Erekbilim Nedir? Hakkında Bilgi
Doğa, insan ve toplumun ereklerle belirlenerek yonetildiğini ileri suren oğreti
Terimin Aristoteles'ten gelen metafizik anlamı, erek sozcuğunun butun anlamlarında ereklilik'in incelenmesini dile getirir Nesnelerin neden meydana geldiklerini acıklayan nedensellik yasasına karşı, nesnelerin hangi erek icin meydana geldiklerini araştıran ereksellik anlayışı, evrende boylesine bir erek gudebilecek ustun bir gucun varlığı inancına dayanır Oysa bu oznel metafizik erekselliğin karşısında, nesnel ve bilimsel bir ereksellik de vardır Metafizik ereksellik Tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellikse ozdeksel ve nesnel nedenselliğin sonucudur Erekbilim'in torebilimsel anlamı, insan yaşamındaki torebilimsel erekleri saptamaya calışır Metafizik erekbilim, evreni, ereklerle araclar arasındaki ilişkilerin bir toplamı sayar Metafizikciler bilimsel nedenselliğin karşısına, ruhsal erekselliği cıkarırlar Bu anlayışa gore herhangi bir varlığın yapısını ve gelişmesini belirleyen onun nedeni değil, ereğidir Bu ereği de ruhsal bir ilke, ustun bir us ya da acıkca tanrı koymuştur Orneğin buğdayı buğday eden, buğday tohumu değil, tanrıca saptanmış olan buğdaylaşma ereğidir Bu alanda kimi metafizikciler işi nedenselliğin tumuyle yadsınmasına kadar vardırırlar Orneğin L Wittgenstein'e gore nedensellik bir peşin yargıdan başka bir şey değildir (Wittgenstein, Tractatus LogicoPhilosophicus, Londra 1955, s 108) 18 yuzyılda İngiliz duşunuru Hume'da deneyin, bize olaylar arasındaki zorunlu bağlılığı, eş deyişle nedenselliği asla gostermediğini ilerisurmuştu Oysa insanlar doğa ve toplumdaki nedenselliği keşfedemeselerdi hicbir eylemde bulunamazlar, eş deyişle bilim yapamazlardı Bilim, tumuyle, nedensellik anlayışının urunudur Toprağa buğday tohumu atıp gerekli koşulları sağlayınca buğday ureteceğimizi kesinlikle bilmeseydik uretemezdik Engels, bir olayın başka bir olayı doğurduğu, eş deyişle nedensellik, insan faaliyeti sayesinde ortaya cıkmıştır(Engels, Doğanın Diyalektiği, Editons Sociales, Paris 1955, s 232) der Eytişimsel ozdekcilik, ozellikle canlı orgenliklerin anatomik yapılarındaki ve davranışlarındaki erekselliğin temelinde nesnel ve ozdeksel nedenlerin bulunduğunu gostermiştir Darwin kuramı, bunu, bilimsel olarak tanıtlamıştır Hayvan ve bitkilerdeki değişiklikler, cevre koşullarındaki değişiklikler nedenine dayanır Ortam değişikliklerine uyma zorunluluğu, doğal ayıklanmayla gercekleşir ve soyacekimle kuşaklardan kuşaklara gecerek canlı orgenliklerin yapısında erekselleşir Canlı orgenliklerdeki her oluşum elbette ereklidir, yaşamı surdurme ereğine dayanır Ama bu ereklilik, tarihsel surecte, nesnel ve ozdeksel nedenlerle meydana gelmiştir Cevreye uyabilme cabasıyla gercekleşen ceşitli değişiklikler arasında en uygunu, yaşamı surdurmeyi sağlayanı, doğal ayıklanmayla muhafaza edilerek ve soyacekimle saptanarak kuşaklardan kuşaklara gecirilip canlı orgenliklerdeki erekliliği gercekleştirmiştir Tek sozle ozetlersek, metafizik ereksellik tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellik nesnel ve ozdeksel nedenlerin sonucudur
