çocuğum çok yaramaz!!!

çocuğum çok yaramaz!!! Çocuğa hangi davranışlarının iyi, hangi davranışları yapmaması gerektiğini bilgi vermek ebeveynlerin görevidir Bunların çocuğa öğretilmesi aslında sanıldığı dek baskı değildir, ama biraz sabır gerektirir Özellikle küçük çocukların öğrenmesi vakit aldığından,hatalı bir davranışı değiştirmek çoğunlukla birkaç haftalık bir çalışmayı gerektirir Bunun için telaş edip anında ümitsizliğe kapılmamalıdır Çocuk eğitiminde cezanın yeri Nezaket etmek denilince böylece fazla kişinin aklına derhal cezalandırma gelir Dayak cennetten çıkmadırya da Kızını dövmeyen dizini dövergibi atasözleri, ülkemizde cezalandırmanın çocuk eğitiminin bir parçası olarak asırlarca kullanıldığının bir kanıtı olarak dilimizde yer etmiştir Nezaket etmek ve cezalandırmak birbirinden fazla ayrı kavramlardır Nezaket, çocuğa olumlu davranışların, kendini nasıl kontrol etmesi gerektiğinin öğretildiği ve içinde ödüllendirmenin de yer aldığı bir sistemdir Cezalandırma ise daha negatif bir anlam taşır; çocuğun yaptığı ya da yapmadığı bir davranışın peşinde gelen bir sonuçtur Nezaket etmekbizim geleneklerimizde genel olarak cezayı çağrıştırdığından, eğitmekkavramının kullanılması daha uygun olacaktır Çocuk yalnızca hatalı yaptığı zamanlarda değil, öteki zamanlarda da davranışları konusunda eğitilmelidir Hatalı davrandıkları süre çocuklara kızma ve azar yerine, olumlu davrandıklarında yüreklendirme ve takdir etme, onların hatalı davranışlarını daha kolay değiştirmelerini sağlayacaktır Çocuklar kendilerine değer verildiğini gördükçe kendilerini daha iyi hissedecek, çevredekileri daha fazla dinlemeye gayret edecektir İyi davranışların takdir edilmesi Çocuğun ilerideki davranışlarının temeli daha doğumdan itibaren biçimlenmeye başlar Mesela, bebek altını kirlettiği veya acıktığı zaman ağlayarak isteklerini belirtir Anne hemen onun yanında gidip isteğini karşıladığında, bebek annesinin yanında olduğunu kasıtlı olarak ona güven duyar Bebek iki aylık olduğu süre, kendi kendine uykuya dalmasına izin verilmelidir Bu aydan itibaren, bebeğin uyku, beslenme ve oyun zamanları aileye armoni sağlayacak biçimde belirtilmiş bir düzene konulmaya çalışılmalıdır Bebek emeklemeye ve yürümeye başladıktan sonradan gereken güvenlik önlemleri alınmalı, onun için tehlikeli olabilecek cisimler ortalıkta bırakılmamalıdır Çocuk için güvenli olmayan olmayacak eşyalar ise, merakını gidermesi açısından onun ulaşabileceği yerlere konulmalıdır Örneğin, ağır tencere ve çaydanlık gibi çocuğun yaralanmasına neden olabilecek eşyalar dolapta kilitli tutulurken, daha hafif olan tabaklar ve plastik eşyaların konulduğu dolaplar açık tutulabilir Çocuğun hareketlenmeye başladığı bu dönem, ona maksimum uyarı gösterilmesi gereken dönemdir Örneğin, bebek soba ya da elektrik ocağı gibi sıcak bir eşyaya yaklaştığında, hayır, sıcak!gibi ifadelerle oradan uzaklaştırılmaya çalışılmalı ve oynaması için eline bir oyuncak verilmelidir Ilk Olarak bebek bunun bir oyun olduğunu zannedip gülse bile, birkaç hafta sonradan onun zararlı bir şey olduğunu öğrenecektir Çocuk 18 aylık olduğunda çocuğun yoklama edilmesi birazcık daha zorlaşır Bu yaşlarda çocuk kendi gücünün sınırlarını öğrenmek ister Bu dönemde, anne, baba birlikte, onun hangi