Evlatların teknolojiye olan ilgileri dendiğinde aklımıza bilgisayar, internet, telefon, televizyon ve gayrı elektronik aletler gelmektedir. Teknolojinin olumlu yanları olduğu kadar olumsuz yanları da vardır. Evlat ve gençlerin internet, bilgisayar ve televizyon önünde uzun devir geçirmeleri çevre, duygusal ve fizikî açıdan sorunlar oluşturmaktadır. Münhasıran muhabere kurmalarına pürüz olması açısından evlatların toplumsallaşmasını engellemektedir. Bu sebeple evlatların çok küçük yaştan itibaren bu türlü aletlerle tanışması ve haddinden fazla maruz kalmaları akıllıca değildir. Münhasıran gelişimin süratli olduğu birinci 2 yaşta evlatlar mümkün olduğu kadarıyla teknolojik aletlerden uzak tutulmalıdır. Daha sonraki 4 yıl da evlatların teknolojiye maruz kalmaları sonlandırılmalı, içerik bakımından da denetim edilmelidir. Şiddet içeren bilgisayar oyunları, kaygı sinemaları, uygunsuz içerikli internet siteleri vs üzere teknoloji ögeleri çocuklarda önemli ruhsal dertlere yol açar yahut sıradan ruhsal gelişimlerini engelleyebilir. Saf tıpkı meseleler mektep periyodundaki evlat ve gençler için de muteberdir. Tek fark mektep devrinde ödevler ve eğitim maksatlı bilgisayar tasarrufuna müsaade verilebilmesidir.
Aileler çoklukla ağlayan evlatları susturabilmek için ellerine cep telefonu veriyor. Bu durumun sakıncalı istikametleri nelerdir?
Ailelerin bu stil davranışları evlatların küçük yaşlardan teknolojiye maruz kalmalarına ve potansiyel teknoloji bağımlılığına yol açabilmektedir. Ayrıyeten bu davranışlarıyla evladın kendisini tabir etmesi ve problemlerle mütenasip halde başetmesi engellenmektedir. Tıpkı formda bu davranışlar çocuklarda ritüel haline dönüşebilir ve çocuklarda alışkanlık yaratabilir. Daha sonraki devirlerde evlatlar susmak yahut sakinleşmek için telefon ve buna emsal teknolojik aletler için beklentiye girebilirler.
Fizikî ve ruhsal olarak evlatlara tesiri nasıldır?
Fizikî olarak görme sıkıntıları (yakını görememe, çift görme, göz tembelliği vs), duruş ve iskelet problemleri (kamburluk, sırt ve boyun ağrıları, kas ağrıları vs), radyasyon riski (bir çok kanser riskinin artışı ), daha az hareketten kaynaklanan fizikî sorunlar (aşırı kilo, kalp sorunları vs) üzere bir çok sıhhat sıkıntılarına yol açabilir.
Psikososyal tesirler de birçok aksiliklere yol açmaktadır. Münhasıran internetin ve bilgisayar oyunların çekiciliğine kapılıp, devrin birçoklarını bilgisayar önünde geçiren çocuklarda bir müddet sonra “internet bağımlılığı” oluşmaktadır. İnternet bağımlılığı, TV bağımlılığı, kumar bağımlılığı, ölçüsüz yemek yeme üzere davranışsal bir bağımlılıktır. Buna bir Teknoloji Bağımlılığı da denilebilir. Teknolojik bağımlılıklar, pasif ( TV bağımlılığı) ya da canlı (Bilgisayar bağımlılığı) olarak ikiye ayrılmaktadır. Bağımlılıkta başlangıçta az olan nispet, farkına varmaksızın artmış olabiliyor ve giderek ömrün tamamını kapsar. Kimi evlatlar, bilgisayar bağımlılığına ve bunun olumsuz uzantılarına, başka evlatlara orantıyla daha yatkındır. Doğal olarak bu evlatlar sanal hayatın cazipliğini de en güçlü hisseden evlatlardır. Onlar için rastgele bir mühlet bile çok çokça olabilir. Bilgisayarda giderek daha çok devir geçirme, içe kapanma, göz temasının azalması, sözel muhaberede azalma, daha çok ve sık oynama isteği, toplumsal ömürden yaşıtlardan çekilme, yetişkinlerle meselelerin olması, sorumluluklarını mekanına yetirmeme, yinelemeli vücut hareketleri (ileri geri sallanma, parmakları gereksiz mekana oynatma, dönme, tikler ) ya da kendi kendine konuşma, mahrumluk belirtileri (bağlantı engellendiğinde titreme, çok sonluluk ve hayal kurma , yaşıt bağlantılardan kopma ve bedensel yükte artış ve hareketsizlik, gerçeği değerlendirmede zayıflık vs üzere bir çok belirti ve bulgular bilgisayar bağımlılığına işaret etmektedir.
