Daha derin sedasyon seviyelerinin gerektiği evlat hastalar ise laflı uyaranları duyamazlar fakat tekrarlayan yüksek sesli uyaranlara cevap verebilirler. Süreç müddetince hastanın kendi teneffüsü devam eder, nadiren düşük dozda oksijen desteği gerekebilir. Hastanın oksijen basıncı ve kalp suratı mütemadi takip edilir. Süreç ahir hasta ilaçları vücuttan atma suratına (metabolizma hızı) bağlı olmak üzere 30-45 dakika kadar gözlem altında tutulur ve bir refakatçi eşliğinde meskenine gönderilir. Evlat hastalar uyanırken huysuz, hırçın, ağlayan bir evlat olarak uyanabilirler. Bu hırçınlık hali çoklukla 15-20 dakika, nadiren 2 saat sürebilir. Sedasyon sonlandıktan sonra da hastalara 1.5- 2 saat rastgele bir şey yememeleri tembih edilir.
DİŞ HEKİMLİĞİNDE UMUM ANESTEZİ NEDİR?
Umumî anestezi (narkoz) ağrısız cerrahiyi mümkün kılan uyku gibisi bir durumdur. Bu maksatla kullanılan ilaçlara da umumi anestezi ilaçları denir. Umumî anestezi sırasında bilinç ve ağrı duyusu büsbütün ortadan kalkar. Umumî anestezi ilaçları gaz yahut likit olmak üzere iki biçimde olabilir. Şayet gaz anestezikler kullanılacaksa yüzünüze yerleştirilen bir maske aracılığıyla derin nefesler almanız istenir. Bu halde anestezi makinasından sağlanan oksijen ve anestezik gaz karışımı akciğerden kana geçerek uyku halini yarat ır. Likit anestezikler ise el yahut koldan takılan serum iğnesi aracılığıyla direkt damara (kan dolaşımına) verilir. Anestezi başlangıcı için küçük evlat ve muhabere kurulamayan hastalarda bir numara sistem (maske ile anestezi), damar yolu açtıran büyük evlatlar ve sağlıklı erişkinlerde 2. metot (damar içi anestezi) tercih edilir. Yapılacak sürecin vadesine bağlı olarak eklenen anestezik gazlar yahut damar içi anestezik ilaçlarla anestezi devam ettirilir. Yapılacak süreç bitene kadar anestezi de devam eder.
Umumi anestezi sırasında teneffüsün desteklenmesi gereklidir. Bu hedefle ağız, burun yahut gırtlak üzerine yerleştirilen soluma maskesi yahut nefes borusuna yerleştirilen soluma tüpü ile daima oksijen ile birlikte anestezi ilaçları uygulanır. Süreç sona erdiğinde anestezi ilaçları kesilir ve uyanmanız sağlanır. Uyanırken anestezi hekimi sizden çoğunlukla derin nefes almanızı, ağzınızdaki tükrüğü yutmanızı ve gözlerinizi açmanızı velev.
Umumi anestezi sonrasında ortaya çıkabilecek ağrı, bulantı ve kusma üzere istenmeyen tesirleri ortadan kaldırmak için gerekli tedbirler anestezi hekiminiz tarafından alınır.
SEDASYON VE UMUMÎ ANESTEZİ KİMLERE UYGULANIR?
Aşağıdaki durumlarda hastanın ve yapılacak sürecin özelliğine nazaran sedasyon yahut umumî anestezi seçeneği uygulanabilir:
1) Muhabere kurmanın imkansız olduğu evlat hastalar
2) Muhabere kurulamayan zihinsel engelli hastalar
3) Çok uzun sürecek diş tedavileri
4) Geniş kapsamlı çene cerrahisi süreçleri
5) Haddinden fazla telaşlı, gerilimli ve diş tabibi korkusu olan bireyler
6) Şiddetli bulantı ve öğürme refleksi olan hastalar
Yrd.Doç.Dr. Zuhal Küçükyavuz Göktürk