Engelliler Hakkında Bilgiler
Engelli, doğuştan ya da sonradan meydana gelen hastalıklar, sakatlıklar (vücudun görselişlevselzihinselruhsal farklılıkları) öne sürülerek, toplumsalyönetsel tutum ve tercihler sonucu yaşamın çoğu alanında kısıtlanan, engellerle karşılaşan birey demektir
Engelli; olağan bir kişinin bireysel ya da sosyal yaşantısında kendi kendisine yapması gereken işleri, fiziki veya ruhsal yeteneklerindeki genetik ya da sonra olma herhangi bir noksanlık sonucu yapamayanlarolarak tanımlanmıştır Bireyin fiziki işlevlerindeki bozukluk ve bunların hareket yeteneğinde yarattığı eksiklik ve zorluk, onu toplumun diğer bireylerinden öbür kılar
Bu farklılık engellilerin yaşadığı ayrımcılığın da başlıca nedenidir Bilindiği gibi
her türlü ayrımcılığın temelinde öbür elde etmek, yani alışılmamış özellikleresahip elde etmek vardır Fiziki işlevlerdeki bozukluklar ve bunların hareket
yeteneği üstünde yarattığı sınırlamalar bireyi toplumdan uzaklaştırır
Toplumsal destek sistemlerinin yetersizliği, toplumun dışlayıcı tavır ve davranışları da engelli bireyin topluma eşit bireyler olarak katılmasını önler
Bilindiği gibi aile, çocukların sağlıklı olarak yetiştirilip, gelişebileceği, önemini hiçbir zaman yitirmeyen evrensel bir kurumdur Bilhassa, birincil tavır
kalıpları, toplumsal hayata ilişkin kural ve roller, temel alışkanlıklar, mutluluklar, sevgiler, jurnal ilişkiler içinde ailede öğrenilmektedir bu nedenle sıradan veya özürlü, sorunlu ya da sorunsuz olsun her çocuğun, içinde büyüyüp gelişebileceği bir aileye gereksinimi vardır Çocuğun özürü kesin olarak tanımlandıktan sonra, aile bireylerinin çocuğu ve özürünü kabullenebilmesi fazla önemlidir
Engelli (mi?) Özürlü (mü?)
herkes ayrı kasıt açıklama etse de, toplumun geneli tarafından aynı anlamdaynış gibi kullanılmaktadırlar
Ama 'sakat' kelimesi vücudunda hasta veya yetkisiz bir uzuvorgan olma halini (yani fizyoanatomik bir durumu) açıklama ederken, 'engelli' kavramı, jurnal yaşama dair esas (eğitim, ulaşım, erişim vb) planlamalar yapılırken (herkesin göz önüne alınmaması sonucu) sakatların mağdur duruma düşürülmesini açıklama eder Bir başka ifadeyle, herkesin kolayca yararlandığı (Negatif) haklardan (toplu ulaşım, eğitim, kamu binalarındanhizmetlerinden vb) yararlanamama durumunda sakatlığın yok, engellenmişliğinengelleyenin sorunsallaştırılması için 'engelli' kavramı yaratılmıştır
Günümüz sosyal bilimlerinde konuyla ilgili iki temel perspektif vardır Bunlardan biri Medikal Model, diğeri ise Sosyal Model'dir
Medikal Model, 'sakatlığı olan bireye' veya sakat kişinin yaşantısına değil, 'sakatlığa' odaklanır Yani sakatlığı daha en baştan sorun olarak ele alır ve sakatlığı düzeltmeye çalışır Sosyal Model'de ise sakatlık hali ikinci plana itilerek, 'çevresel, maddesel, mekansal koşullar toplumsal tutumlarla birlikte bireyi engelli kılmaktadır' denir Yani Sosyal Model sakatlığı yok, engellenme halini sorunsallaştırır ve o hali düzeltmeye çalışır Bir anlamıyla Sosyal Model, Medikal Model'in antitezi gibidir
Engellilerin yaşadığı sorunlara uyarı sürüklemek için 3 Aralık Dünya Engelliler Günü, 1016 Mayıs da Türkiye Sakatlar Haftası olarak ilan edilmiştir