davranışlarına izin verip hangilerine vermeyeceklerini kararlaştırmalıdırlar Bu Nedenle çocuk da bir ikileme düşmemiş olur Ebeveynin nasıl davranması gerektiği konusunda aşağıda bir takım ipuçları verilmiştir: a Çocuğa değişik seçenekler sunmak Belirli sınırlamalar getirirken, bununla beraber belirli bir serbestlik de meşhur olur Örneğin Oyuncaklarını kendin mi biriktirmek istersin, yahut sana destek edeyim mi?denilebilir b Yapılması istenen davranışı bir oyuna dönüştürmek Eğer çocuktan istenen tutum ilginç bir ülkü getirilirse çocuk bundan hoşgörü alacaktır Mesela, ona Hadi bakalım yarış yapalım, hangimiz daha çabuk elbisesini giyecek?denilebilir c İleriye dönük plan yapmak Çocuk defalarca aynı olumsuz davranışları yineliyorsa, mesela, bakkala gidildiği vakit aralıksız bir şeyler istiyor, tatsızlık çıkarıyorsa, diğer bir zamanda bunun doğru olmadığı ona öğretilmelidir Bunun için, çocuğun karnının tok olduğu bir zaman bakkala götürülerek alıştırılmaya çalışılmalıdır Sıkılmaması için de çocuğun yanına oyuncak ya da kitap vb götürülebilir d Olumlu davranışını takdir etmek Çocuk olumlu bir tutum gösterdiğinde bu davranışı nedeniyle onurlandırılmalıdır Bu, daima çocuğa hediye alınması anlamına gelmez; ona sarılıp Bugünkü güzel davranışından nedeniyle fazla mutlu oldum, teşekkürlerdemek de onu çok mutlu edecek, ilerideki davranışları için yüreklendirecektir Fakat bazen işler yolunda gitmeyebilir Eninde sonunda, çocuk anne veya babasını dinlemediğinde, onların nasıl davranacağını, fiilen söylediklerini yapıp yapmayacaklarını sınamak isteyecektir Eğer çocuk ebeveynleri dinlemiyor ise, bu durumda başvurulacak bir takım yöntemler vardır: 1 Doğal sonuçlar Çocuk yaptığı hareketin doğal sonuçlarına katlanmasını öğrenmelidir Ancak bu sonuçlar çocuk için herhangi bir risk yaratmamalıdır Mesela, çocuk sütünü bilerek dökmüşse, o öğünde tekrar süt içemeyecek ya da eğer oyuncağını kırmışsa bundan böyle o oyuncakla oynayamayacaktırBu kendisinin yaptığı davranışların bir sonucu olduğu için de anne ya da babayı suçlamayacaktır (kendi düşen ağlamaz kuralı) Böylece çocuk sütünü bir daha dökmemesini, oyuncağı ile daha itinalı oynamasını kısa zamanda öğrenecektir 2 Mantıklı sonuçlar id Çocuğun doğal sonuçlarla öğrenmesi en iyisidir Oysa bu tekrar tekrar işe yaramayabilir Örneğin, anne çocuğa oyuncaklarını toplamasını söylemişse ve çocuk da bunu yapmıyorsa ne yapılabilir? İşte bu durumda, çocuğun hareketiyle ilgili bir sonuç yaratılabilir Anne, eğer çocuk oyuncaklarını toplamazsa onları kaldıracağını ve akşama değin oyuncaklarla oynayamayacağını ona söyleyebilir Bunu söylerken annenin söylediği şeyi sahiden yaparak ciddi olduğunu çocuğa göstermesi gerekir Lakin bunu bağırarak değil, yumuşak bir ses tonu ile söylemelidir 3 Çocuğun çok istediği bir şeyi sınırlama getirmek Akla Yatkın bir sonuç hariç tutmak her zaman mümkün olmayabilir Çocuk ebeveyni dinlememekte ısrar ediyorsa, çocuğa fazla istediği başka bir şeyin kısıtlanacağı söylenebilir Fakat bu usul uygulanırken bir takım noktalara uyarı edilmelidir: Besin gibi çocuğun sahiden gereksinimi olan şeyler ısıtlanmamalıdır Bu yöntemin etkili olabilmesi için kısıtlanacak şey çocuğun fiilen çok istediği bir şey olmalıdır Ebeveyn söylediği şeyi gerçekte