Hayal kurmak çocukluğun doğasında vardır ve çocuğun gelişiminde büyük bir rol oynar. Hayal gücü gelişmiş olan çocuklar zorlukları daha kolay aşar, yaratıcı düşünme becerileri ve merak duygusu gelişir, ilerde karşılaşabilecekleri problemlere daha rahat çözüm üretebilirler. Bu nedenle çocukların hayal gücü gelişimi ebeveynler tarafından da desteklenmelidir.
Çocuklarda hayal gücü gelişimi ve oyun paralel ilerler. 2 yaşa kadar hareket odaklı oyunlar çocuğun hayatına hakimken 2 yaştan itibaren soyut düşünme becerisi, zihinsel ve dil gelişiminin belirli bir olgunluğa gelmesi ile birlikte hayali (sembolik) oyunlar başlar. 2-3 yaşta sıklıkla ilk görülen sembolik oyunlar günlük hayat ritüellerinin taklidi ile başlar. Bu taklitler anne-babayı taklit, oyuncak bebeğe mama yedirme, telefonla konuşuyormuş gibi yapmak olabilir. Çocukların hayallerini eleştirmek ebeveynlerine duygu-düşüncelerini açmaktan kaçınmalarına yol açabilir. Hayal kurmak eleştirilmesi değil geliştirilmesi gereken bir durumdur.
Anne ve babalar hayal gücü gelişimine nasıl katkıda bulunabilir?
-Çocuğu yönlendirmek yerine onun sizi yönlendirmesine izin verin
-Bir amaca yönelik olmayan açık uçlu oyunlar oynama
-Farklı malzemeler kullanma (konserve kutusu, tuvalet kağıdı rulosu vs..)
-Çeşitli fonksiyonları olan oyuncaklar seçme
-Çizdiği resim için hikaye oluşturma
-Oyuncak üretme
-Patates baskısı yapma
-Oyuncak olmayan şeyleri oyuncak gibi kullanma
-Doğa ile yakından tanışmasına fırsat verme
-Değişik roller yapma
-Birlikte yemek yapma gibi aktiviteler ile çocuğun hayal gücü gelişimi desteklenebilir.
Hayali Arkadaş
Bu dönemlerde hayali arkadaşlar da sıklıkla görülür. Hayali arkadaşlar genellikle sosyalleşme ihtiyacı sonucu oluşur ve çocuk hayali arkadaşı ile birlikte gerçek hayattaki zorlukları/arkadaşlık kurma zorluklarını yönetebildikleri, duygusal ihtiyaçlarını karşılayabildikleri bir alan yaratır. Oyunlarını hayali arkadaşlar ile zenginleştirirler ve bu normaldir. Çocuğun anaokuluna başlaması ile birlikte genellikle kaybolur.
Peki hayali arkadaş ne zaman bir sorundur?
Anne-babaların çocukların oyunlarını ve söylemlerini takip etmeleri gerekir.
-Çocuk hayal ve gerçeği karıştırmaya başladığında,
-Çocuğun hayali arkadaşları çocuğun dış dünya ile bağ kurmasını ve sorumluluklarını engellediğinde,
-Gerçek hayattan zevk almasını engellediğinde ve çocuk yalnızlaşmaya başladığında bir uzmandan yardım alınmalı.