Türkiye'de Engelliler
Engellilerin engelsiz yaşama taleplerinin artması ve toplumun artan bir şekilde bilinçlenmesine paralel olarak toplum hayatına katılmalarını kolaylaştıracak kanun, mevzuat ve kurumlar çoğalıp gelişmektedir Türkiye Sakatlar Derneği toplumu bilinçlendirmek ve bilgilendirmek üzere çalışan başlıca kuruluştur, sakat haklarına karşın kanunların yürürlüğe girmesinde manâlı rolü olmuştur Bu kanunlardan bazıları şunlardır:
Iş Kanunu, orta tepe işletmelere, engelli işçilere yerinde iş verme zorunluluğu getirir;
# İl Özel İdaresi Kanunu, özürlülerin oy kullanmasına karşın kolaylıkları düzenler;
# 25369 sayılı yönetmelik, dükkan yapı ve eklentilerinde alınacak sıhhat ve güvenlik önlemlerini belirtir
İstanbul'da Bakırköy ve Kadıköy yerel yönetimleri engellilere yönelik hizmetler sunmaktadır
Türkiye Somut Engelliler Spor Federasyonu ve
Türkiye Maddesel Engelliler Spor Federasyonu; 2000 yılında kurulan ve maddi engelli insanları spor ile tanıştırmayı amaçlayan federasyondur TBESF çatısı aşağı 12 spor branşı bulunmaktadır Yelken ve oturarak voleybol hariç 10 branşta spor faliyetleri yapılmaktadır
İşitme Engelliler Spor Federasyonu engellilerin spor faaliyetlerine katılmalarına teşvikçi kuruluşlardır Başkent Görme Engelliler Spor Kulübü ve Bursa Sağırlar Spor Kulübü Derneği de engellilerin spor faaliyetlerine olasılık karşılayan kurumlar arasındadır
Türkiye'de engellilere takviye amacıyla resmileşmiş o kadar fazla vakıf mevcuttur ( Vakıf listesi) *
Engelli, doğuştan ya da sonradan meydana gelen hastalıklar, sakatlıklar (vücudun görselişlevselzihinselruhsal farklılıkları) öne sürülerek, toplumsalyönetsel tutum ve tercihler sonucu yaşamın çoğu alanında kısıtlanan, engellerle karşılaşan birey demektir
Engelli; olağan bir kişinin bireysel ya da sosyal yaşantısında kendi kendisine yapması gereken işleri, fiziki veya ruhsal yeteneklerindeki genetik ya da sonra olma herhangi bir noksanlık sonucu yapamayanlarolarak tanımlanmıştır Bireyin fiziki işlevlerindeki bozukluk ve bunların hareket yeteneğinde yarattığı eksiklik ve zorluk, onu toplumun diğer bireylerinden öbür kılar
Bu farklılık engellilerin yaşadığı ayrımcılığın da başlıca nedenidir Bilindiği gibi
her türlü ayrımcılığın temelinde öbür elde etmek, yani alışılmamış özellikleresahip elde etmek vardır Fiziki işlevlerdeki bozukluklar ve bunların hareket
yeteneği üstünde yarattığı sınırlamalar bireyi toplumdan uzaklaştırır
Toplumsal destek sistemlerinin yetersizliği, toplumun dışlayıcı tavır ve davranışları da engelli bireyin topluma eşit bireyler olarak katılmasını önler
Bilindiği gibi aile, çocukların sağlıklı olarak yetiştirilip, gelişebileceği, önemini hiçbir zaman yitirmeyen evrensel bir kurumdur Bilhassa, birincil tavır
kalıpları, toplumsal hayata ilişkin kural ve roller, temel alışkanlıklar, mutluluklar, sevgiler, jurnal ilişkiler içinde ailede öğrenilmektedir bu nedenle sıradan veya özürlü, sorunlu ya da sorunsuz olsun her çocuğun, içinde büyüyüp gelişebileceği bir aileye gereksinimi vardır Çocuğun özürü kesin olarak tanımlandıktan sonra, aile bireylerinin çocuğu ve özürünü kabullenebilmesi fazla önemlidir
Engelli (mi?) Özürlü (mü?)
