Dunyada Gorulen Başlıca İklimler Ve Ozellikleri

Dunyada Gorulen Başlıca İklimler Ve Ozellikleri
Dunyada Gorulen Başlıca İklimler Ve Ozellikleri Nelerdir


1 Ekvatoral İklim
Yıllık sıcaklık ortalaması 25 °C nin ustundedir Yıllık ve gunluk sıcaklık farkı en az olan iklimdir (1–2 °C civarında) Bu durumun nedeni Guneş ışınlarının butun yıl dike yakın acıyla duşmesi ve nemliliğin fazla olmasıdır
Ekvator cevresinde 0˚ ve 10˚ enlemleri arasında gorulur Ekvatoral iklim, Amazon ve Kongo havzalarının buyuk bir kesiminde, Gine Korfezi kıyılarına yakın bolgelerde, Endonezya ve Malezyanın buyuk bir bolumunde etkili olmaktadır
Her mevsim duzenli yağış alır Fakat en fazla yağış guneş ışınlarının Ekvatora dik geldiği tarihlerde (21 M 23 E) gorulur Buharlaşma arttığı icin Yağışlar oluşum bakımından
Konveksiyonel yağışlarına ornektir Yıllık yağış miktarı 2000 mmnin ustundedir
Bitki ortusu butun yıl yeşil kalan sık ve uzun boylu yağmur ormanlarıdır Yağışların fazla olması ve yuksek sıcaklık kimyasal cozulmeyi artırmıştır Topraklar fazla yıkandığı icin verimi duşuktur ve kırmızı renkli Laterit topraklarıdır

2 Tropikal İklim (Subtropikal Savan)
0˚30˚ kuzey ve guney enlemlerinde gorulur Tropikal iklim, Sudan, Cad, Nijerya, Mali, Moritanya, Brezilya, Venezuela, Kolombiya, Peru ve Bolivya gibi ulkelerde etkili olmaktadır
Sıcaklık ortalaması butun yıl 20 °Cnin ustundedir Bu iklim bolgesinde guneş ışınları yılda iki kez dik acıyla duşer
Guneş ışınlarının dik geldiği yaz donemi Konveksiyonel yağışlı, kışlar kuraktır Yıllık yağış miktarı 1000–1200 mm arasındadır
Bitki ortusu savan adı verilen otsu bitkilerden ve yer yer akasya ve baobap ağaclarından oluşur Savanlar uzun sure yeşil kalan, gur ve uzun boylu ot topluluklarıdır Savan bitki ortusu icinde yeraltı sularının yuzeye cıktığı yerlerde ve akarsu boylarında Galeri ormanları gorulur

3 Muson İklimi
Yıllık basınc farkına bağlı olarak oluşurGuney Hindistan, Guney Cin, Guneydoğu Asya, Japonya ve Mancurya gibi bolgelerde gorulur Bu alanlar Muson ruzgarlarının etkisi altındadır
Yıllık ortalama sıcaklık 15 – 20°C dir Yıllık sıcaklık farkı 10°C civarındadır Alcak enlemlerde sıcaklık yuksektir Kuzeye doğru kışlar daha sert gecer
Muson ruzgarlarının esme yonune paralel olarak yazlar yağışlı kışlar kurak gecer Yıllık yağışların % 85'i yaz aylarında duşerYıllık yağış miktarı ortalama 1000 1500 mm civarındadır Kıyı bolgeleri ve dağların denize bakan yamaclarında yağış miktarı artar Orneğin Hindistanın kuzey doğusunda yer alan Cerapunci 12000 mm yağış ile dunyanın en fazla yağış alan yeridir
Kıyı kesimlerinde kışın yaprağını doken ormanlar, kuzeye doğru ise savanlar gorulur Muson ormanlarının tipik ağacı teak ağacıdır

