Bugün “diş” hekimliği üzerine bir yazı yazmak istemiyordum. Dışarıda bu kadar şık bir hava varken bahar müzikleri mırıldanmak isterdim. Fakat bahar tekrar beni kandırdı ve de gösterdiği şık yüzünü yeniden bulutların arkasına gizledi. Ben de bahar yazımı şimdilik erteledim.
Bugün sizlere ne yazık ki pek çok meseleyle savaşmak zorunda kalan engelli evlatlarımızdan bahsedeceğim. Elbet bir evladın bakımı epeyce zordur. Bir de bu duruma engelli olma üzere bir mesele eklendiğinde güçlük çok daha ziyade olabilmektedir.
Dişlerin sürmesi için ortalama bir devir dilimi olmakla bir arada ırsiyet, kas aktivitesi ve çenelerin büyümesi üzere etkenlerle bu süreç devir zaman değişebilmektedir. Engelli çocuklarda ise bu süreci çok daha çokça değiştiren genetik faktörler de rol oynamaktadır. Bu nedenle bu çocuklarda sürme süreci çok daha farklıdır.
Sağlıklı çocuklarda olduğu üzere dişler ağızda görünür görünmez nemli bir gazlı bezle beslenme sonrası paklığı sağlanmalıdır. 2 yaştan itibaren ise diş fırçasına geçilmelidir. Ağız günde 1 kere tam manasıyla temizlenmeli(gece yatarken) gayri vakitlerde ise ağız gargaraları ile çalkalatılmalıdır.
Engelli çocuklarda tam ağız bakımının rahatlıkla yapılabilmesi için diş fırçalama süreci sırasında şu durumlar uygulanabilir.
• Ayakta durabilen ya da oturabilen çocuklarda, evlat ayakta durur ya da otururken fırçalama sürecini yapacak kişi evladın gerisine geçip başı destekleyen bir duruşla fırçalama sürecini yapmalıdır.
• Fırçalama sürecini yapacak kişi koltuk ya da kanepeye oturur.Çocuğu bölgeye oturtarak başını bacaklarının arasına alır. Evladın başını arkaya gerçek yatırır.Bir eli ve bacaklarının yardımı ile başı desteklerken öteki eli ile fırçalama sürecini yapar.
• Kas uyum bozukluğu olan çocuklarda başı 2 insandan birinin kucağına,bacakları gayrısının kucağına gelecek formda yatırılır. Evladın başının kucağında olduğu kişi bir eliyle evladın başını desteklerken öteki eli ile fırçalama sürecini yapar.
• Zaptetilmesi çok güç olan çocuklarda evlat sıkıcı kucağa oturtulmalı ve akabinde fırçalama yapılmalıdır.
Engelli ya da küçük evlatların tasarrufuna yönelik kişisel diş fırçaları yurt dışından edinilebilir. Bunun yanı sıra diş fırçasının sapına geçirilecek bir sünger de fırçanın evlat tarafından rahatlıkla tutulmasına yardımcı olacaktır.
Kullanılacak diş macunu velev sağlıklı velev engelli çocuklarda evlat diş macunu olmalıdır.
Bazen diş fırçalama olanaksız hale gelebilmektedir. Bunun yanında engelli çocuklarda ağız kenarlarında sık sık yaralar olabilmektedir. Makûs ağız kokusu ve bakımın düzgün yapılamaması nedeni ile çürük oluşma riski de bu çocuklarda birebir ölçüde daha ziyadedir.
Engelli çocuklarda ağız diş sıhhati kısaca bahsettikten sonra bakımın anlattığım metotlarla yapılamaması durumunda kullanılabilecek alternatif sistemlerden bahsedeceğim. Bunun dışında diş çürüğünü tedbire pratiklerini ve sık görülen ağız kokusu ile yara sorununa değineceğim.
En hakikat metot her ne kadar diş fırçalamanın sağlanması olsa da bu kimi hengam mümkün olamayabilmektedir. Bu durumlarda nemli gazlı bir bez ya da pamuk çubuklarla ağızdaki artıkların uzaklaştırılması mümkündür. Tekrar diş plağı oluşmasını engellemek emeli ile karbonatlı su ya da klorheksidin içeren gargaralar kullanılabilir. Piyasada satılan diş temizleme mendilleri de tekrar bu emelle kullanılabilir.
Bu evlatlara öbür bir mesele de istenilmeyen ağız kokusudur. Bunun en kıymetli sebebi ise ağız bakımının âlâ yapılmaması ve de çürük dişlerin restore edilmemesidir.
