Doğal afetler nelerdir?
1Fırtınalar (Tufan,Tayfun) : Fırtınalar bilindiği gibi kuvvetli ruzgarlar sonucunda meydana gelen doğal olaylardırYağış ile birlikte esen şiddetli ruzgarlar Tufan, kurak ve yağışsız esenler ise Tayfun olarak isimlendirilmektedirBu kuvvetli ruzgarlar esnasında hortum tabir edilen helezonik girdaplar ve deniz veya gollerde yuksek dalgalar ve taşmalar meydana gelmektedirHalen yeryuzundeki olumlu felaketlerin 1000'de 2'sini fırtınalar oluşturmaktadır
Emniyet Tedbirleri : Genel acil ikaz sistemi,Bloklar halinde ve sağlam monte edilmiş parcalardan oluşan catılar yapmak,Kalın cam kullanmak,Dış yuzeylerde fazla aksesuar kullanmamak,Sığınak yapmak,Cevreyi ağaclandırmak,Taş bloklardan yuksek duvarlı marinalar inşa etmek
Bireysel Tedbirler : Evde iseniz,Elektrik,Su,Doğalgaz veya Tupgaz donanımlarını kapatmak,Denize yakın yerlerde mumkun olan en ust noktaya gitmek,Varsa sığınağa gitmek eğer yoksa camlardan ve kapılardan uzak durmak,yere yatmak,ucuşabilecek cisimlerin carpma tesirini engelleyecek,yastık yorgan gibi şeylerle bedeni emniyete almakDışarıda veya Arac icinde iseniz,en yakın sığınağa veya guclu gorunen binaya sığınmakDenizde iseniz,can yeleği giymek,sahile fazla yanaşmamak,teknenin dışına yakın en emniyetli yere sığınmak
2Yıldırım Duşmesi : Bulutlarda yuklu manyetik enerji kutuplarının cakışması sonucu meydana gelmektedirBazan bulutsuz ortamlarda'da gene aynı sebebe bağlı olarak yıldırım duştuğu gorulmuşturYıldırım yuzunden meydana gelen olum oranı cok kucuk olmakla birlikte, yangınlara sebebiyet verme oranı 1000'de 6'dır
Emniyet Tedbirleri : Yuksek ve dış yuzeyinde metal oranı fazla olan bina ve yapılarda paratoner tertibatı kurmakAlıcı gorevi goren anten ve benzeri aletlerin uc noktalarının iletken olmayan maddelerle izole edilmesi,Zemin ile direkt irtibatının kesilmesi
Bireysel Tedbirler : Yağışlı havalarda,aşırı metal bulunan alanlardan ve Ağaclık alanlardan uzak durmakCok fazla yıldırım duştuğu anlarda,mevcut alıcı ve verici aletleri (Telsiz,Telefon,Tv vs)kapatmak veya kullanmamaya calışmak
3Yanardağ Patlamaları : Yeryuzu cekirdeğinde mevcut bulunan mağma'nın (sıvı eriyik)ısıdan oluşan basınc sebebiyle,yeraltındaki tuneller vasıtasıyla yerustune cıması sonucu oluşmaktadırBu tunellerin dunyadaki cıkış noktalarının hemen hepsi bilinmektedirTunellerin cıkış noktaları denizlerin altında (ozellikle Atlas Okyanusu'ndaki sıradağlarda)mevcutturDunya cekirdeğinin surekli soğuma eğiliminde olması yuzunden bircok volkan (yanardağ) faaliyetini yitirmiş gorunsede,her zaman faaliyete gecme ihtimali mevcutturHalen Dunyadaki olume sebebiyet oranı 1000'de 2 dir
Emniyet Tedbirleri : Volkanlara yakın bolgelerde yerleşim alanları oluşturmamak
Bireysel Tedbirler : Hicbir surette bu alanların yakınında bulunmamak, eğer oluşmuşsa en uzak ve en yuksek fakat ağac veya sık bitki ortusu olmayan bolgeye hızla intikal etmek
