Sonbahar Alerjileri
Sonbahar ve ilkbaharda, münhasıran çocuklarda alerjik hastalıklarda sarih artış görülmektedir. Bu alerjik illetler kendini peşpeşe hapşırık, burunda kaşıma, akıntı, tıkanıklık, gözlerde kaşıntı, kızarıklık, akıntı, öksürük, hırıltılı, hışıltı, nefes darlığı, geniz akıntısı, deride kaşıntılı kızarıklıklar (egzema,ürtiker) olarak gösterir.
Mevsimsel alerji denildiğinde öncelikle ilkbaharda görülen polen alerjileri akla geliyor olsa da; sonbaharda polenlerle birlikte mantarlar, iç ortam alerjenleri ( mahsusen hane tozu akarları) ve havaların soğuması, mekteplerin açılması, saklı ortamda daha çok bulunma ile birlikte artan viral enfeksiyonlar çocuklarda alerjik illetleri tetiklemektedir.
Sonbaharla birlikte havada ağır olarak bulunan, rüzgarlar aracılıgıyla kilometrelerce uzaklara taşınan yabani ot polenleri çocuklarda alerji ve astımı tetikleyen en değerli faktördür. Alerjiye sebep olan yabani ot polenleri, tohumlu bitkilerin üremesini sağlayan, çıplak gözle görülmeyen üreme tozcuklarıdır. Yabani ot polenleri, havada münhasıran sabah saatlerinde, kuru ve rüzgarlı havalarda ağır olarak bulunmaktadır. Polen alerjisi olan evlatların, polenlerden korunmak için, bilhassa polenlerin ağır olduğu bahar aylarında, dışarı çıkarken gözlük, siperli şapka kullanması, meskene dönüldüğünde dışarı kıyafetlerinin değiştirilmesi, el yüz yıkanması, mümkünse duş alınması, çamaşırların dışarı asılmadan mesken içinde ( kurutma makinesi) kurutulması, otomobil kullanırken camların açık tutulmaması, polen filtreli klima kullanılması, hanelerin sabah saatleri alanına öğlenden sonra akşamüzeri havalandırılması, kuru ve rüzgarlı havalarda dışarı çıkılmaması, gizli meydanlarda vakit geçirilmeye çalışılması önerilmektedir.
Yabani ot polenlerinin yanısıra; nem ve rutubetin artması ile havada mantar ve küflerin yoğunluğu artmaktadır. Bilhassa bu küf mantarlarının bir kısmı son radde alerjiktir. Alerjiye sebep olan küf mantarları mesken içi ve mesken dışında, havadaki nem %50'nin üzerinde olduğunda kolaylıkla çoğalırlar. Küf mantarları ile temasın azaltılması için mantarlarının havada ağır olduğu günlerde dışarı çıkılmamalı, şayet çıkılmak durumunda kalınırsa haneye gelindiğinde küf mantarlarını uzaklaştırmak için duş yapılmalıdır. Mesken dışında çürümüş bitki ve yapraklardan uzak durulmalıdır. Hanedeki nem azaltılmalı ve nem nispeti %50’ın altında tutulmalı, hanede çiçek bulundurulmamalı ve hane sık havalandırılmalıdır. Sızıntı yapan musluk ve su boruları tamir ettirilmeli, küf mantarı olan duvarlar temizlenmelidir.
Kıymetli bir iç ortam alerjeni olan hane tozu akarları (mite); sonbaharda artan nem ile birlikte daha çok çoğalırlar. Böylece konut tozu akarı alerjisi olan alerjik çocuklarda şikayetlerin artışına sebep olurlar. Hane tozu akarlarından korunmak için elyaf yastık yorgan, antialerjik nevresim kılıfları kullanmalı, kalın tüylü halı, kalın perde, peluş oyuncak tasarrufundan kaçınmak gereklidir. Konut aklığında akarisid olarak isimlendirilen kişisel temizleme likitleri kullanılabilir.
Sonbaharda alerjik marazların artışına, yukarıda bahsettiğimiz alerjenler kadar, havaların soğuması ile birlikte nezle yahut grip üzere viral enfeksiyonlarda kıymetli orantıda ekte bulunur. Mahsusen mekteplerin açılması ile birlikte gizli ortamda daha uzun müddet bulunma viral enfeksiyonların daha kolay bulaşmasına sebep olmaktadır. Bu enfeksiyonlar bilhassa alerjik rinit ve astımı olan çocuklarda marazlarının kötüleşmesine sebep olmaktadır. Bu sebepten bu hasta öbeğine grip aşısı yapılması önerilmektedir. El yıkamaya ihtimam gösterilmesi, gerekirse maske kullanılması gerekmektedir. Bilhassa beslenmeye dikkat edilmesi gerekmektedir.
Münhasıran bahar mevsiminde tekrarlayan hapşırmalar, burun ve boğazda kaşınma, mütemadi nezle hali, gözlerde kaşınma ve sulanma şikayetleri oluyor yahut baharda artıyorsa bu çocuklarda alerjik nezle- göz alerjisi olabilir. Bu türlü şikayetleri olan evlatların bir Evlat Alerji kompetanı tarafından kıymetlendirilmesi, gerekli testlerin Evlat Alerji uzmanınca planlanması kıymetlidir. Başkaca bu aylarda öksürük, hırıltı, nefes darlığı başlayan çocuklarda alerjik astım açısından detaylı araştırma yapılması gereklidir. Sonbaharda daha evvel alerjik nezle, astım yahut egzema –ürtiker tanısı konulmuş evlatların alerji ilaçlarının düzenlenmesi ve alerji ilaç gereksinimlerinin kıymetlendirilmesi için, alerji bilirkişisine başvurmaları gerekmektedir.
Bahar alerjisinden korunmak için yukarıda bahsedilen bir kadro tedbirlerin alınmasının yanısıra şurup- hap yahut fısfıs-buhar olarak kullanılan alerji ilaçlarının Evlat Alerji eksperinin önerdiği halde kullanmak gerekmektedir. Kimi hastalara bunların yanısıra alerji aşı tedavisi (immünoterapi) uygulamak gereklidir.