Hayat yuksek zekalı ama başarısız insanlarla doludur Bu kişiler zekaları yuksek olmasına rağmen, gerektiği yerde gerektiği gibi davranmamış ve hayatta kaybetmişlerdir
Orneğin, zekalarını sadece toplumu yermek icin kullanmış veya her şeyi kucumsediklerinden ya da basit gorduklerinden, uğraşmaya değer bulmamışlar, boylece sıradan insanların vardıkları beceri ve başarı duzeyine ulaşamamışlardır İnsanlarla iyi ilişki kuramamışlar, belirli bir hedefe doğru gidememişlerdir Tembelliklerini yenememiş veya zekalarını kotu amaclar ve uğraşlar icin kullanmışlardır Zeka bir guctur, kullanılmaz ya da iyi bir amac icin kullanılmazsa, hic bir işe yaramaz ya da sadece yıkıcı olur
Hayatta başarılı olmak icin zeki olmak yetmez, duygusal zekanın da yuksek olması gerekir Duygusal zeka son yıllarda yeni bir kavram olarak ileri surulmuş olmakla beraber, eskiden beri bilinen akıllı ve uyumlu davranış ozelliklerinden başka bir şey değildir İnsanlarla iyi iletişim kurmak, ne zaman ne yapacağını bilmek, fırsatları iyi değerlendirmek, belirli olumlu bir amaca doğru ilerleyebilmek, kararlı olmak, gelip gecici esintilerden etkilenmemek gibi nitelik ve becerileri icerir
Duygusal zekanın belli başlı ozellikleri şunlardır:
· Kendini tanıma: Duygusal zekası yuksek olan kişi, duygu ve duşuncelerinin, tercihlerinin, eğilimlerinin, zayıf ve kuvvetli yanlarının farkındadır Yeteneklerini, eğitimin ona sağladığı donanımı bilir Bunlara dayanarak kararlar alır, kendine hedefler secer, yani secimleri ve amacları kendiyle ilgili gerceklerle uyumludur
· Duygularını kontrol edebilme: Anlık başarılardan, hazlardan uzak durmayı bilir Sonradan pişman olacağı duygu patlamalarına kapılmaz, gereksiz atılganlıklar yapmaz Karamsar ya da endişeli duygulara kapılmaz, bunların kendisini yapmayı planladığı işerden uzaklaştırmasına izin vermez Bunları yatıştırmak ve ozumsemek icin bir yol bulabilir Duşuncelerini ve eylemlerini belirli bir hedefe odaklayabilir
· Kendiliğinden gudulenme: Kendi hedeflerini kendisi belirler, başkalarının zorlaması olmaksızın, bunları gercekleştirmek icin tum cabasını ve yeteneklerini ortaya koyar, hedefine kilitlenebilir, bundan heyecan ve zevk duyar Hedeflerin peşinden giderken gecici hazlarını erteleyebilir Bir sınava girerken ya da bir calışmayı yuruturken, heyecanını başarıyı artıracak şekilde kullanabilir Başarısızlığa uğradığında umut ve iyimserliğini korur, yeniden deneyebilir
· Başkalarının duygularını paylaşma: Diğerlerinin hissettiklerine karşı duyarlıdır Kendini onların yerine koyabilir Boylece karşı tarafın duygularını kavrar ve derinliği olan, uyumlu bireysel ilişkiler geliştirebilir
· Toplumsal etkinlik: Kişiler arası catışmaları cozmekte başarılıdır Bir ilişkinin ve grubun nabzını tutar Dile getirilmemiş paylaşılan duyguları ifade edebilir Bir grubun organizasyonunda liderlik nitelikleri sergiler ve kişiler bunu doğallıkla kabul eder
Duygusal zeka kalıtsal ozellikler, cocukluk deneyimleri ve oğrenme sonucu oluşur Bir diğer deyişle, duygusal zekayla ilgili becerilerin coğu oğrenme ve alıştırmayla geliştirilebilir
İleri yaşlarda davranış kalıplarının değiştirilmesi zor ya da imkansızdır Mumkun olsa bile, kişi becerilerini kullanacağı alanı ve zamanı yitirmiştir
Buna karşılık cocukluk ve ilk genclikte kazanılan tepki bicimleri ve beceriler yaşam boyu surer, bu nedenle duygusal zekanın geliştirilmesi en iyi fırsatın cocuklu donemi olduğu soylenebilir