Diş ve çene gelişimindeki düzensizlikler nedeni ile tekrar ağız kenarlarında sık sık çatlak ve yaraların oluşması da karşılaşılan meselelerdendir. Birtakım çocuklarda ise umumî sağlığındaki sorunun bir sonucu olarak sık sık ağız içi yaralar görülebilmekte ve bu yaralar ağrı verici olabilmektedir. Ağrıyı azaltıcı tesiri olan pomat ve gargaralar için lütfen diş doktorunuza danışınız.
Ağız kuruluğu ise vakit devir bu tip hastalarda rastlanabilen bir olgudur. Tükürük salgısının eksilmesi diş çürüğüne yol açar. Bunu arttırmak için çeşitli metotlardan yararlanmak mümkündür. ½ çay kaşığı karbonat bir bardak suya karıştırılır ve günlük hazırlanan gargara 2 saatte bir kullanılır. Yeniden şekersiz sakızlar da bu emelle kullanılabilir.Bu bireylerin su ve süt tüketimini arttırılması sağlanmalıdır.
Engelli bireylerin beslenmesine gösterilecek itina ağız ve diş sıhhatini da olumlu tarafta etkileyecektir. Bu tedbirler:
• Şekerli ve asitli besinlerden mümkün olduğunca uzak durulmalı
• Sakızlı besinler verilmemeli
• Su ve süt tüketimi artırılmalı
• Püre stilinde besinlerle beslenen hastalarda ağız bakımına daha ziyade ihtimam gösterilmeli
• Yemek aralarında abur cubur verilmemeli
Formunda sıralanabilir.
Diş çürüğü sorunu ile karşı zıdda kalındığında engelli hastalardan tedavi epeyce güç ve hengam vakit da hayli pahalı olabilmektedir. Halbuki gözetici formüller çok daha yalın ve ekonomiktir. Diş çürüğünü önlemek için en sık kullanılan sistemlerden biri de “diş cilası” olarak bilinen “fissur sealent”lardır. Fissur; dişlerin yüzeyindeki oluklara verilen isimdir. Buralarda biriken besin artıkları diş çürümesinin esas faktörlerindendir. “Fissur sealent” ile bu yere şahsi bir cila sürülerek besin artıklarının birikmesi engellenir.
Tüm bu tedbirler elbet sağlıklı bireyler için de muteberdir. Yalnızca engelli çocuklarda farklı bir itina gerekmektedir.
Gülmek hepimizin hakkıdır. Gülücüklerinizin eksik olmayacağı bir hafta diliyorum.
Bugün sizlere ne yazık ki pek çok meseleyle savaşmak zorunda kalan engelli evlatlarımızdan bahsedeceğim. Elbet bir evladın bakımı epeyce zordur. Bir de bu duruma engelli olma üzere bir mesele eklendiğinde güçlük çok daha ziyade olabilmektedir.
Dişlerin sürmesi için ortalama bir devir dilimi olmakla bir arada ırsiyet, kas aktivitesi ve çenelerin büyümesi üzere etkenlerle bu süreç devir zaman değişebilmektedir. Engelli çocuklarda ise bu süreci çok daha çokça değiştiren genetik faktörler de rol oynamaktadır. Bu nedenle bu çocuklarda sürme süreci çok daha farklıdır.
Sağlıklı çocuklarda olduğu üzere dişler ağızda görünür görünmez nemli bir gazlı bezle beslenme sonrası paklığı sağlanmalıdır. 2 yaştan itibaren ise diş fırçasına geçilmelidir. Ağız günde 1 kere tam manasıyla temizlenmeli(gece yatarken) gayri vakitlerde ise ağız gargaraları ile çalkalatılmalıdır.
Engelli çocuklarda tam ağız bakımının rahatlıkla yapılabilmesi için diş fırçalama süreci sırasında şu durumlar uygulanabilir.
• Ayakta durabilen ya da oturabilen çocuklarda, evlat ayakta durur ya da otururken fırçalama sürecini yapacak kişi evladın gerisine geçip başı destekleyen bir duruşla fırçalama sürecini yapmalıdır.
• Fırçalama sürecini yapacak kişi koltuk ya da kanepeye oturur.Çocuğu bölgeye oturtarak başını bacaklarının arasına alır. Evladın başını arkaya gerçek yatırır.Bir eli ve bacaklarının yardımı ile başı desteklerken öteki eli ile fırçalama sürecini yapar.
• Kas uyum bozukluğu olan çocuklarda başı 2 insandan birinin kucağına,bacakları gayrısının kucağına gelecek formda yatırılır. Evladın başının kucağında olduğu kişi bir eliyle evladın başını desteklerken öteki eli ile fırçalama sürecini yapar.
