Enderun Mektebinin kapatılması
enderun mektebi hakkında bilgi
enderun mektebinin ozellikleri
Enderun Mektebi nedir
EnderUn
EnderUn Mektebi, (Osmanlı Turkcesi: اندرون مکتب) II Murat zamanında kurulup, zamanla ceşitli değişikliklere uğramakla beraber Osmanlı Devleti'nin son zamanlarına kadar (1908) varlığını surduren bir saray okuludur Hıristiyan ailelerden devşirilen cocukların zeki ve gosterişlileri saraya alınarak ozel bir şekilde yetiştirilirlerdi Fatih Sultan Mehmet doneminde geliştirilmiştir
EnderUn mektebine alınan cocuklara, Kur'anı Kerim, tefsir, hadis, kelam gibi dini dersler, edebiyat, inşa (şiir), dil bilgisi, Arapca, Farsca gibi dil ve edebiyat dersleri ve matematik, coğrafya, mantık gibi musbet ilimler dersleri okutulurdu Bir taraftan da Osmanlı saray geleneği ve gorgusuyle, protokol kaideleri ve burokratik işler oğretilirdi Bunların yanında ceşitli sanat kollarında beceriler kazandırıldığı gibi sportif faaliyetlere de yer verilirdi
İc oğlanı denilen EnderUn talebesi ortak bir kulturu ozumseyerek, saray ve padişah hizmetlerinin yurutulmesini sağlarlar, boylece Osmanlı Devleti'nin sarayda, yonetimde, ordu ve burokraside ihtiyac duyulan kadrolarının bir kısmı bu şekilde yetiştirilmiş olurdu Sarayda kademe kademe yukselerek sancakbeyi rutbesiyle taşrada gorev alırlardı
* Osmanlı Devleti, kendinden onceki Turk devletlerine gore daha merkeziyetci bir yapıya sahiptir Bu sebepten dolayı kendi kurumlarından yetişmeyen kimselere gorev vermemiştir Bu durum, bazı cevreler tarafından Turkleri dışlamak şeklinde yorumlanmıştır
* Osmanlı burokrasisi sadece devşirmelerden ibaret değildir Divan ve taşra teşkilatında da yukselme olup buralar genelde Turklerin hakim oldukları kurumlardır Esasen Kanuni Devrinden itibaren Turk cocukları da EnderUn Mektebi'ne alınmıştır
Osmanlı devrinde Turkcenin devlet dili olarak hakim olmasının bir başka sebebi de EnderUn Mektebi'dir EnderUn, saray icinde bir okuldur Sarayda, orduda ve hukUmet işlerinde calışacak memurları ve hizmetlileri yetiştirmek bu okulun gorevi idi Fatih tarafından acıldığı bilinen bu okula, acemi oğlanlar arasından oğrenci secilirdi
Enderunda eğitim dort konu uzerinde toplanmıştı:
* Beden eğitimi
* Uygulamalı saray işleri eğitimi
* Yeteneklerine uygun bir sanat eğitimi
* Teorik olarak islami bilgiler eğitimi
EnderUndan sadrazamlar, kaptan paşalar, yeniceri ağaları, eyalet valileri, sancak beyleri, daha başka hizmetler icin unlu kişiler, ayrıca şairler, edipler, ressamlar, mimarlar, muzikciler, tarihciler ve daha bunlar gibi medresenin yetiştirmediği bilginler de yetişmiştir
Askerlik, siyaset ve teknik konuların ağırlıklı olarak okutulduğu EnderUn okulunun temel ozelliği, saray icinde bulunması ve butun derslerin Turkce okutulmasıdır Fatih Kanunnamesi ve EnderUn mektebinin durumu da gosteriyor ki, Osmanlı devrinde Turkce'ye devlet dili olarak onem verilmiştir
EnderUn mektebinden eğitim ve oğretim sultan II Mahmud devrine kadar sistemli bir şekilde devam etti 18 yuzyılın sonlarında devşirme sisteminin bozulmasıyla darbe yiyen okul, 1826'da Yeniceri Ocağı'nın kaldırılmasından sonra Asakiri MansUrei Muhammediyye ordusu icin yetiştirilmesi gereken kucuk ve buyuk rutbeli subayların buyuk bir kısmının EnderUn mektebinden secilmesi ile sarsıldı
Daha sonra batı metodları ile harp okullarının acılması ve bunların gitgide coğalmasıyla mektebin onemi iyice azaldı Modern eğitimin gittikce yerleşip yayılması karşısında, EnderUn mektebi de modern eğitimin ilkelerini uygulamaya başladı Ancak şehirde Turk ve ecnebi olmak uzere ceşitli genel kultur kurumlarının ve meslek okullarının acılması, ozellikle EnderUn mektebinden cıkanların, Tanzimat'tan onceki devirde olduğu gibi, devlet gorevlerine tayinlerdeki ustun durumlarını kaybetmeleri, halk arasında ozellikle devlet ileri gelenleri katındaki değerini sarstığından, Enderun 1908 İkinci Meşrutiyetin ilanını takip eden gunlerde tamamen kapatıldı