Orneğin, zekalarını sadece toplumu yermek icin kullanmış veya her şeyi kucumsediklerinden ya da basit gorduklerinden, uğraşmaya değer bulmamışlar, boylece sıradan insanların vardıkları beceri ve başarı duzeyine ulaşamamışlardır İnsanlarla iyi ilişki kuramamışlar, belirli bir hedefe doğru gidememişlerdir Tembelliklerini yenememiş veya zekalarını kotu amaclar ve uğraşlar icin kullanmışlardır Zeka bir guctur, kullanılmaz ya da iyi bir amac icin kullanılmazsa, hic bir işe yaramaz ya da sadece yıkıcı olur
Hayatta başarılı olmak icin zeki olmak yetmez, duygusal zekanın da yuksek olması gerekir Duygusal zeka son yıllarda yeni bir kavram olarak ileri surulmuş olmakla beraber, eskiden beri bilinen akıllı ve uyumlu davranış ozelliklerinden başka bir şey değildir İnsanlarla iyi iletişim kurmak, ne zaman ne yapacağını bilmek, fırsatları iyi değerlendirmek, belirli olumlu bir amaca doğru ilerleyebilmek, kararlı olmak, gelip gecici esintilerden etkilenmemek gibi nitelik ve becerileri icerir
Duygusal zekanın belli başlı ozellikleri şunlardır:
· Kendini tanıma: Duygusal zekası yuksek olan kişi, duygu ve duşuncelerinin, tercihlerinin, eğilimlerinin, zayıf ve kuvvetli yanlarının farkındadır Yeteneklerini, eğitimin ona sağladığı donanımı bilir Bunlara dayanarak kararlar alır, kendine hedefler secer, yani secimleri ve amacları kendiyle ilgili gerceklerle uyumludur
· Duygularını kontrol edebilme: Anlık başarılardan, hazlardan uzak durmayı bilir Sonradan pişman olacağı duygu patlamalarına kapılmaz, gereksiz atılganlıklar yapmaz Karamsar ya da endişeli duygulara kapılmaz, bunların kendisini yapmayı planladığı işerden uzaklaştırmasına izin vermez Bunları yatıştırmak ve ozumsemek icin bir yol bulabilir Duşuncelerini ve eylemlerini belirli bir hedefe odaklayabilir
· Kendiliğinden gudulenme: Kendi hedeflerini kendisi belirler, başkalarının zorlaması olmaksızın, bunları gercekleştirmek icin tum cabasını ve yeteneklerini ortaya koyar, hedefine kilitlenebilir, bundan heyecan ve zevk duyar Hedeflerin peşinden giderken gecici hazlarını erteleyebilir Bir sınava girerken ya da bir calışmayı yuruturken, heyecanını başarıyı artıracak şekilde kullanabilir Başarısızlığa uğradığında umut ve iyimserliğini korur, yeniden deneyebilir
· Başkalarının duygularını paylaşma: Diğerlerinin hissettiklerine karşı duyarlıdır Kendini onların yerine koyabilir Boylece karşı tarafın duygularını kavrar ve derinliği olan, uyumlu bireysel ilişkiler geliştirebilir
· Toplumsal etkinlik: Kişiler arası catışmaları cozmekte başarılıdır Bir ilişkinin ve grubun nabzını tutar Dile getirilmemiş paylaşılan duyguları ifade edebilir Bir grubun organizasyonunda liderlik nitelikleri sergiler ve kişiler bunu doğallıkla kabul eder
Duygusal zeka kalıtsal ozellikler, cocukluk deneyimleri ve oğrenme sonucu oluşur Bir diğer deyişle, duygusal zekayla ilgili becerilerin coğu oğrenme ve alıştırmayla geliştirilebilir
İleri yaşlarda davranış kalıplarının değiştirilmesi zor ya da imkansızdır Mumkun olsa bile, kişi becerilerini kullanacağı alanı ve zamanı yitirmiştir
Buna karşılık cocukluk ve ilk genclikte kazanılan tepki bicimleri ve beceriler yaşam boyu surer, bu nedenle duygusal zekanın geliştirilmesi en iyi fırsatın cocuklu donemi olduğu soylenebilir