Doğa, insan ve toplumun ereklerle belirlenerek yonetildiğini ileri suren oğreti
Terimin Aristoteles'ten gelen metafizik anlamı, erek sozcuğunun butun anlamlarında ereklilik'in incelenmesini dile getirir Nesnelerin neden meydana geldiklerini acıklayan nedensellik yasasına karşı, nesnelerin hangi erek icin meydana geldiklerini araştıran ereksellik anlayışı, evrende boylesine bir erek gudebilecek ustun bir gucun varlığı inancına dayanır Oysa bu oznel metafizik erekselliğin karşısında, nesnel ve bilimsel bir ereksellik de vardır Metafizik ereksellik Tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellikse ozdeksel ve nesnel nedenselliğin sonucudur Erekbilim'in torebilimsel anlamı, insan yaşamındaki torebilimsel erekleri saptamaya calışır Metafizik erekbilim, evreni, ereklerle araclar arasındaki ilişkilerin bir toplamı sayar Metafizikciler bilimsel nedenselliğin karşısına, ruhsal erekselliği cıkarırlar Bu anlayışa gore herhangi bir varlığın yapısını ve gelişmesini belirleyen onun nedeni değil, ereğidir Bu ereği de ruhsal bir ilke, ustun bir us ya da acıkca tanrı koymuştur Orneğin buğdayı buğday eden, buğday tohumu değil, tanrıca saptanmış olan buğdaylaşma ereğidir Bu alanda kimi metafizikciler işi nedenselliğin tumuyle yadsınmasına kadar vardırırlar Orneğin L Wittgenstein'e gore nedensellik bir peşin yargıdan başka bir şey değildir (Wittgenstein, Tractatus LogicoPhilosophicus, Londra 1955, s 108) 18 yuzyılda İngiliz duşunuru Hume'da deneyin, bize olaylar arasındaki zorunlu bağlılığı, eş deyişle nedenselliği asla gostermediğini ilerisurmuştu Oysa insanlar doğa ve toplumdaki nedenselliği keşfedemeselerdi hicbir eylemde bulunamazlar, eş deyişle bilim yapamazlardı Bilim, tumuyle, nedensellik anlayışının urunudur Toprağa buğday tohumu atıp gerekli koşulları sağlayınca buğday ureteceğimizi kesinlikle bilmeseydik uretemezdik Engels, bir olayın başka bir olayı doğurduğu, eş deyişle nedensellik, insan faaliyeti sayesinde ortaya cıkmıştır(Engels, Doğanın Diyalektiği, Editons Sociales, Paris 1955, s 232) der Eytişimsel ozdekcilik, ozellikle canlı orgenliklerin anatomik yapılarındaki ve davranışlarındaki erekselliğin temelinde nesnel ve ozdeksel nedenlerin bulunduğunu gostermiştir Darwin kuramı, bunu, bilimsel olarak tanıtlamıştır Hayvan ve bitkilerdeki değişiklikler, cevre koşullarındaki değişiklikler nedenine dayanır Ortam değişikliklerine uyma zorunluluğu, doğal ayıklanmayla gercekleşir ve soyacekimle kuşaklardan kuşaklara gecerek canlı orgenliklerin yapısında erekselleşir Canlı orgenliklerdeki her oluşum elbette ereklidir, yaşamı surdurme ereğine dayanır Ama bu ereklilik, tarihsel surecte, nesnel ve ozdeksel nedenlerle meydana gelmiştir Cevreye uyabilme cabasıyla gercekleşen ceşitli değişiklikler arasında en uygunu, yaşamı surdurmeyi sağlayanı, doğal ayıklanmayla muhafaza edilerek ve soyacekimle saptanarak kuşaklardan kuşaklara gecirilip canlı orgenliklerdeki erekliliği gercekleştirmiştir Tek sozle ozetlersek, metafizik ereksellik tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellik nesnel ve ozdeksel nedenlerin sonucudur