Dünyayı önemli bir formda etkileyen karbon emisyonları sebebiyle birçok araba üreticisi elektrikli araçlara yönelmiş durumda. Birçok dev şirket, içten yanmalı motorlardan vazgeçerek karbon ayak izini azaltmayı ve fosil yakıtlara bağımlılığı tümden kesmeyi planlıyor.
Ancak arabaların elektrifikasyonuna geçiş sürecinde üreticilerinin önünde büyük bir pürüz olduğunu da belirtmek gerek. Bu da araçların şarj edilebilir pillerinde kullanılan az elementlerin mevcudiyeti. Yetkililere nazaran pillerde kullanılan lityum elementinin madenciliği çevresel tesirler ve maliyetler sebebiyle epeyce güç hâle gelmiş durumda. İşte bu sebeple de dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi Tesla’nın CEO’su Elon Musk, şirketin bu mevzuda atılımlar yapabileceğini düşünüyor.
Tesla, lityum madenciliğine başlayabilir
Öncelikle lityum madenciliği konusundaki çevresel tasalardan kısaca bahsedelim. Yetkililere nazaran elektrikli araçlar için büyük değer arz eden bu elementin çıkarılması; su kaynaklarını kirletme, sera gazlarını artırma, verimli topraklara ve canlı ekosistemlerine ziyan verme ve büyük atıklar oluşturma üzere potansiyellere sahip. Bu durum da ‘temiz’ bir gelecek oluşturması beklenen elektrikli araçlarda, madenciliği büyük bir kirlilik yaratacağa benzeyen lityum kullanımının bir çelişki oluşturduğunu ortaya koyuyor.
Elektrikli arabalara olan talep artması üzere sebeplerle global çapta bir lityum krizi yaşandığını, lityum fiyatlarının son 12 ayda %450’den fazla artış yaşadığını da belirtmek gerek. Tesla CEO’su Elon Musk da cuma günü bu bahisle ilgili bir tweet atarak şirketinin bu kesime girebileceği sinyalini verdi. Lityumda yaşanan sıkıntılara dikkat çeken Musk, açıklamalarında şunları söyledi:
“Lityumun fiyatı çılgın düzeylere ulaştı. Lityum dünyanın her yerinde bulunuyor; bu da elementin kendisinde bir eza olmadığını, asıl sorunun çıkartma ve arıtmada olduğunu gösteriyor. Bu sebeple Tesla, madencilik ve arıtmaya direkt giriş yapabilir.”
Ek olarak öbür şirketlerin çıkarılması güç olan bu elemente olan bağımlılığı azaltmak için çalıştığını da söyleyelim. Birtakım araştırmacılar, çinkonun güzel bir alternatif olabileceğini düşünürken öbürleri de sodyum iyon pillerin elektrikli araçlarda kullanılabileceğini düşünüyor. Fakat şu an için uygun ölçekte üretilebilecek ve lityum iyon pillerin güç yoğunluğuna rakip olabilecek tam bir alternatifin şimdi bulunmadığını belirtmeden geçmemek gerek.
Talep süratle yükselmesine karşın küresel çip krizi, enflasyon problemleri ve emtia fiyatlarının artması sebebiyle elektrikli araç üreticileri için zor bir dönemde olduğumuzu söyleyebiliriz. Tesla’nın lityum konusunda bir atak yapıp yapmayacağını yahut bu elemente bir alternatifin bulunup bulunmayacağını ise vakitle göreceğiz.