• Zaptetilmesi çok güç olan çocuklarda evlat sıkıcı kucağa oturtulmalı ve akabinde fırçalama yapılmalıdır.
Engelli ya da küçük evlatların tasarrufuna yönelik kişisel diş fırçaları yurt dışından edinilebilir. Bunun yanı sıra diş fırçasının sapına geçirilecek bir sünger de fırçanın evlat tarafından rahatlıkla tutulmasına yardımcı olacaktır.
Kullanılacak diş macunu velev sağlıklı velev engelli çocuklarda evlat diş macunu olmalıdır.
Bazen diş fırçalama olanaksız hale gelebilmektedir. Bunun yanında engelli çocuklarda ağız kenarlarında sık sık yaralar olabilmektedir. Makûs ağız kokusu ve bakımın düzgün yapılamaması nedeni ile çürük oluşma riski de bu çocuklarda birebir ölçüde daha ziyadedir.
Engelli çocuklarda ağız diş sıhhati kısaca bahsettikten sonra bakımın anlattığım metotlarla yapılamaması durumunda kullanılabilecek alternatif sistemlerden bahsedeceğim. Bunun dışında diş çürüğünü tedbire pratiklerini ve sık görülen ağız kokusu ile yara sorununa değineceğim.
En hakikat metot her ne kadar diş fırçalamanın sağlanması olsa da bu kimi hengam mümkün olamayabilmektedir. Bu durumlarda nemli gazlı bir bez ya da pamuk çubuklarla ağızdaki artıkların uzaklaştırılması mümkündür. Tekrar diş plağı oluşmasını engellemek emeli ile karbonatlı su ya da klorheksidin içeren gargaralar kullanılabilir. Piyasada satılan diş temizleme mendilleri de tekrar bu emelle kullanılabilir.
Bu evlatlara öbür bir mesele de istenilmeyen ağız kokusudur. Bunun en kıymetli sebebi ise ağız bakımının âlâ yapılmaması ve de çürük dişlerin restore edilmemesidir.
Diş ve çene gelişimindeki düzensizlikler nedeni ile tekrar ağız kenarlarında sık sık çatlak ve yaraların oluşması da karşılaşılan meselelerdendir. Birtakım çocuklarda ise umumî sağlığındaki sorunun bir sonucu olarak sık sık ağız içi yaralar görülebilmekte ve bu yaralar ağrı verici olabilmektedir. Ağrıyı azaltıcı tesiri olan pomat ve gargaralar için lütfen diş doktorunuza danışınız.
Ağız kuruluğu ise vakit devir bu tip hastalarda rastlanabilen bir olgudur. Tükürük salgısının eksilmesi diş çürüğüne yol açar. Bunu arttırmak için çeşitli metotlardan yararlanmak mümkündür. ½ çay kaşığı karbonat bir bardak suya karıştırılır ve günlük hazırlanan gargara 2 saatte bir kullanılır. Yeniden şekersiz sakızlar da bu emelle kullanılabilir.Bu bireylerin su ve süt tüketimini arttırılması sağlanmalıdır.
Engelli bireylerin beslenmesine gösterilecek itina ağız ve diş sıhhatini da olumlu tarafta etkileyecektir. Bu tedbirler:
• Şekerli ve asitli besinlerden mümkün olduğunca uzak durulmalı
• Sakızlı besinler verilmemeli
• Su ve süt tüketimi artırılmalı
• Püre stilinde besinlerle beslenen hastalarda ağız bakımına daha ziyade ihtimam gösterilmeli
• Yemek aralarında abur cubur verilmemeli
Formunda sıralanabilir.
Diş çürüğü sorunu ile karşı zıdda kalındığında engelli hastalardan tedavi epeyce güç ve hengam vakit da hayli pahalı olabilmektedir. Halbuki gözetici formüller çok daha yalın ve ekonomiktir. Diş çürüğünü önlemek için en sık kullanılan sistemlerden biri de “diş cilası” olarak bilinen “fissur sealent”lardır. Fissur; dişlerin yüzeyindeki oluklara verilen isimdir. Buralarda biriken besin artıkları diş çürümesinin esas faktörlerindendir. “Fissur sealent” ile bu yere şahsi bir cila sürülerek besin artıklarının birikmesi engellenir.
Tüm bu tedbirler elbet sağlıklı bireyler için de muteberdir. Yalnızca engelli çocuklarda farklı bir itina gerekmektedir.
Gülmek hepimizin hakkıdır. Gülücüklerinizin eksik olmayacağı bir hafta diliyorum.