Demir vücudumuzda yüzlerce protein ve enzimin yapısında bulunan çok önemli bir mineraldir.Kan
yapımı için yeteri kadar demir almamız gerekmektedir.Demir eksikliği dünyamızda görülen en önemli
beslenme programlarının başında yer almaktadır.
Demir,kanımızda kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan ve oksijen taşıyan hemoglobin isimli bir
proteinin yapısında bulunur.Demir eksikliğinde dokulara oksijen yeteri kadar taşınmadığından
yorgunluk,iş performansında azalma,bağışıklık sisteminde zayıflama görülür.Demir depoları bağırsaktan
alınan demir ile düzenlenmektedir.Demir alımı yetersiz ise veya fazla kan kaybı nedeniyle demir eksikliği
oluşmuşsa kansızlık meydana gelir.Kadınlarda adet kanamalarının fazlalığı demir eksikliğinin en önemli
nedenlerinden birisidir.Ayrıca başka kanamalar(ameliyatlar,kesikler,hemoroidler) nedeniyle vücut demir
ihtiyacını depolardan karşılamaya çalışır.Ferritin dediğimiz bu depolar da azalmaya başlayınca kansızlık
kansızlık oluşmaya başlar.
Vücuttaki demir depoları bağırsaklardan demir emilim oranını etkiler. Vücudumuzda demir az
ise bağırsaklardan daha çok demir emilimi olmaktadır. Kırmızı ette bulunan demirin emilimi sebzelerdeki
demirin emiliminden daha çoktur.
DEMİR EKSİKLİĞİ NEDENLERİ?
* Diyetle kırmızı et alımının az olması
* Bağırsaklardan demir emiliminin azalması(mide ameliyatları,midede helikobakter pilori varlığı)
* Aşırı adet kanamaları
* Gebelik
* Diyaliz hastaları
* A vitamini eksikliği
DEMİR EKSİKLİĞİNE BAĞLİ ANEMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
* Yorgunluk,halsizlik
* Solukluk,çarpıntı
* Saç dökülmesi ve tırnak kırılmaları
* Üşüme
* Baş dönmesi ve baş ağrısı
* Uykusuzluk
* Konsantrasyon bozukluğu
* Okul başarısında azalma
* Vücut direncinde azalma
* Dilde iltihaplanma
DEMİRDEN ZENGİN GIDALAR NELERDİR?
* Kırmızı et
* Ciğer,dalak
* Yumurta
* Kuru baklagiller
* Kuru üzüm
* Pekmez
* Yeşil yapraklı sebzeler
DEMİR EMİLİMİNİ NE ETKİLER?
Kafeinli içecekler,yemekle birlikte içilirse,HEM olmayan demir emilimini zorlaştırmakta.Özellikle çayı bu
nedenle yemeklerden 1 saat sonra içmek en doğru alışkanlık diyebiliriz.Bağırsaklardan vücudumuza
demir dışında Magnezyum,Çinko,Bakır,Kalsiyum gibi mineraller de geçmektedir.Hepsi birlikte alındığında
Demir emilimi de azalmaktadır.Kırmızı etle birlikte Kalsiyumdan zengin besin almak doğru değildir.
Baklagiller,tam tahıllar ve fıstık gibi tohumlarda fitik asit bulunmaktadır.Organik bir bileşik olan bu
maddeler demiri de kendine bağlayıp dışarı atmaktadır.Bakliyatları suda bekletmek fitik asit oranını %80-
90 oranınında azaltmaktadır
Örneğin;
köfte ve yeşil yapraklı sebzelerle hazırlanmış bir salata
omlet ve portakal suyu
yumurtalı bir ıspanak yemeği
Suda bekleterek pişirilmiş kuru fasulye ve bulgur pilavı