4 Col İklimi (Sıcak ve Kurak İklim)
Donenceler civarında kıta iclerinde etrafı dağlarla cevrili cukur alanlarda gorulur Afrikada B Sahra, Ortadoğuda Necef, Asyada Gobi, Taklamakan, Avustralyada Gobbon ve Gibson, Guney Afrikada Kalahari ve Namib, Guney Amerikada Patagonya, Atacama ve Peru yeryuzundeki başlıca col alanlarıdır
Gece ile gunduz arasında sıcaklık farkları cok fazladır Gunluk sıcaklık farkının 50°C yi bulduğu zamanlar olmaktadır Collerdeki nem yetersizliği, gunluk sıcaklık farkının buyumesine zemin hazırlamıştır
Yağışlar yok denecek kadar azdır( Epizodik) Yıllık yağış miktarı genellikle 100mm den azdır
Doğal bitki ortusu bazı kurakcıl otlar ve kaktus gibi bitkileridir Bitki ortusu cok zayıftır Susuzluğa dayanıklı bitki turleri gorulur

5 Akdeniz İklimi
Akdenize kıyısı olan ulkeler, Avustralyanın guneybatısı, G Afrika Cumhuriyetinde Kap bolgesi, Şilinin orta kesimleri ve Kuzey Amerikada Kaliforniya cevresinde etkilidir Turkiye de genel olarak bu iklim kuşağının etkisi altındadır
Yıllık ortalama 18°Cdir En sıcak ay ortalaması 28–30°C, en soğuk ay ortalaması 8–10 °Cdir
Yıllık yağış miktarı yukseltiye gore değişir Ortalama 600–1000 mm arasındadır Yaz ayları kurak kış ayları yağışlıdırYaz sıcaklığı guneş ışınlarının duşme acısına, kuraklık ise alcalıcı hava hareketlerine bağlıdır Kıyı kesimlerde ılıman gecen kışlar ic kesimlere doğru sertleşir Kar yağışı ve don olayı cok ender gorulur Kışın gorulen yağışlar cephesel kokenlidir Cephesel yağışlar en fazla bu ikimde gorulur
Karakteristik bitki ortusu, kızılcam ormanlarının tahrip edilmesiyle ortaya cıkan makilerdir Makiler, surekli yeşil kalabilen, kısa boylu, sert yapraklı, kuraklığa dayanabilen, calımsı bodur bitkilerdir Akdeniz ikliminde yağışın az cok yeterli olduğu orta yukseklikteki yamaclarda iğne yapraklı ağaclardan oluşan ormanlar (Kızılcam, sarıcam, karacam ormanları gibi) yer alır

6 Okyanusal İklim
Genel olarak, 30° 60° enlemleri arasında, karaların batı kıyılarında gorulur Okyanusal iklim Batı Avrupa, Batı Kanada ve Guney Alaska kıyılarında, Guney Şili, Avustralyanın kuzeydoğusu ve Yeni Zelandada etkili olmaktadır( Turkiyede Doğu Karadeniz Kıyıları)
En sıcak ay ortalaması 24–25 °C, en soğuk ay ortalaması 56 °C dir Yıllık ortalama 13–15 °C dir Kıtaların batı kıyılarındaki sıcak su akıntıları ve nemli batı ruzgarları iklimin oluşumunda onemli rol oynarlar Yıllık sıcaklık farkları 10–15˚ yi gecmez Her mevsim yağışlıdır Nemlilik fazla olduğu icin yıllık yağış miktarı 1500 mm civarındadır En fazla yağış Sonbaharda, en az yağış ilkbaharda gorulur Yağış oluşumu yamac yağışı şeklindedir
Bitki ortusu kışın yaprağını doken yayvan yapraklı ormanlardır Ormanların tahrip edildiği yerlerde cayırlar bulunur