Başkaca hayatın birinci devirlerinde (0-3 yaş) şiddetli TV ve bilgisayara maruz kalan çocuklarda Otizm gibisi tablo gelişmektedir ki, bu da evladın toplumsal ve lisan gelişimini değerli ölçüde engellemektedir.
Yapılan araştırmalarda uzun vade TV ve bilgisayara maruz kalmanın çocuklarda öğrenme, görsel hafıza ve hayal kurma becerileri üzerine önemli olumsuz tesirleri olduğu tespit edilmiştir. Mektep öncesi devirde 1 saatin altında TV ve bilgisayara maruz kalan evlatlarla 1 saatten ziyade maruz kalanlar arasında fotoğraf yapma kabiliyeti, hafıza ve sebep sonuç alakası kurma kabiliyetlerinde önemli fark bulunduğu ve daha az TV ve bilgisayar izleyen çocuklarda uygun performans sergiledikleri bulunmuştur.
Evlatlar günümüzde tanınan olan bir çok çevre paylaşım siteleri aracılığı ile sanal bağlar, yakınlıklar kurmaktadırlar. Bu sanal yerküredeki bağlarla, gerçek münasebetler arasındaki fark, evlatlar tarafından tam olarak ayrımlaştırılamamaktadır. Fizikî kimliklerini ortaya koymaksızın, sohbet odalarında dolaşmanın tehlikesi, ileri yıllarda gerçek içtimaî hayattan çekilme davranışları ile kendini gösterebilecektir.
Gerçekte çok içe dönük biri internetle kendine inanç hissini destekleyecek arkadaşlar edinebilir. Uzun müddet internette chat yapan evlatların gerçek hayatta arkadaş edinme düşüncesi çektiği yapılan araştırmalarla saptanmıştır. Bir araştırmada WEB gezintilerinde, evlatların kendilerini nasıl hissettikleri sorulduğunda karşılık en çok “yalnız” olmuştur. Bu yalnız evlatlar, giderek toplulukta muhabere kurmakta zorlanmakta, topluluğa karşı olumsuz his ve fikirler beslemeye başlamaktadır. Ayrıyeten yeniden bir araştırmada, ölçüsüz internet kullanan evlatların daha az kitap okudukları saptanmıştır.
Gençler arasında uygunsuz internet tasarrufu yanlış cinsî deneyimlere, alkol ve uyuşturucu tasarrufuna ve suça bulaşmalarına yol açabilir.
Evlat bu formda anlaşılan bir radyasyona maruz kalıyor. Evlada zararları nelerdir?
Radyasyon mahsusen süratli büyüyen hücrelere tesir göstererek kanser riskini artırmaktadır. Evlatlar da münhasıran büyüme gelişme açısından süratli hücre çoğalımına sahipler ve radyasyon açısından en yüksek riske sahip grupda bulunmaktadırlar. Mahsusen dimağ ve kemik iliği gelişimi radyasyon açısından risklidir. Radyosyon çocuklarda dimağ gelişimini engellemekte ve dimağ kanseri riskini 3-4 kat artırmaktadır. Çocuklarda radyasyona maruz kalma öğrenme, dikkat, hafıza vs üzere bir çok dimağ süreçlerinde olumsuz tesire yol açmaktadır.Bu mevzuda münhasıran cep telefonu yüksek elektromanyetik radyosyon yaydığı için tehlike açısından birinci sırada bulunmaktadır. Radyasyona maruz kalma kemik iliği kanseri (lösemi), riskini artırmaktadır. Lenfoma, tiroid kanseri, cilt kanseri üzere bir çok kanser çeşidi radyasyonun tesirleriyle oluşmaktadır.
Ailelere nasıl tekliflerde bulunuyorsunuz?
Yapılan araştırmalarda ana pederler %62 orantısında evlatlarının hangi sitelerde dolaştıklarını bilmemektedirler. Evlatlara hangi sitelere girdikleri sorulduğunda %44’ü nispetinde cinsî içerikli sitelere, %14’ü bomba imalatı sitelerine, %12’si nereden silah alabilecekleri haberini içeren sitelere girdiklerini belirtmişlerdir. %43’ü ailesinin internet konusunda bir kural koymadığını, %31’i ailesinin kuralları takip ettiğini, %26’sı ise kurallara karşın istediklerini yaptıklarını belirtmişlerdir. Sonuç olarak ebeveynler bu teknolojik devrim önünde güç uğraşına girmeden galip çıkmayı bilmelidirler. Bu da lakin kararlı ve tutarlı davranmakla mümkündür. Her hengam denetim ebeveynde olmalıdır. Teknolojinin tasarruf mühleti konusunda had çizilmeli ve kesinlikle uyulmalıdır.