yapmalıdır Mesela, davranışını düzeltmediği sürece çocuğa dondurma yiyemeyeceği söylenmiş, lakin herhangi olumlu bir gelişme olmadığı halde, anne veya baba onun gönlünü almak için birazcık sonra dondurma almışsa, bu usul doğaldır fakat işlemeyecektir 4 Belli bir süre bir yerde umma cezası Bu ceza, diğer yöntemler işe yaramadığında en son çare olarak kullanılabilir Bu yöntem, çocuk öteki çocukları ısırdığında, vurduğunda veya buna aynı durumlarda kullanılabilir Çocuk önce bir defa ikaz edilir, eğer benzer davranışı sürdürürse, ona danışıklı bir odaya ya da odanın bir köşesine gitmesi, orada bir vakit, genellikle de bir sandalyede gürültüsüz bir biçimde beklemesi söylenir Eğer oraya gitmemekte direnirse, kucaklanarak oraya götürülür ve bir zaman orada kalması sağlanır Bu cezanın neden verildiği birkaç tümce ile ona anlatılmalıdır Çocuğun bekletildiği oda veya yer çocuk açısından herhangi bir tehlike içermemelidir Çocuğun orada bekleme süresi kabaca her yaş için 1 dakika olarak belirlenir (Mesela, 4 yaşında bir çocuk için 4 dakika gibi) Eğer canice süresi çok uzun tutulursa, çocuk niçin oraya konulduğunu bir zaman daha sonra unutacaktır Ceza süresi için saat kurulur, saat çaldığında çocuğa cezasının bittiği söylenir Çocuk bu süreyi uslu bir biçimde tamamlarsa, iyi kalpli bir biçimde kucaklanır ve Tatlım, cezalı olduğun için orada kalmak zorundaydıngibi sözler söylenir ve durum orada kapanır Bu durumu çocuk ile kavga etmek gerekirse en az birkaç dakika geçmesi beklenmelidir Eğer cinayet süresi içinde çocuk gene bağırır çağırır ve olayı protesto ederse, saat her yerde kurulur ve süre bitmiş başlatılır Bu yöntemle, çoğunlukla 2 hafta içinde çocuk düzen sağlamayı öğrenecektir Etkin bir eğitim için bazı öneriler Çocuğun neler yapıp neler yapamayacağına karar verilmelidir Her çocuk aynı hızda artış ve gelişme göstermez Ebeveyn çocuğa bir şey söylediğinde çocuk yapmıyor ise, bu kasti olabileceği gibi çocuk onu anlamadığından veya yapamadığından da olabilir Ebeveynler konuşmadan önce tamamen düşünmelidir Daha önce çocuğa herhangi bir uyarıda bulunmuş veya bir kaide koymuşlarsa ona uymaları gerekir bununla beraber, çocuktan beklenen tavır veya konulan kurallar gerçekçi almak zorundadır Bir diğer kayda değer nokta da, ebeveynin daima aynı biçimde davranması, bir gün ayrı öteki gün bambaşka kurallar koymamasıdır Çocuklar ne zaman nasıl davranacaklarını çabuk öğrenirler Bunun için de ara sıra ebeveynin koyduğu kuralları sınarlar ve onun sınırlarını öğrenmeye çalışırlar Mesela, bakkalda huysuzluk yapan bir çocuğu yatıştırmak için anne ona sakız, şeker gibi şeyler alırsa, bir daha bakkala gittiğinde çocuk yine benzer biçimde davranacaktırBunu önlemek için ebeveyn defalarca benzer biçimde davranmalı ve kendi koyduğu kuralları çiğnememelidir Çocuk huysuzlandığında onun duyguları da dikkate alınmalı ve onun niçin pek davrandığını anlamaya çalışmalıdır Eğer davranışın nedeni bulunursa çözüm peşinde gelecektir Ebeveyn onu anladığını çocuğa söylemelidir Örneğin, Arkadaşın gittiği için üzülüyorsun, biliyorum, fakat yine de oyuncaklarını toplamalısıngibi onu anladıklarını ifade etmek epeyce yardımcı olacaktırAnne ve babalar da yaptığı hatalardan ders almasını öğrenmelidir Herhangi bir biçimde yanlış