Tanımı gereği, elektrikli bir otomobil, benzinli motor yerine bir elektrik motoru kullanan, şarj edilebilir bir araçtır. Elektrikli arabanın yanı sıra elektrikle çalışan bisiklet, motosiklet, tekne, uçak ve tren gibi ulaşım araçları da bulunmaktadır. İlk elektrikli arabanın mucidi tam olarak belirlenemekle birlikte, birçok mucitin elektrikli araba icadı konusunda çalışmalar yaptığı bilinmektedir. Bilinen elektrikli araba tarihi 1800 lü yıllarda başlamıştır.
İlk elektrikli araba ne zaman yapıldı?
1828’de Macar Ányos Jedlik, tasarladığı elektrik motoruyla çalışan küçük ölçekli bir otomobil icat etti.
1832-1839 yılları arasında, İskoçya’dan Robert Anderson temel bir elektrikli araba icat etti.
1835 yılında, Hollanda’nın Groningen kentinde yaşayan Professor Stratingh tarafından tasarlanan ve yardımcısı Christopher Becker tarafından yapılan küçük ölçekli bir elektrikli araba daha bulunmaktadır.
1835’te, Vermont, Brandon’da bir demirci olan Thomas Davenport, küçük ölçekli bir elektrikli araba yaptı. Davenport aynı zamanda Amerikan yapımı ilk doğru akım elektrik motorunun mucididir.
Daha İyi Aküler
Daha pratik ve daha başarılı elektrikli arabalar hem Thomas Davenport hem de İskoçyalı Robert Davidson tarafından 1842’de yapıldı. Her iki mucit de yeni icat edilen ancak tekrar şarj edilemeyen aküleri veya pilleri ilk kullananlardı. Fransız Gaston Plante, 1865 yılında daha iyi bir akümülatör pil icat ett. Bir diğer Fransız vatandaşı Camille Faure, 1881’de aküyü daha da geliştirdi. Elektrikli araçların yaygınlaşması için daha iyi depolama kapasitesine sahip piller gerekiyordu.
AMERİKAN ELEKTRİKLİ ARABA TASARIMLARI
1800’lerin sonlarında, Fransa ve İngiltere elektrikli araçların yaygınlaşmasını destekleyen ilk ülkeler oldu. 1899’da, Belçikalı bir mucit olan Camille Jénatzy tarafından tasarlan, dünyanın ilk elektrikli yarış arabası olan “La Jamais Contente” 68 mil (109 km) hızla dünya rekoru kırdı.
1895 yılında Amerikada elektrikli bir üç tekerlekli bisiklet yapıldıktan sonra elektrikli araçlara olan ilgi artmaya başladı.
1890’ların sonlarında ve 1900’lerin başında meydana gelen birçok yenilik sayesinde ve elektrik motorlu araçlara olan ilgiyi daha da arttırdı.
L. Ryker ve William Morrison, 1891’de altı yolcu kapasiteli elektrikli bir vagon inşaa ettiler. Aslında, William Morrison’un 6 yolcu kapasiteli araba tasarımı, çoğu zaman ilk gerçek ve pratik elektrikli araba olarak kabul edilir.
1897 yılında, ilk ticari elektrikli araba uygulaması, Philadelphia Elektrikli Taşıma ve Vagon Şirketi tarafından inşa edilen arabalar, New York taksi filosu olarak hizmet verdi.
Yüzyılın başında, Amerika’da genel olarak arabalar yaygınlaşmaya başlamıştı. Arabalar; buharlı, elektrikli veya benzinli versiyonlarla daha popüler hale geldi. 1899 ve 1900 yılları Amerika’daki elektrikli otomobillerin en üst noktasıydı. 18 mil (30 km) mesafe gidebilen, 14 mil (23 km) yüksek hız ve 2.000 $ maliyeti olan, Chicago Woods Motor Vehicle Company tarafından inşa edilen 1902 Phaeton en çok satan model oldu. Daha sonra 1916’da Woods firması hem içten yanmalı hem de elektrik motorlu bir hibrid otomobil icat etti.
1900’lerin başında elektrikli arabalar, benzinli ve buharlı rakiplerine kıyasla pek çok avantaja sahipti. Benzinli otomobillerde titreşim, koku ve gürültü rahatsız ediciyid. Benzinli otomobillerde bulunan vites değiştirme, sürüşün en zor kısmıydı ve elektrikli araçlar vites değişimi gerektirmiyordu.
Buharlı arabalarda da vites değişimi yapmak gerekmiyordu fakat sabahları hava soğuk olduğunda 45 dakikaya kadar uzayan çalışma süreleri insanları bezdiriyordu. Buhar motorlu arabalar elektrikli arabalardan daha az mesafe katedebiliyordu.
