Halk ortasında sara hastalığı olarak da bilinen epilepsi, beynin bir bölgesindeki hücrelerin olağandışı elektrik sinyali üretmesiyle öbür bir deyişle kısa devre yapması ile ortaya çıkar.
Epilepsi nöbetleri, ani formda ortaya çıkar. Beynin tümüne ya da belli bir kısmına yayılan elektriksel aktivite kaynaklıdır. Nöbet tipleri beynin hangi bölgesinde başladığına nazaran değişir. Epilepsi nöbetleri şuur kaybı, denetimsiz beden hareketleri formunda olabileceği üzere, rahatsız edici his, uyku hali, uyuşukluk, garip tat ve kokular alma yahut dalma halinde olabilir. Birden fazla nöbet 30 saniye-2 dakika ortasında sürer.
Nedenleri
-
Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar -
Doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması -
Genetik ve metabolik hastalıklar -
Tümörler -
Baş travması -
Gelişimsel beyin malformasyonları -
Menenjit üzere beyin enfeksiyonları
-
Bedende ani kasılmalar -
Kollarda ve bacaklarda denetim edilemeyen hareketler -
Şuur kaybı -
Kısa bir mühlet seslere yahut konuşmalara cevap verememe -
Sabit bir noktaya bakmak -
Auralar yani haberci bulgular (uyuşma hissi, görme yahut duyma değişikliği, mide bulantısı ya da midede baskı hissi, beğenilen olmayan kokular alma, ani dehşet hissi)
Epilepsi hastalığında teşhiste en değerli adım ayrıntılı tıbbi hikaye almak, fizik muayene, nörolojik muayene ve hastanın/yakınının nöbet anında olanları tariflemesi yahut görüntü üzere kayıt almasıdır. EEG ve CT/MRG teşhiste kullanılan başka tekniklerdir. EEG beynin elektriksel aktivitesini ölçen bir prosedürdür. Öteki bir başlıkta detaylı anlatılacaktır.
Tedavi Teknikleri
Epilepsi hastalarının birden fazla epilepsi ilaçları ile tedavi edilebilir. İlaçlarla nöbetlerin durdurulması amaçlanır. Bu nedenle ilaçların sistemli olarak kullanımı çok kıymetlidir. İlaç tedavisi ile güzelleşme yahut nöbet denetimi sağlanamayan hastalarda epilepsiye sebep olan altta yatan duruma nazaran cerrahi tedaviler uygulanabilir. Uygun hastalarda vagal hudut stimülatörü uygulanabilmektedir. Göğüs altına yerleştirilen pil, vagus hududunu aşikâr aralıklarla uyarır ve bu nöbetlerde azalma sağlayabilir. Bilhassa çocuk yaştaki nöbetlerde ketojenik diyet denenebilir. Ayrıyeten, gerilimi yönetmek, alkollü içecekleri sınırlamak, ışıklı uyaranlardan ve sigaradan kaçınmak üzere metotlar nöbeti engellemede tesirlidir.
Nöbet anında nelere dikkat edilmeli?
Epilepsi nöbeti geçiren kişinin, lisanını ısırmasını önlemek için ağzına sert bir cisim yerleştirmek yanlıştır. Sert cisim hastanın dişlerini kırabilir ya da boğazını tıkayarak nefes almasını engelleyebilir. Bu nedenle epilepsi nöbeti sırasında hasta yan yatırılmalıdır. Bu sayede nöbet sırasında salya ya da kusma varsa hastanın nefes borusuna kaçması önlenir. Başını çarpmaması için baş sabitlenmelidir. Etraftaki ziyan verici eşyalar uzaklaştırılmalı ve varsa gözlükleri çıkarılmalıdır. Ayrıyeten kişinin etrafı boş bırakılarak rahat nefes alması sağlanmalıdır.