davrandıkları vakit önce sakinleşmeli, gerekirse çocuktan özür dilenmeli, bundan sonra nasıl davranacağını ona söylemelidir Çocuğa dürüst davranışları öğretmek çocuk eğitiminde kesinlikle ki fazla önemlidir Ancak, çocuk kendini yoklama etmesini ebeveynlere ve diğer büyüklere bakarak daha çok öğrenir Onun için ebeveynlerin söyledikleri ile yaptıklarının tutarlı olması zorunludur Büyükler gibi (!) çocuklar da ara sıra bazı hatalar yaparlar Manâlı olan, bu hatalı davranışlardan yola çıkarak, doğruların ona iyi kalpli bir biçimde öğretilmesidir Çocuk eğitiminde tokatın yeri var mı? Bir Zamanlar ebeveynlerden tokat yemek yemek çocuk terbiyesinin yaklaşık olarak ayrılmaz bir parçasıydı Bu yüzden, şimdiki erişkinler arasında tokat yemeyen birini bulmak oldukça zordur Günümüzde de bilhassa kırsal kesimde ve büyük şehirlerin varoşlarında çocuklar hala büyüklerinden tokat yemektedir Hatta okullarda bile ara sıra öğretmenlerin dayağa başvurduğu aşina bir gerçektir Peki bu cennetten çıkma (!)olduğu tabir edilen dayağın çocuk eğitiminde yeri var mı? Amerikan Pediatri Akademisi tokatın çocuk eğitiminde kullanılmaması gerektiğini, eğer çocuğun cezalandırılması gerekiyorsa ona alternatif diğer yöntemlerin kullanılmasını önermektedir Dayak atmanın çocuk eğitiminde yeri yoktur, çünkü: O lahza için işe yaramış görünse bile, çocuğun davranışını değiştirmede sahiden daha önce söz edilen bir sandalyede bekleme cezasından daha etkin değildir Tokat atmak çocuğa sorumluluk öğretmez, aksine onun daha da kızmasına ve hırçınlaşmasına neden olur Ebeveynlerin birçok, daha sonradan tokat attıkları için pişmanlık duymaktadırlar Aralıksız tokat yiyen çocukta zamanla bu usul de bundan böyle işe afacan olacaktır Tokat atmak, şiddetine alt olarak çocukta önemli fiziki hasarlara niçin olabilir Sürekli dövülen çocuklarda bunalım, içki kullanımı, diğer çocuklara saldırganlık daha sık görülür, hatta erişkin olduklarında kendi eş ve çocuklarını dövme ve kabahat işleme oranları öteki kişilere tarafından daha pozitif olmaktadır Yapılan çalışmalar, dayak yiyen çocukların, yetişkin olduklarında öteki kişileri –onları sevseler bile daha fazla cezalandırma eğiliminde olduklarını ortaya koymuştur Onun için, hekimler olarak bizler, çocuk eğitimi konusunda ebeveynlere içten yolu göstermeli, sağlıklı bir tür geliştirmek için her türlü şiddetten kaçınmaları gerektiğini onlara olabildiğince öğretmeye çalışmalıyız Son laf olarak, Dorothy Law Nolte'un aşağıdaki satırları bu konuda söylenmesi gerekenleri çok hoş bir biçimde dile getirmiyor mu? Çocuk yaşadıklarından öğrenir Eğer bir çocuk eleştiriyle yaşarsa,kınamayı öğrenir Eğer bir çocuk düşmanlıkla yaşarsa, savaşmayı öğrenir Eğer bir çocuk utançla yaşarsa, suçlu hissetmeyi öğrenir Eğer bir çocuk tutku ile yaşarsa, sabırlı olmayı öğrenir Eğer bir çocuk övgüyle yaşarsa, değerinde vermeyi öğrenir Eğer bir çocuk alayla yaşarsa, utanmayı öğrenir Eğer bir çocuk adil yaşarsa, adaleti öğrenir Eğer bir çocuk güvenceyle yaşarsa, inanmayı öğrenir Eğer bir çocuk dürüstlükle yaşarsa, doğruyu öğrenir Eğer bir çocuk yüreklendirmeyle yaşarsa, kendine güvenmeyi öğrenir Eğer bir çocuk arkadaşlıkla yaşarsa, dünyada sevgiyi bulmayı öğrenir Eğer bir çocuk onaylamayla yaşarsa, kendinden hoşlanmayı öğrenir