herkes ayrı kasıt açıklama etse de, toplumun geneli tarafından aynı anlamdaynış gibi kullanılmaktadırlar
Ama 'sakat' kelimesi vücudunda hasta veya yetkisiz bir uzuvorgan olma halini (yani fizyoanatomik bir durumu) açıklama ederken, 'engelli' kavramı, jurnal yaşama dair esas (eğitim, ulaşım, erişim vb) planlamalar yapılırken (herkesin göz önüne alınmaması sonucu) sakatların mağdur duruma düşürülmesini açıklama eder Bir başka ifadeyle, herkesin kolayca yararlandığı (Negatif) haklardan (toplu ulaşım, eğitim, kamu binalarındanhizmetlerinden vb) yararlanamama durumunda sakatlığın yok, engellenmişliğinengelleyenin sorunsallaştırılması için 'engelli' kavramı yaratılmıştır
Günümüz sosyal bilimlerinde konuyla ilgili iki temel perspektif vardır Bunlardan biri Medikal Model, diğeri ise Sosyal Model'dir
Medikal Model, 'sakatlığı olan bireye' veya sakat kişinin yaşantısına değil, 'sakatlığa' odaklanır Yani sakatlığı daha en baştan sorun olarak ele alır ve sakatlığı düzeltmeye çalışır Sosyal Model'de ise sakatlık hali ikinci plana itilerek, 'çevresel, maddesel, mekansal koşullar toplumsal tutumlarla birlikte bireyi engelli kılmaktadır' denir Yani Sosyal Model sakatlığı yok, engellenme halini sorunsallaştırır ve o hali düzeltmeye çalışır Bir anlamıyla Sosyal Model, Medikal Model'in antitezi gibidir
Engellilerin yaşadığı sorunlara uyarı sürüklemek için 3 Aralık Dünya Engelliler Günü, 1016 Mayıs da Türkiye Sakatlar Haftası olarak ilan edilmiştir
Türkiye'de Engelliler
Engellilerin engelsiz yaşama taleplerinin artması ve toplumun artan bir şekilde bilinçlenmesine paralel olarak toplum hayatına katılmalarını kolaylaştıracak kanun, mevzuat ve kurumlar çoğalıp gelişmektedir Türkiye Sakatlar Derneği toplumu bilinçlendirmek ve bilgilendirmek üzere çalışan başlıca kuruluştur, sakat haklarına karşın kanunların yürürlüğe girmesinde manâlı rolü olmuştur Bu kanunlardan bazıları şunlardır:
Iş Kanunu, orta tepe işletmelere, engelli işçilere yerinde iş verme zorunluluğu getirir;
# İl Özel İdaresi Kanunu, özürlülerin oy kullanmasına karşın kolaylıkları düzenler;
# 25369 sayılı yönetmelik, dükkan yapı ve eklentilerinde alınacak sıhhat ve güvenlik önlemlerini belirtir
İstanbul'da Bakırköy ve Kadıköy yerel yönetimleri engellilere yönelik hizmetler sunmaktadır
Türkiye Somut Engelliler Spor Federasyonu ve
Türkiye Maddesel Engelliler Spor Federasyonu; 2000 yılında kurulan ve maddi engelli insanları spor ile tanıştırmayı amaçlayan federasyondur TBESF çatısı aşağı 12 spor branşı bulunmaktadır Yelken ve oturarak voleybol hariç 10 branşta spor faliyetleri yapılmaktadır
İşitme Engelliler Spor Federasyonu engellilerin spor faaliyetlerine katılmalarına teşvikçi kuruluşlardır Başkent Görme Engelliler Spor Kulübü ve Bursa Sağırlar Spor Kulübü Derneği de engellilerin spor faaliyetlerine olasılık karşılayan kurumlar arasındadır
Türkiye'de engellilere takviye amacıyla resmileşmiş o kadar fazla vakıf mevcuttur ( Vakıf listesi) *