4Depremler : İnsanoğlunun halen en sık karşılaştığı ve en yıkıcı felaketlerden birinci sırada gelenidirSon bir yıl icinde dunyada meydana gelen felaketlerde olen 4180000 kişiden % 50 ’si depremler sonucunda hayatını kaybetmiştirYeryuzunun 3540 Km Altına kadar uzanan yerkabuğu surekli hareket halinde olduğundan dolayı kıtalar birbirlerine yaklaşıp,yaslanmaktaBu yaslanma esnasında oluşan basınc sebebiyle yerkabuğu kırılmakta ve acığa cıkan enerji depremlere sebep olmaktadırAcığa cıkan enerjinin % 1 ’i sismik kalan kısmı ise dalga enerjisi olarak kendini gostermektedirİşte binaların yıkılmasına bu dalga enerjisi sebep oluyorEnerjinin yeryuzune cıkmasına kadar gecen sure yaklaşık 100 sn yani diğer bir deyişle,depremin başladığı noktadan yeryuzu uzerine cıkması 15 dk Civarında surmektedirKabuğun kırıldığı cizgi ’ye Fay hattı denilmektedirFay hatları,surekli olarak kırılmaya ve dolayısı ile deprem meydana gelmesine musaittirGunumuz teknolojisi ile,yeryuzundeki fay hatlarının tamamının yeraltı haritaları cıkartılmıştır Maalesef Ulkemizin uzerinde bulunduğu yeryuzu parcasının altında bircok fay hattı mevcuttur ve % 95 gibi korkunc coğunluktaki kısmı etkilenmektedirOrtalama her 6 yılda bir ulkemizin herhangi bir yerinde depremlere sebep olmaktadırUlkemizde tesbit edilen en yuksek şiddetteki deprem 79 olarak tesbit edilmiş olmasına rağmen,bazı kaynaklarda 84 ’e kadar ulaştığı belirtilmektedir
Emniyet Tedbirleri : Fay hattının tam uzerinde yerleşim alanları,sanayi tesisleri inşaa etmemek,yuksek kalitede,darbeye,esnemeye ve titreşime mukavemetli malzemelerden mamul,statik hesaplamaları olabilecek en yuksek deprem duşunulerek hesaplanmış binalar uretmek,inşaat yapılacak yerin sert arazi parcası uzerine oturmasına dikkat etmek,olabildiğince geniş alanlar icerisinde yerleşim birimleri oluşturmak,cok yuksek ve birbirine cok yakın binalar inşa etmemek,bina temellerinde deprem pabucları,esneme bağlantıları,kolon cıkışlarında kesinlikle eksik malzeme kullanmamak,kolon filiz demirlerini minimum 16 mm Kalınlığında beton ’un tutunmasını sağlayacak tipteki spiral yuzeyli evsaflı celikten yapmak,en ust katlarda dahi 12 mmden daha ince celik kullanmamak,zemin katlarda perde duvarlar yapmak,ust duvarlarını mumkun olduğunca delikli ve cabuk kırılmaya musait tuğla yerine prefabrik tabir edilen hazır beton duvarlardan veya sıkıştırılmış ytong tabir edilen briket ’ten yapmak,kolon kiriş bağlantılarını kaliteli celik mamullerle ve endustriyel beton ile oluşturmak,kat tabanlarında yapılan celik hasır aralıklarının sık ve birbirine sağlam akuple edilmiş ve taban beton kalınlıklarının minimum 15 cm Kalınlığında olmasına dikkat etmek Etkileşimli bolgelerde,deprem sonrası mudahale edebilecek,kurtarma,sondurme,sağlık,guvenlik,dağıtım,istihdam,istihkam ve defin birimleri oluşturmak,bu birimleri butun vatandaşların katılacağı sivil teşkilat ve kuruluşlar haline getirmek ve bunları surekli teyakkuz durumunda hazır tutmakBu birimlerin kullanabileceği,makina,edavat,techizat ve malzemeyi stoklanmış ve her an kullanıma hazır halde bulundurmakOlası depremlere karşı onceden senaryolar oluşturmak,oluşturulan bu senaryoları ulkenin cok buyuk bir bolumunde aynı anda deprem olacağı varsayılacak şekilde geniş kapsamlı yapmakDeprem bolgesine yapılacak intikal ve sevkiyatın her turlu olumsuz şart ’ta dahi nasıl sağlanabileceğinin planlarını yapmak ve surekli bu plan ve senaryoları guncelleştirmek,gelişen teknolojinin urettiği yenilikleri takip ederek stok etmekUluslararası kurtarma ve deprem ekipleri ile surekli bilgi alışverişinde bulunmak bu ekiplerle birlikte geniş kapsamlı deprem tatbikatları yapmakDeprem sonrası kurtarılabilecek tek bir insan ’ın bile butun bu harcamalardan cok daha değerli olduğu bilincine varmak ve bu bilinci ulke genelinde herkese yaymak
