Çocukluk çağında bilincin bozulması ve bayılma birçok vakit karıştırılan durumlardır. Öncelikle tarifleri yanlışsız kullanmamız gerekir. Nörolojik sorunu olan bir evladın bilinç durumunu değerlendirirken yaşını ve gelişimsel seviyesini dikkate almak gerekir. Bilinçli olma halinin iki kıymetli modülü vardır. Bunlar; uyanıklık ve kişinin kendisi ve etrafının farkında olmasıdır. Bilincin sağlanabilmesi için dimağ sapı, talamus, hipotalamus ve dimağ kabuğunun (serebral korteks) ve çekirdekleri ile dışarıdan alınan uyaranları beyefendisine ulaştıran had yollarının çalışıyor olması gerekir. Bu iki fonksiyonun kaybı çeşitli kademelerde bilinç kaybına neden olur. Sebebine nazaran ani gelişen, giderek ilerleyen, kronik olan, koma ile mevte sebep olan bilinç kaybı çeşitleri ile karşılaşabiliriz.
Metabolik nedenler, enfeksiyonlar, organ yetmezlikleri, zehirlenmeler, travma, kanama, epilepsi, tümörler ve ruhsal sebepler en önemli bilinç kaybına yol açan durumlar olarak sıralayabiliriz.
Çocuklarda Bayılma
Bayılma dendiği hengam ise çeşitli nedenlerle beyefendisine giden oksijenin azalmasına bağlı süreksiz bilinç kaybıdır. Dimağın oksijensiz kalması uzun sürer ise havale ve komaya ilerleyen durumlara yol açabilir. Bayılma daha çok genç erişkinler arasında ve münhasıran de kızlarda görülür. Aileler bayılma sırasında evlatlarının hayatından telaş duyarlar. Bazen evlatlar ailenin bu kaygılarını bayılma taklidi ile suistimal edebileceği üzere ruhsal sebeplerle de bayılmalar hayati mesele olmadan da önümüze çıkar. Bilinç kaybı yoktur, ani sonlanır ve hasta eski haline çok çabuk döner. Bayılmanın sebeplerini ayırt etmek çok kıymetlidir.
Bayılmadan çabucak evvel göz kararması, baş dönmesi yaşanabilir. Bazen düşerken yaralanma olabilir. Uzun süren bir durum değilse lisanın ısırılması, altına kaçırma, çırpınma ekseriyetle görülmez. Açlık, yorgunluk, susuzluk, gerilim, uzun vade ayakta kalmak, kalabalıkta olmak, sıcaklık ve havasızlık tetikleyici ve kolaylaştırıcı etkenler olabilir. Süratli büyüme çağındaki çocuklarda kan basıncı ve kalp suratı denetimi vücuttaki süratli değişimlere ayak uyduramayıp otonom sistemin denetim bozukluğundan kaynaklanan bayılmaya tıp lisanında vazovagal senkop yahut nörokardiyojenik senkop ismi verilir. Bu durumlarda evlat kardiyolojisi ve evlat nörolojisi tarafından incelenmesi bazen EKO, EKG ve EEG çekimleri gerekebilir.
Çocuklarda Kısa Periyodik Bayılma
Küçük çocuklarda canı yanma yahut ağlama sonrasında nefessiz kalıp kısa vadeli bayılmalara da katılma nöbeti ismi verilir. Bu türlü durumlarda evlatları havaya kaldırmak, sarsmak, suratına üflemek, suya sokmak, masaj yapmak, ağzını açmaya çalışmak sakıncalıdır. Münhasıran olduğu tarafta yana çevirip beklemek katılma nöbetinin daha kısa sürmesi için tavsiyemizdir.
Her ne sebep ile olursa olsun çocuklardaki bayılmalar kesinlikle araştırılmalı ve gerekli tedavileri yapılmalıdır.
Metabolik nedenler, enfeksiyonlar, organ yetmezlikleri, zehirlenmeler, travma, kanama, epilepsi, tümörler ve ruhsal sebepler en önemli bilinç kaybına yol açan durumlar olarak sıralayabiliriz.
Çocuklarda Bayılma
Bayılma dendiği hengam ise çeşitli nedenlerle beyefendisine giden oksijenin azalmasına bağlı süreksiz bilinç kaybıdır. Dimağın oksijensiz kalması uzun sürer ise havale ve komaya ilerleyen durumlara yol açabilir. Bayılma daha çok genç erişkinler arasında ve münhasıran de kızlarda görülür. Aileler bayılma sırasında evlatlarının hayatından telaş duyarlar. Bazen evlatlar ailenin bu kaygılarını bayılma taklidi ile suistimal edebileceği üzere ruhsal sebeplerle de bayılmalar hayati mesele olmadan da önümüze çıkar. Bilinç kaybı yoktur, ani sonlanır ve hasta eski haline çok çabuk döner. Bayılmanın sebeplerini ayırt etmek çok kıymetlidir.
Bayılmadan çabucak evvel göz kararması, baş dönmesi yaşanabilir. Bazen düşerken yaralanma olabilir. Uzun süren bir durum değilse lisanın ısırılması, altına kaçırma, çırpınma ekseriyetle görülmez. Açlık, yorgunluk, susuzluk, gerilim, uzun vade ayakta kalmak, kalabalıkta olmak, sıcaklık ve havasızlık tetikleyici ve kolaylaştırıcı etkenler olabilir. Süratli büyüme çağındaki çocuklarda kan basıncı ve kalp suratı denetimi vücuttaki süratli değişimlere ayak uyduramayıp otonom sistemin denetim bozukluğundan kaynaklanan bayılmaya tıp lisanında vazovagal senkop yahut nörokardiyojenik senkop ismi verilir. Bu durumlarda evlat kardiyolojisi ve evlat nörolojisi tarafından incelenmesi bazen EKO, EKG ve EEG çekimleri gerekebilir.
Çocuklarda Kısa Periyodik Bayılma
Küçük çocuklarda canı yanma yahut ağlama sonrasında nefessiz kalıp kısa vadeli bayılmalara da katılma nöbeti ismi verilir. Bu türlü durumlarda evlatları havaya kaldırmak, sarsmak, suratına üflemek, suya sokmak, masaj yapmak, ağzını açmaya çalışmak sakıncalıdır. Münhasıran olduğu tarafta yana çevirip beklemek katılma nöbetinin daha kısa sürmesi için tavsiyemizdir.
Her ne sebep ile olursa olsun çocuklardaki bayılmalar kesinlikle araştırılmalı ve gerekli tedavileri yapılmalıdır.