7 Karasal İklim
Genel olarak, 30° 65° enlemleri arasında, karaların deniz etkisinden uzak ic kısımlarında ve kıtaların doğu kıyılarında gorulmektedir Karasal iklim, Sibirya, Kanada ve Doğu Avrupada geniş bir yayılış sahasına sahiptir
En soğuk ay ortalaması –10 °C civarındadır Bazı gunler –40 °C ye kadar sıcaklığın duştuğu de gozlenebilmektedir Yıllık sıcaklık ortalaması 0–10 °C dır En sıcak ay ortalaması 20 °C civarındadır Kışlar cok soğuk gecer ve uzun surer Yazlar ise sıcaktır Yıllık sıcaklık ortalaması 0 – 10°C arasında değişir Yıllık sıcaklık farkı 20 – 40°C dır Kar ortalama 80–90 gun toprak ustunde kalır Denizden uzaklaşıldıkca ve kutba doğru gidildikce sıcaklıklar cok duşer Dunyanın kışları en soğuk ve yıllık sıcaklık farkının en fazla olduğu bolgeleri bu iklim alanının denizlerden uzak ve daha kuzeyde olan ic kesimleri ile yuksek kesimlerdir
Yıllık yağış miktarı 500 – 600 mm dolayındadır En fazla yağış yazın, en az yağış kışın duşer Kış yağışları daha cok kar şeklindedir
Tabii bitki ortusu iğne yapraklı ormanlardır Yağışın azaldığı kesimlerde de bozkırlar (step) gorulur Sibirya ve Kanada da iğne yapraklı ormanlara tayga ormanları adı verilir Kıyıya yakın olan daha ılıman kesimlerde yayvan ve iğne yapraklı ormanlar yaygındır Kışların cok soğuk gectiği ic ve yuksek kesimlerde soğuğa dayanıklı iğne yapraklılar geniş yer kaplar Yuksek kesimlerde ustunde alpin kat denilen dağ cayırları yer alır

8 Step İklimi (Yarıkurak İklim)
aTropikal Step İklimi: Savan ikliminden col iklimine geciş alanlarında gorulur
bSubtropikal Step İklimi:Col ikliminden Akdeniz iklimine geciş alanlarında gorulur
cOrta Kuşak Step İklimi: 30° 50° onlemlerindeki coller etrafında ve Akdeniz ikliminden karasal iklime geciş alanlarında gorulur

Step iklimlerinde yıllık ortalama sıcaklık 10° 12°C, sıcaklık farkı ise 15 30°Cdir
Yıllık yağış miktarı 300 500 mmdir Step iklimlerinde en fazla yağış ilkbaharda ve yazın duşmektedir Tabi bitki ortusu yağışlı mevsimde yeşeren, kurak mevsimde sararan step (bozkır)tir
İnsanlar tarafından ağac kesilerek, yakılarak ormanların ortadan kaldırılması sonucunda
oluşan bozkırlara antropojen bozkır denir Bu tur bozkırlar, ormanların tahrip edilmesi sonucunda ortaya cıktığından yer yer orman ağacı topluluklarına rastlanır

9 Tundra İklimi (Kutup altı İklimi)
İskandinavya Yarımadasıyla, Kanadanın kuzeyinde, Sibirya da ve Gronland Adasının kıyı kesimlerinde gorulur
En sıcak ay ortalaması 10 °C yi gecmez Kışın sıcaklık –30, 40 °C'lere kadar iner Toprak yılın buyuk bir kesiminde donmuş haldedir Kışlar cok soğuktur Sadece yazın sıcaklığın artması ile toprağın ust kısmındaki buzlar erir ve bataklıklar oluşurYıllık yağış miktarı 200–250 mm civarındadır
Bitki ortusu yosun ot ve cılız calılıklardan oluşan Tundra bitki ortusudur Duşuk sıcaklıklara dayanabilen otlar calılar ve yosunlardan oluşur

10 Kutup İklimi

Dunyanın surekli olarak karlar ve buzlarla kaplı olan kutup bolgelerinde gorulen iklim tipidir Kuzey Kutbu cevresinde Gronland Adasının ic kısımlarında ve Antarktikada etkilidir
Sıcaklık ortalaması butun yıl boyunca 0°C nin altındadır Sıcaklık, coğu zaman 40°C ye, hatta daha altına iner
Yıllık sıcaklık farkı 30°C dolaylarındadır Guneşlenme suresi cok uzun olmasına rağmen sıcaklık yukselemez Cunku guneş ışınları yıl boyunca bu bolgelere eğik acılarla gelir
Sıcaklık duşuk olduğundan buharlaşma ile atmosfere karışan nem azdır Dolayısıyla yağışlar son derece az ve her zaman kar şeklindedir Ortalama yağış yıllık
200mm civarındadır Bu sebeple kutup iklimine soğuk col iklimi de denirZemin buzlarla kaplı olduğu icin bitki ortusu yoktur



alıntı