Dönemin en iyi yolları şehirdeydi, bu da çoğu yolculuk şehir içinde yapılıyordu. Elektrikli araçlar menzilleri dahilinde o zaman için en mükemmel seçimdi. Benzinli araçlardaki çalıştırma sistemi el krankı güç gelektiren kullanması zor mekanik aksamdı, elektrikli arabalarda bulunmadığı için tercih edilen bir seçimdi.
Temel elektrikli arabalar 1.000 $ ‘ın altına mal edilirken, çoğu elektrikli araç zengin sınıf için tasarlanmış süslü, büyük arabalardı. Pahalı malzemelerle döşenmiş süslü iç bölümleri vardı. 1910 yılına kadar ortalama 3.000 dolar fiyatla satıldılar.
Elektrikli araçlar, 1920’lerde, 1912’de üretim zirvesinde bir başarıya imza attı.
Elektrikli Otomobiller Neden Yok Oldu
Daha birkaç yıl öncesine kadar zirve yapan elektrikli otomobiller aşağıdaki nedenlerden dolayı popülaritesini yitirdi.
1920’li yıllara gelindiğinde, Amerika artık şehirleri birbirine bağlayan ve daha uzun menzilli araçlara olan ihtiyacı artıran iyi bir yol sistemine sahipti.
Texas’ta ham petrolünün keşfi, benzinin fiyatını düşürdü, böylece ortalama tüketici için uygun bir yakıt haline geldi.
1912’de Charles Kettering‘in elektrikli marş motorunu icadı, benzinli arabaların el krankı ile çalıştırılma ihtiyacını ortadan kaldırdı.
Henry Ford tarafından üretilen içten yanmalı motorlu taşıtların seri üretime başlaması, bu araçların 500 $ ile 1.000 $ fiyat aralığında yaygın ve uygun fiyatlı olmasını sağladı. Buna karşılık, daha az verimlilikle üretilen elektrikli arabaların fiyatı artmaya devam etti.
1912 yılında, benzinli araba 650 dolara satılırken bir elektrikli araba 1.750 dolara satıldı.
1935 yılına kadar elektrikli arabaların hepsi ortadan kayboldu. 1960’lı yıllara kadar geçen yıllar, elektrikli araç geliştirilmesi ve kişisel taşımacılık amacıyla kullanılmaları için ölü yıllar oldu.
Elektrikli Arabaların Geri Dönüşü
Amerikalılar 1960’lı ve 1970’li yıllar içinde, içten yanmalı motorların egzoz emisyonu sorunlarının azaltılması gerektiğini farketmeye başladılar. İthal edilen yabancı ham petrole bağımlılıkta ayrı bir sorundu. Bu nedenlerden dolayı alternatif yakıtlı araçlara ihtiyaç olduğunu gördüler. Pratik elektrikli araçlar üretmek için yapılan birçok girişim 1960 ve sonrası yıllarda gerçekleşti.
BATTRONİC KAMYON ŞİRKETİ
60’lı yılların başlarında, Boyertown Auto Body Works, İngiltere’nin Smith Delivery Vehicles Ltd şirketi ve Electric Battery Company’nin Exide Bölümü Battronic Truck Company adı ile ortaklaşa kuruldu. İlk Battronic elektrikli kamyon 1964’te Potomac Edison Company’ye satıldı. Bu kamyon 25 mil hız, 62 mil mesafe ve 2.500 pound yük kapasitesine sahipti.
Battronic, General Electric ile 1973’ten 1983’e kadar, kamu hizmetleri endüstrisinde kullanmak ve pille çalışan araçların özelliklerini göstermek için 175 faydalı kamyon üretmek için beraber çalıştı.
Battronic, 1970’lerin ortalarında yaklaşık 20 elektrikli yolcu otobüsü geliştirdi ve üretti.
CİTİCARS VE ELCAR
Bu süre zarfında iki şirket elektrikli otomobil üreticilerinin lideri durumundaydı. Sebring-Vanguard 2.000’den fazla “CitiCar” üretti. Bu arabalar, 44 mil maksimum hıza, 38 mil normal bir seyir hızına ve 50 ila 60 mil arasında değişen bir mesafeye sahipti.
Diğer şirket “Elcar” ı üreten Elcar Corporation’dı. Elcar, 45 mil hızla, 60 mil mesafeye ve 4000 $ ile 4.500 $ arasında bir maliyete sahipti.