Bireysel Tedbirler : Oncelikle gerek satın alınan gerekse inşaa ettirilen binalarımızın,statik deprem hesaplarının yapılmış olup olmadığını araştırmak,iceride kolon,kiriş ve duvarların kontrolunu yapmak veya daha emniyetli olması icin bir uzmana incelettirerek bilgi ve goruşunden istifade ettikten sonra,bina veya daireyi satın almak veya inşaa ettirmekDeprem meydana geldiği anda,panik icerisinde kacmaya calışmak veya pencere veya balkonlardan atlamak yerine,kapı eşikleri altına sığınmak,sağlam masa,karyola altına saklanmak,kucuk veya yaşlıların aynı şekilde davranmasını sağlamaya calışmak,deprem sarsıntısı gecene kadar beklemek,sarsıntı hasarsız atlatılmış ise,dahili elektrik,su,gaz,doğalgaz unite ve tesisatlarını emniyete almak,giyinik değil ise giyinmek,kıymetli eşya,para,mucevher,kimlik gibi şeyleri,ilkyardım da kullanılabilecek malzemeleri alarak,sukunetle disiplin icinde binayı terketmek Buyuk şiddetteki sarsıntıdan sonra oluşan ve artcı tabir edilen kucuk şiddetli sarsıntıların verebileceği hasarlara karşı etrafında yuksek binalar olmayan acık alanlara intikal etmekHalihazırda bulunan yaşlı veya cocukların guvenliğini sağladıktan sonra,gucu ve bilgisi yetebilecek insanların deprem bolgelerinde kurtarma calışmalarına iştirak etmesiEğer bina icinde iken yıkıntı olmuş veya enkaz altında kalınmış ise,oncelikle bedeninizi kontrol etmek,etrafı keşfetmeye,sizinle birlikte enkaz altında kalabilecek kişiler ile ve dışarı ile irtibat kurmaya calışmak,hareket etme imkanı varsa,onlara yardım etmeye ve dışarıdan gelebilecek kurtarma ekiplerine yerini ve durumunu bildirmeye,su ve gıda bulunabilecek alanlara ulaşmaya ve oksijen alışverişini sağlamaya calışmak, bu esnada mumkun olduğunca az guc ve enrji tuketmeye dikkat etmekEğer enkaz altında kıpırdayamayacak durumda kalınmış ise,fazla hareket etmemek,fazla enerji tuketmemek,ses ile yerinizi belli etmeye calışmak, duzenli ve periyodik sesler cıkarmaya calışmak ve muhakkak kurtarılacağını duşunmekArac icinde iken,deprem hissedildiği anda paniğe kapılmadan aracı yolun kenarına cekmek,Ani fren yaparak arkadan gelen aracları tehlikeye atmamak,Yuksek binalardan uzak durmak,acık bir alana park etmek,Yolda meydana gelebilecek yarık ve catlaklara dikkat etmek,Acil yardım araclarına engel olmamak icin mumkun olduğunca yol dışına park etmek,Belirli bir muddet trafiğe cıkmamak
En gecerli onlem : Mumkun olduğu takdirde,insanın insan gibi muamele gorduğu,hayvanlar ’dan daha ustun gorulduğu,gerek kendisinin gerekse cocuklarının istikbalinden endişeye duşmeyeceği,vatandaşlarından herhangi birisinin parmağına iğne batsa o acıyı hisseden devlet adamlarının yonettiği,insanları birbirine saygılı ve sevgili,ruşvetin,hırsızlığın,arsızlığın itibar gormediği bir başka ulkeye gocetmek veya en azından cocuklarının bunu yapmasını sağlamaya calışmakBu konuda pek cok alternatif halihazırda mevcut
