Ebeveynler lisan ve konuşma sıkıntısına nasıl yaklaşmalı?
Her yaştan beşerde lisan yahut konuşma bozukluklarına rastlanabiliyor. Çocuklarda en sık karşılaşılan lisan bozukluğunun gecikmiş lisan ve konuşma, özgül lisan bozukluğu ve ikincil lisan bozukluğu olduğunu belirten Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, konuşma sesi bozukluğu ve akıcılık bozukluğunun da sıkça görülen konuşma bozuklukları olduğunu tabir ediyor. Dündar, lisan ve konuşma bozukluklarının çocuğun ömrünü akademik, toplumsal ve ruhsal açıdan olumsuz etkileyebildiğini vurgulayarak tedavisi için vakit kaybedilmemesi gerektiğine dikkat çekiyor. Hazel Ezgi Dündar ebeveynlere destekleyici olmalarını, çocuğu devamlı olarak uyararak ya da zorlayarak bu sorunu çözmesini sağlamaya çalışmamalarını tavsiye ediyor.
Dil ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, dil ve konuşma bozukluklarının çocukların okul başarısı ile bağlantısı hakkında değerlendirmelerde bulundu, ebeveynlere tavsiyelerini paylaştı.
Her yaşta konuşma bozukluğu olabiliyor
Duygu, niyet ve isteklerin lisan aracı olarak kullanılarak başka insanlara aktarılabildiğini söz eden Hazel Ezgi Dündar, kelamlarına şöyle devam etti:
“İletişim esnasında lisanı nasıl ürettiğimiz ise konuşma olarak tanımlanabilir. Her yaştan beşerde lisan ve / yahut konuşma bozukluklarına rastlanılabilir. Ana başlıklar halinde sıralamak gerekirse lisan ve konuşma bozuklukları; konuşma sesi bozuklukları, gecikmiş lisan ve konuşma, özgül lisan bozukluğu, öteki bir teşhis ile bağlı olarak ortaya çıkan lisan bozukluğu, hızlı-bozuk konuşma ve kekemelik halindeki akıcılık bozuklukları, afazi, dizartri ve apraksi üzere motor konuşma bozuklukları, ses bozuklukları, dudak-damak yarıklığına bağlı konuşma bozukluğu, travmatik beyin hasarına bağlı lisan ve konuşma bozukluğu, yutma bozuklukları, işitme kaybına bağlı lisan ve konuşma meseleleri halinde sıralanabilir.”
Akademik, toplumsal ve ruhsal açıdan etkiliyor
Çocuklarda en sık karşılaşılan lisan bozukluklarının gecikmiş lisan ve konuşma, özgül lisan bozukluğu ve ikincil lisan bozukluğu olduğunu belirten Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, “En sık rastlanan konuşma bozuklukları ise konuşma sesi bozukluğu, akıcılık bozukluğu ve motor konuşma bozukluklarıdır. Fark edilen bir lisan ve konuşma bozukluğuna karşın vakit kaybedildiği müddette çocuğun yaşıtlarıyla ortasındaki makas giderek açılabilir. Lisan ve konuşma maharetleriyle bağlı öteki hünerleri de örneğin okuma-yazma üzere akranlarından sıkıntı ya da geç öğrenmesine neden olabilir. Bu süreçte çocuğun yaşayacağı söylediğinin anlaşılmaması, etrafındaki beşerlerle istediği seviyede bağlantı kuramaması üzere olumsuz tecrübeler irtibattan uzaklaşıp konuşmaktan kaçınmasına sebep olabilir. Tüm bunlar çocuğun hayatını akademik, toplumsal ve ruhsal açıdan olumsuz etkileyebilir.” ihtarında bulundu.
Derslere ilgi azalabiliyor
Bahsi geçen pek çok lisan ve konuşma bozukluğu kendi içinde özgünken bireyden bireye dereceleri ve seyirlerinin farklı ilerleyebildiğini söz eden Hazel Ezgi Dündar, “Dolayısıyla her durumda akademik muvaffakiyete tesirleri de farklı olacaktır. Hem lisan gelişim manasında akranlarıyla birebir seviyeye gelemeyen çocuk, okul hünerlerini var olan maharetlerinin üstüne inşa etmekte zorlanacak hem de bunun sonucunda okul ortamına ve derslere ilgi göstermeme, toplumsal münasebetlerden ve bağlantıdan kaçınma, hissettiği yetersizlik hissi nedeniyle hislerini yönetmekte zorlanması sonucunda olumsuz davranışlar gösterme, sınıf ortamında performans göstermekten kaçınma, fazla öfkeli ya da fazla içedönük olma üzere ziyan verici diğer durumlara karşı da risk taşıyor olacaktır.” dedi.
Ebeveynler destekleyici davranmalı
Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, çocuğun ebeveynler tarafından her gelişim kademesinde ve alanında dikkatli bir halde gözlemlemesinin çok kıymetli olduğunu vurguladı ve kelamlarını şöyle tamamladı:
“Ebeveynler şayet bu süreçte lisan ve konuşma manasında çocuklarının akranlarıyla birebir biçimde ilerlemediğini fark ederlerse bu bahiste destekleyici davranmalı ve devamlı olarak uyararak ya da zorlayarak çocuğun bu sorunu çözmesini sağlamaya çalışmamalıdırlar. Zira bu noktada çocuk aslında lisan ve konuşma bozukluğu ile nasıl baş edebileceğinin ve neden uyarıldığının farkında olamayacağı için bu durum hem çocuk ebeveyn bağlantısı hem de çocuğun ruhsal durumunu olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle vakitle, uyararak ya da bahsin uzmanı olmayanların teklifleri ile durumun güzele gitmesini beklemek pek çok olumsuz yaşantıya ve bunların da akademik muvaffakiyete tesirine taban hazırlayabilir. Bu ve benzeri birçok sebepten ötürü fark edilen bir lisan ve konuşma bozukluğu var ise bir lisan ve konuşma terapistine başvurularak bu olumsuz durumların tamamından korunabilmek ismine tahlile yanlışsız adım atmak çocuklar için çok değerlidir.” (BSHA)