AMERİKA POSTA SERVİSİ
1975 yılında Amerika Birleşik Devletler Posta Servisi, bir test programında kullanılmak üzere Amerikan Motor Company’den 350 adet elektrikli jip satın aldı. Bu jiplerin azami hızı 50 mph ve 40 mil mesafe gidebiliyordu. Isıtma ve buz çözme işlemi bir gaz ısıtıcısı ile gerçekleştirilmişti. Bataryası 10 saate şarj oluyordu.
İlk elektrikli araba ne zaman yapıldı?
1828’de Macar Ányos Jedlik, tasarladığı elektrik motoruyla çalışan küçük ölçekli bir otomobil icat etti.
1832-1839 yılları arasında, İskoçya’dan Robert Anderson temel bir elektrikli araba icat etti.
1835 yılında, Hollanda’nın Groningen kentinde yaşayan Professor Stratingh tarafından tasarlanan ve yardımcısı Christopher Becker tarafından yapılan küçük ölçekli bir elektrikli araba daha bulunmaktadır.
1835’te, Vermont, Brandon’da bir demirci olan Thomas Davenport, küçük ölçekli bir elektrikli araba yaptı. Davenport aynı zamanda Amerikan yapımı ilk doğru akım elektrik motorunun mucididir.
Daha İyi Aküler
Daha pratik ve daha başarılı elektrikli arabalar hem Thomas Davenport hem de İskoçyalı Robert Davidson tarafından 1842’de yapıldı. Her iki mucit de yeni icat edilen ancak tekrar şarj edilemeyen aküleri veya pilleri ilk kullananlardı. Fransız Gaston Plante, 1865 yılında daha iyi bir akümülatör pil icat ett. Bir diğer Fransız vatandaşı Camille Faure, 1881’de aküyü daha da geliştirdi. Elektrikli araçların yaygınlaşması için daha iyi depolama kapasitesine sahip piller gerekiyordu.
AMERİKAN ELEKTRİKLİ ARABA TASARIMLARI
1800’lerin sonlarında, Fransa ve İngiltere elektrikli araçların yaygınlaşmasını destekleyen ilk ülkeler oldu. 1899’da, Belçikalı bir mucit olan Camille Jénatzy tarafından tasarlan, dünyanın ilk elektrikli yarış arabası olan “La Jamais Contente” 68 mil (109 km) hızla dünya rekoru kırdı.
1895 yılında Amerikada elektrikli bir üç tekerlekli bisiklet yapıldıktan sonra elektrikli araçlara olan ilgi artmaya başladı.
1890’ların sonlarında ve 1900’lerin başında meydana gelen birçok yenilik sayesinde ve elektrik motorlu araçlara olan ilgiyi daha da arttırdı.
L. Ryker ve William Morrison, 1891’de altı yolcu kapasiteli elektrikli bir vagon inşaa ettiler. Aslında, William Morrison’un 6 yolcu kapasiteli araba tasarımı, çoğu zaman ilk gerçek ve pratik elektrikli araba olarak kabul edilir.
1897 yılında, ilk ticari elektrikli araba uygulaması, Philadelphia Elektrikli Taşıma ve Vagon Şirketi tarafından inşa edilen arabalar, New York taksi filosu olarak hizmet verdi.
Yüzyılın başında, Amerika’da genel olarak arabalar yaygınlaşmaya başlamıştı. Arabalar; buharlı, elektrikli veya benzinli versiyonlarla daha popüler hale geldi. 1899 ve 1900 yılları Amerika’daki elektrikli otomobillerin en üst noktasıydı. 18 mil (30 km) mesafe gidebilen, 14 mil (23 km) yüksek hız ve 2.000 $ maliyeti olan, Chicago Woods Motor Vehicle Company tarafından inşa edilen 1902 Phaeton en çok satan model oldu. Daha sonra 1916’da Woods firması hem içten yanmalı hem de elektrik motorlu bir hibrid otomobil icat etti.
1900’lerin başında elektrikli arabalar, benzinli ve buharlı rakiplerine kıyasla pek çok avantaja sahipti. Benzinli otomobillerde titreşim, koku ve gürültü rahatsız ediciyid. Benzinli otomobillerde bulunan vites değiştirme, sürüşün en zor kısmıydı ve elektrikli araçlar vites değişimi gerektirmiyordu.
Buharlı arabalarda da vites değişimi yapmak gerekmiyordu fakat sabahları hava soğuk olduğunda 45 dakikaya kadar uzayan çalışma süreleri insanları bezdiriyordu. Buhar motorlu arabalar elektrikli arabalardan daha az mesafe katedebiliyordu.
Dönemin en iyi yolları şehirdeydi, bu da çoğu yolculuk şehir içinde yapılıyordu. Elektrikli araçlar menzilleri dahilinde o zaman için en mükemmel seçimdi. Benzinli araçlardaki çalıştırma sistemi el krankı güç gelektiren kullanması zor mekanik aksamdı, elektrikli arabalarda bulunmadığı için tercih edilen bir seçimdi.