1Fırtınalar (Tufan,Tayfun) : Fırtınalar bilindiği gibi kuvvetli ruzgarlar sonucunda meydana gelen doğal olaylardırYağış ile birlikte esen şiddetli ruzgarlar Tufan, kurak ve yağışsız esenler ise Tayfun olarak isimlendirilmektedirBu kuvvetli ruzgarlar esnasında hortum tabir edilen helezonik girdaplar ve deniz veya gollerde yuksek dalgalar ve taşmalar meydana gelmektedirHalen yeryuzundeki olumlu felaketlerin 1000'de 2'sini fırtınalar oluşturmaktadır
Emniyet Tedbirleri : Genel acil ikaz sistemi,Bloklar halinde ve sağlam monte edilmiş parcalardan oluşan catılar yapmak,Kalın cam kullanmak,Dış yuzeylerde fazla aksesuar kullanmamak,Sığınak yapmak,Cevreyi ağaclandırmak,Taş bloklardan yuksek duvarlı marinalar inşa etmek
Bireysel Tedbirler : Evde iseniz,Elektrik,Su,Doğalgaz veya Tupgaz donanımlarını kapatmak,Denize yakın yerlerde mumkun olan en ust noktaya gitmek,Varsa sığınağa gitmek eğer yoksa camlardan ve kapılardan uzak durmak,yere yatmak,ucuşabilecek cisimlerin carpma tesirini engelleyecek,yastık yorgan gibi şeylerle bedeni emniyete almakDışarıda veya Arac icinde iseniz,en yakın sığınağa veya guclu gorunen binaya sığınmakDenizde iseniz,can yeleği giymek,sahile fazla yanaşmamak,teknenin dışına yakın en emniyetli yere sığınmak
2Yıldırım Duşmesi : Bulutlarda yuklu manyetik enerji kutuplarının cakışması sonucu meydana gelmektedirBazan bulutsuz ortamlarda'da gene aynı sebebe bağlı olarak yıldırım duştuğu gorulmuşturYıldırım yuzunden meydana gelen olum oranı cok kucuk olmakla birlikte, yangınlara sebebiyet verme oranı 1000'de 6'dır
Emniyet Tedbirleri : Yuksek ve dış yuzeyinde metal oranı fazla olan bina ve yapılarda paratoner tertibatı kurmakAlıcı gorevi goren anten ve benzeri aletlerin uc noktalarının iletken olmayan maddelerle izole edilmesi,Zemin ile direkt irtibatının kesilmesi
Bireysel Tedbirler : Yağışlı havalarda,aşırı metal bulunan alanlardan ve Ağaclık alanlardan uzak durmakCok fazla yıldırım duştuğu anlarda,mevcut alıcı ve verici aletleri (Telsiz,Telefon,Tv vs)kapatmak veya kullanmamaya calışmak
3Yanardağ Patlamaları : Yeryuzu cekirdeğinde mevcut bulunan mağma'nın (sıvı eriyik)ısıdan oluşan basınc sebebiyle,yeraltındaki tuneller vasıtasıyla yerustune cıması sonucu oluşmaktadırBu tunellerin dunyadaki cıkış noktalarının hemen hepsi bilinmektedirTunellerin cıkış noktaları denizlerin altında (ozellikle Atlas Okyanusu'ndaki sıradağlarda)mevcutturDunya cekirdeğinin surekli soğuma eğiliminde olması yuzunden bircok volkan (yanardağ) faaliyetini yitirmiş gorunsede,her zaman faaliyete gecme ihtimali mevcutturHalen Dunyadaki olume sebebiyet oranı 1000'de 2 dir
Emniyet Tedbirleri : Volkanlara yakın bolgelerde yerleşim alanları oluşturmamak
Bireysel Tedbirler : Hicbir surette bu alanların yakınında bulunmamak, eğer oluşmuşsa en uzak ve en yuksek fakat ağac veya sık bitki ortusu olmayan bolgeye hızla intikal etmek
