajina, erkeklerin ise penis denir. Ana pederler bebek doğduğunda, bebeğin hususî nahiyelerine bakıp, bebeğin cinsiyetini öğrenirler. Bebeğin cinsiyetinin ne olacağına biz karar veremeyiz” üzere sözler kullanılabilir.
“Anne ben nasıl oldum, nereden geldim?”
3-4 yaş evladından gelen bu tip bir soru önünde, evladın aslında üreme hakkında haber edinmek istediği düşünülebilir. Bu yaştaki bir evlatla üremenin detayları elbette konuşulamaz, gelgelelim muhtaçlığı olan malumat paylaşılmalıdır. Çok olağan olarak bayan vücudundaki anatomik yapılardan bahsedilebilir.
Örneğin: “ vücudumuzda göz ve kulak üzere birtakım organlarımızı görebilirken, mide, kalp üzere kimi organları göremeyiz. Validelerin göbeklerinin içinde uterus (rahim) isminde bir organ var. Bu organ içi boş bir topa misal. Bebek küçük bir mercimek tanesi biçiminde oraya yerleşir ve dışarı çıkmaya hazır hale gelinceye kadar uterusta büyür. Kâfi tartıya ulaşınca, dışarıya çıkar, buna da veladet deriz”
“Bebekler nasıl yerküreye gelir? Ben nasıl doğdum? Karnını kesip mi aldılar?”
Evlatlar yaşları büyüdükçe daha detaylı malumat edinmek isteyebilirler. 4-5 yaş evladın veladet ile ilgili soruları kimi benzetmeler kullanılarak anlatılabilir.
Örneğin: “ Bebek validenin göbeğinin içindeki organda, yani uterusta, gereğince büyüyünce, bulunduğu meydana sığamaz. Artık doğmaya hazırdır. Uterus bebeği vajinaya hakikat iter. Vajina; uzun, esnek bir tüpe benzeri. Bebek geldiğinde kasılıp gevşeyerek bebeği dışarıya hakikat iter ve bebek doğar. Diş macunu tüpüne bastırdığımızda nasıl macun dışarı çıkıyorsa, bebeklerde vajinanın kasılıp gevşemesiyle dışarı akıllıca hareket ederler ve yerküreye gelirler.”
Evladın bitip tükenmeyen ayrıntılı soruları önünde münâsib bir açıklama yapmak gerekir.
5-6 yaş evlatların merakları bir adım öteye gidip biraz daha ayrıntı istemek tarafında olabilir. Evlat validenin karnında büyüdüğünü öğrenmiştir gelgelelim ananın ve pederin yalnızca istemesiyle bebeğin olduğu üzere yanlış bir inanca kapılabilir.
Ana benim bir kardeşim olsun istiyorum?
Ana peder olarak bizimde istememiz gerekiyor.
Evet şayet sizde isterseniz kardeşim nasıl olacak? Hastaneden mi getireceğiz?
Babanla benim yapmam gerekiyor?
Nasıl bebek yapacaksınız?
Örneğin: “Anne ve peder bebeği birlikte yaparlar. Pederden gelen küçük bir hücre; bunun ismine sperm denir ve anadan gelen çok küçük bir hücre; bunun ismine da yumurta denir, validenin içinde birleşiyorlar. Birleşen hücreler, birinci olarak minicik, mercimek tanesi küçüklüğünde bebeği oluşturuyor. Minicik bebek ananın göbeğinin içinde uterus ismi denilen bir konuma yerleşiyor. Uterus içi boş bir topa misal. Bebek orada büyüyor ve dışarıda yaşayabilecek tartıya gelince, ananın vajinasından dışarıya çıkıyor”.
“Baba spermini valideye nasıl veriyor? Fakat nasıl yumarta ve sperm birleşiyor”
Lakin, ancak üzere daima soruların geldi periyot 6-7 yaş öbeği evlatlardır. Evlatlar daha ayrıntılı malumat almak isterler.
Örneğin: “yaratıcımız ana ve pederlerin yeni bebekler yapabilmesi için çok süper bir düzenleme yapmıştır. Hatun ve erkek birbirine entegrasyonlu iki puzzle modülü üzeredir. Pederin sperminin anaya geçebilmesi için, anaya gereğince yakın olması gerekir. Spermlerin pederin penisinden çıkıp ananın vajinasına gidebilmesi gerekir. Validenin vajinası spermleri inançlı bir biçimde saklar, korur ve validede bulunan yumurtaya ulaşmasını sağlar. Pederin penisinden gelen sperm, ananın vücudunda mahal alan yumurtaya kadar hareket eder ve bebek oluşması için birleşirler”.
Evlatlara cinsî münasebet sembolize edilerek anlatılmalıdır
6-7 yaşırda ki meraklı evlatlar sıkça bilmedikleri mevzularda detaylı haber isteyebilirler. Şayet evlat cinsî bağlantı ile ilgili detaylı haber isterse cinsî alaka sembolize edilerek anlatılabilir.
Örneğin: “Penis, validenin vajinasına uyacak halde uyarlanmıştır. Giydiğimiz eldivenler ellerimize nasıl uyuyorsa ve tam gelip giyiyorsak, penis ve vajina da birbirleri ile uyumludur.”
Birbirini seven, âşık olan, gereğince büyümüş bireylerin bebek yapabileceği evlada anlatılmalıdır
Birbirini seven, âşık olan bireylerin yalnızca bebek yapma gayesiyle değil, birbirlerine sevgilerini gösterme maksadıyla da birlikte olabileceği anlatılabilir. Bunun için gereğince büyümüş olmak, gerçek kimselerle, her iki tarafın onayı ve oluruyla olması gerektiği vurgulanmalıdır.
8-9 yaş Cinsî istismar, tecavüz üzere tabirlerin evlada temel mealleri ile anlatılması gereken bir yaş dilimidir.
8-9 yaş, evlatların cinselliği en çok merak ettikleri ve öğrenmeye çalıştıkları yaş öbeğidir. İnternet, çevre medya ve arkadaşları aracılığıyla malumata kolay ulaşılan bir devirde akıllıca malumat verilmesi gerekir.
Örneğin: “ Birbirini seven, âşık olan kimseler gereğince büyüdüklerinde seks yapabilirler. Şayet biriyle seks yapmaya karar verirsen, o kişinin seni en az annen baban kadar seviyor olduğundan emin olmalısın. Tecavüz ise; bir kişinin gayrı bir kimseyi tehditle, korkutarak, onayı olmadan seks yapmaya zorlamasıdır. Bu durum yanlıştır ve seks yapmaya zorlayanlar cezalandırılmalıdır.”
9-11 yaş ergenliğe girilmeye başlayan bir yaş devridir.
Evlatlar soyut düşünmeye başlamışlardır. Seks, cinsellik ile ilgili tabuları bir kenara bırakıp, evladın aklındaki sorulara karşılık verebilmeliyiz.
12 yaş ve sonrası
12 yaş itibariyle evlatlar kendi beğenilerini oluşturmaya başlarlar ve bu durumda evladın sağlıklı haber edinip edinmediği denetim edilmelidir. Evladın soruları evvel dinlenilmeli, neyi ne kadar bilip bilmediği öğrenilmeli, aklındaki sorular yanıtlanmalıdır. Seks ve cinsellikle ilgili kendi paha yargılarımız ve fikirlerimiz evlatla paylaşılmalı, rahat bir ortamda konuşulmalıdır.
Uzm. Dr. Figen Karaceylan Çakmakcı
Evlat ve Ergen Psikiyatristi