Temel elektrikli arabalar 1.000 $ ‘ın altına mal edilirken, çoğu elektrikli araç zengin sınıf için tasarlanmış süslü, büyük arabalardı. Pahalı malzemelerle döşenmiş süslü iç bölümleri vardı. 1910 yılına kadar ortalama 3.000 dolar fiyatla satıldılar.
Elektrikli araçlar, 1920’lerde, 1912’de üretim zirvesinde bir başarıya imza attı.
Elektrikli Otomobiller Neden Yok Oldu
Daha birkaç yıl öncesine kadar zirve yapan elektrikli otomobiller aşağıdaki nedenlerden dolayı popülaritesini yitirdi.
1920’li yıllara gelindiğinde, Amerika artık şehirleri birbirine bağlayan ve daha uzun menzilli araçlara olan ihtiyacı artıran iyi bir yol sistemine sahipti.
Texas’ta ham petrolünün keşfi, benzinin fiyatını düşürdü, böylece ortalama tüketici için uygun bir yakıt haline geldi.
1912’de Charles Kettering‘in elektrikli marş motorunu icadı, benzinli arabaların el krankı ile çalıştırılma ihtiyacını ortadan kaldırdı.
Henry Ford tarafından üretilen içten yanmalı motorlu taşıtların seri üretime başlaması, bu araçların 500 $ ile 1.000 $ fiyat aralığında yaygın ve uygun fiyatlı olmasını sağladı. Buna karşılık, daha az verimlilikle üretilen elektrikli arabaların fiyatı artmaya devam etti.
1912 yılında, benzinli araba 650 dolara satılırken bir elektrikli araba 1.750 dolara satıldı.
1935 yılına kadar elektrikli arabaların hepsi ortadan kayboldu. 1960’lı yıllara kadar geçen yıllar, elektrikli araç geliştirilmesi ve kişisel taşımacılık amacıyla kullanılmaları için ölü yıllar oldu.
Elektrikli Arabaların Geri Dönüşü
Amerikalılar 1960’lı ve 1970’li yıllar içinde, içten yanmalı motorların egzoz emisyonu sorunlarının azaltılması gerektiğini farketmeye başladılar. İthal edilen yabancı ham petrole bağımlılıkta ayrı bir sorundu. Bu nedenlerden dolayı alternatif yakıtlı araçlara ihtiyaç olduğunu gördüler. Pratik elektrikli araçlar üretmek için yapılan birçok girişim 1960 ve sonrası yıllarda gerçekleşti.
BATTRONİC KAMYON ŞİRKETİ
60’lı yılların başlarında, Boyertown Auto Body Works, İngiltere’nin Smith Delivery Vehicles Ltd şirketi ve Electric Battery Company’nin Exide Bölümü Battronic Truck Company adı ile ortaklaşa kuruldu. İlk Battronic elektrikli kamyon 1964’te Potomac Edison Company’ye satıldı. Bu kamyon 25 mil hız, 62 mil mesafe ve 2.500 pound yük kapasitesine sahipti.
Battronic, General Electric ile 1973’ten 1983’e kadar, kamu hizmetleri endüstrisinde kullanmak ve pille çalışan araçların özelliklerini göstermek için 175 faydalı kamyon üretmek için beraber çalıştı.
Battronic, 1970’lerin ortalarında yaklaşık 20 elektrikli yolcu otobüsü geliştirdi ve üretti.
CİTİCARS VE ELCAR
Bu süre zarfında iki şirket elektrikli otomobil üreticilerinin lideri durumundaydı. Sebring-Vanguard 2.000’den fazla “CitiCar” üretti. Bu arabalar, 44 mil maksimum hıza, 38 mil normal bir seyir hızına ve 50 ila 60 mil arasında değişen bir mesafeye sahipti.
Diğer şirket “Elcar” ı üreten Elcar Corporation’dı. Elcar, 45 mil hızla, 60 mil mesafeye ve 4000 $ ile 4.500 $ arasında bir maliyete sahipti.
AMERİKA POSTA SERVİSİ
1975 yılında Amerika Birleşik Devletler Posta Servisi, bir test programında kullanılmak üzere Amerikan Motor Company’den 350 adet elektrikli jip satın aldı. Bu jiplerin azami hızı 50 mph ve 40 mil mesafe gidebiliyordu. Isıtma ve buz çözme işlemi bir gaz ısıtıcısı ile gerçekleştirilmişti. Bataryası 10 saate şarj oluyordu.