4Depremler : İnsanoğlunun halen en sık karşılaştığı ve en yıkıcı felaketlerden birinci sırada gelenidirSon bir yıl icinde dunyada meydana gelen felaketlerde olen 4180000 kişiden % 50 ’si depremler sonucunda hayatını kaybetmiştirYeryuzunun 3540 Km Altına kadar uzanan yerkabuğu surekli hareket halinde olduğundan dolayı kıtalar birbirlerine yaklaşıp,yaslanmaktaBu yaslanma esnasında oluşan basınc sebebiyle yerkabuğu kırılmakta ve acığa cıkan enerji depremlere sebep olmaktadırAcığa cıkan enerjinin % 1 ’i sismik kalan kısmı ise dalga enerjisi olarak kendini gostermektedirİşte binaların yıkılmasına bu dalga enerjisi sebep oluyorEnerjinin yeryuzune cıkmasına kadar gecen sure yaklaşık 100 sn yani diğer bir deyişle,depremin başladığı noktadan yeryuzu uzerine cıkması 15 dk Civarında surmektedirKabuğun kırıldığı cizgi ’ye Fay hattı denilmektedirFay hatları,surekli olarak kırılmaya ve dolayısı ile deprem meydana gelmesine musaittirGunumuz teknolojisi ile,yeryuzundeki fay hatlarının tamamının yeraltı haritaları cıkartılmıştır Maalesef Ulkemizin uzerinde bulunduğu yeryuzu parcasının altında bircok fay hattı mevcuttur ve % 95 gibi korkunc coğunluktaki kısmı etkilenmektedirOrtalama her 6 yılda bir ulkemizin herhangi bir yerinde depremlere sebep olmaktadırUlkemizde tesbit edilen en yuksek şiddetteki deprem 79 olarak tesbit edilmiş olmasına rağmen,bazı kaynaklarda 84 ’e kadar ulaştığı belirtilmektedir
Emniyet Tedbirleri : Fay hattının tam uzerinde yerleşim alanları,sanayi tesisleri inşaa etmemek,yuksek kalitede,darbeye,esnemeye ve titreşime mukavemetli malzemelerden mamul,statik hesaplamaları olabilecek en yuksek deprem duşunulerek hesaplanmış binalar uretmek,inşaat yapılacak yerin sert arazi parcası uzerine oturmasına dikkat etmek,olabildiğince geniş alanlar icerisinde yerleşim birimleri oluşturmak,cok yuksek ve birbirine cok yakın binalar inşa etmemek,bina temellerinde deprem pabucları,esneme bağlantıları,kolon cıkışlarında kesinlikle eksik malzeme kullanmamak,kolon filiz demirlerini minimum 16 mm Kalınlığında beton ’un tutunmasını sağlayacak tipteki spiral yuzeyli evsaflı celikten yapmak,en ust katlarda dahi 12 mmden daha ince celik kullanmamak,zemin katlarda perde duvarlar yapmak,ust duvarlarını mumkun olduğunca delikli ve cabuk kırılmaya musait tuğla yerine prefabrik tabir edilen hazır beton duvarlardan veya sıkıştırılmış ytong tabir edilen briket ’ten yapmak,kolon kiriş bağlantılarını kaliteli celik mamullerle ve endustriyel beton ile oluşturmak,kat tabanlarında yapılan celik hasır aralıklarının sık ve birbirine sağlam akuple edilmiş ve taban beton kalınlıklarının minimum 15 cm Kalınlığında olmasına dikkat etmek Etkileşimli bolgelerde,deprem sonrası mudahale edebilecek,kurtarma,sondurme,sağlık,guvenlik,dağıtım,istihdam,istihkam ve defin birimleri oluşturmak,bu birimleri butun vatandaşların katılacağı sivil teşkilat ve kuruluşlar haline getirmek ve bunları surekli teyakkuz durumunda hazır tutmakBu birimlerin kullanabileceği,makina,edavat,techizat ve malzemeyi stoklanmış ve her an kullanıma hazır halde bulundurmakOlası depremlere karşı onceden senaryolar oluşturmak,oluşturulan bu senaryoları ulkenin cok buyuk bir bolumunde aynı anda deprem olacağı varsayılacak şekilde geniş kapsamlı yapmakDeprem bolgesine yapılacak intikal ve sevkiyatın her turlu olumsuz şart ’ta dahi nasıl sağlanabileceğinin planlarını yapmak ve surekli bu plan ve senaryoları guncelleştirmek,gelişen teknolojinin urettiği yenilikleri takip ederek stok etmekUluslararası kurtarma ve deprem ekipleri ile surekli bilgi alışverişinde bulunmak bu ekiplerle birlikte geniş kapsamlı deprem tatbikatları yapmakDeprem sonrası kurtarılabilecek tek bir insan ’ın bile butun bu harcamalardan cok daha değerli olduğu bilincine varmak ve bu bilinci ulke genelinde herkese yaymak
Bireysel Tedbirler : Oncelikle gerek satın alınan gerekse inşaa ettirilen binalarımızın,statik deprem hesaplarının yapılmış olup olmadığını araştırmak,iceride kolon,kiriş ve duvarların kontrolunu yapmak veya daha emniyetli olması icin bir uzmana incelettirerek bilgi ve goruşunden istifade ettikten sonra,bina veya daireyi satın almak veya inşaa ettirmekDeprem meydana geldiği anda,panik icerisinde kacmaya calışmak veya pencere veya balkonlardan atlamak yerine,kapı eşikleri altına sığınmak,sağlam masa,karyola altına saklanmak,kucuk veya yaşlıların aynı şekilde davranmasını sağlamaya calışmak,deprem sarsıntısı gecene kadar beklemek,sarsıntı hasarsız atlatılmış ise,dahili elektrik,su,gaz,doğalgaz unite ve tesisatlarını emniyete almak,giyinik değil ise giyinmek,kıymetli eşya,para,mucevher,kimlik gibi şeyleri,ilkyardım da kullanılabilecek malzemeleri alarak,sukunetle disiplin icinde binayı terketmek Buyuk şiddetteki sarsıntıdan sonra oluşan ve artcı tabir edilen kucuk şiddetli sarsıntıların verebileceği hasarlara karşı etrafında yuksek binalar olmayan acık alanlara intikal etmekHalihazırda bulunan yaşlı veya cocukların guvenliğini sağladıktan sonra,gucu ve bilgisi yetebilecek insanların deprem bolgelerinde kurtarma calışmalarına iştirak etmesiEğer bina icinde iken yıkıntı olmuş veya enkaz altında kalınmış ise,oncelikle bedeninizi kontrol etmek,etrafı keşfetmeye,sizinle birlikte enkaz altında kalabilecek kişiler ile ve dışarı ile irtibat kurmaya calışmak,hareket etme imkanı varsa,onlara yardım etmeye ve dışarıdan gelebilecek kurtarma ekiplerine yerini ve durumunu bildirmeye,su ve gıda bulunabilecek alanlara ulaşmaya ve oksijen alışverişini sağlamaya calışmak, bu esnada mumkun olduğunca az guc ve enrji tuketmeye dikkat etmekEğer enkaz altında kıpırdayamayacak durumda kalınmış ise,fazla hareket etmemek,fazla enerji tuketmemek,ses ile yerinizi belli etmeye calışmak, duzenli ve periyodik sesler cıkarmaya calışmak ve muhakkak kurtarılacağını duşunmekArac icinde iken,deprem hissedildiği anda paniğe kapılmadan aracı yolun kenarına cekmek,Ani fren yaparak arkadan gelen aracları tehlikeye atmamak,Yuksek binalardan uzak durmak,acık bir alana park etmek,Yolda meydana gelebilecek yarık ve catlaklara dikkat etmek,Acil yardım araclarına engel olmamak icin mumkun olduğunca yol dışına park etmek,Belirli bir muddet trafiğe cıkmamak
En gecerli onlem : Mumkun olduğu takdirde,insanın insan gibi muamele gorduğu,hayvanlar ’dan daha ustun gorulduğu,gerek kendisinin gerekse cocuklarının istikbalinden endişeye duşmeyeceği,vatandaşlarından herhangi birisinin parmağına iğne batsa o acıyı hisseden devlet adamlarının yonettiği,insanları birbirine saygılı ve sevgili,ruşvetin,hırsızlığın,arsızlığın itibar gormediği bir başka ulkeye gocetmek veya en azından cocuklarının bunu yapmasını sağlamaya calışmakBu konuda pek cok alternatif halihazırda mevcut