Çok sık karşılaşılan cilt hastalıklarından birisi olan akne vulgaris (sivilce), özellikle ergenlik döneminde sık görülen, etiyolojide birçok faktörün rol oynadığı, kıl folikülü (kökü) ve yağ bezinden oluşan yapının (pilosebase ünite) kronik, inflamatuar bir hastalığıdır. Dermatoloji Uzmanı Dr. Yeliz Karakoca akne vulgaris ve tedavileri hakkında bilgi verdi.
Tüm toplumlarda, akneler ergenlik döneminde sık görülse de hem kadında hem erkekte, her yaşta görülen bir hastalıktır. Toplumda görülme sıklığı yüzde 80′ in üzerindedir. Ergenlik döneminde ise %90-95 olarak belirtilmektedir. Genellikle ergenliğin ilk belirtisi olarak ortaya çıktığından halk arasında “ergenlik sivilcesi” olarak adlandırılır.
Yoğun Stres Cildinize Zarar Verebilir
Uzm. Dr. Yeliz Karakoca , ‘’ Akne, sıklıkla yüz olmak üzere derinin yağlı bölgelerine sırt, göğüs, omuz ve kol üst bölgelere yerleşir. Akne oluşumunda sadece tek bir faktör etkili değildir; genetik yatkınlık, hormonlar, propionibacterium acnes isimli bakteri önemli rol oynar. Artan sebum (yağ) salgısı, kıl folikülündeki keratinositlerin aşırı çoğalması ve propionibacterium acnes ile bakteriyel kolonizasyon akne hastalığının temel nedenidir. Sigara kullanımı, diyet, stres gibi bir çok faktör de etiyolojide etkilidir. Vücutta erkeklik hormonu olarak adlandırılan androjen hormonu üretimi 11 – 14 yaş aralığında en üst seviyeye ulaştığını ifade eden Dr. Karakoca şu konulara dikkat çekti: ‘’ Androjenler tarafından uyarılan yağ bezleri cildin korunmasında görev alan sebumu daha fazla üretmeye başlarlar. Aşırı üretilen yağ, kıl folikülünün içinde birikir ve follikülün tıkanma ve komedonlara neden olma ihtimali artar. Yağ bezi kanalı tıkanıp ve içi yağ ile dolduğunda bu bakterilerin üremesi için uygun ortam oluşur. Bakterinin ürettiği kimyasallar follikül içinde ve cilt yüzeyinde inflamasyona (iltihap;kızarıklık, şişlik, ağrı) neden olur. Sonuçta farklı klinik özelliklere ve şiddete sahip sivilce tipleri ortaya çıkar. Bazen siyah (açık) ya da beyaz (kapalı) noktalar (komedon) şeklinde hafif şiddetli akne görünür. Bazen de kırmızı kabartılar, iltihaplı sarı-yeşil uçlu kabartılar, ağrıya neden olan nodüller ve kistler oluşmaktadır. ‘’ şeklinde konuştu.
Sivilceyle Savaşmayın, Kalıcı Lekeler Bırakabilir
Stresin akneyi alevlendirebileceğini belirten Dr. Karakoca, ‘’Stresli bir dönem genelde öğrenciler için sınav dönemleridir. Bu dönemde sivilceleriniz artabilir. Adet döneminde, hormon miktarı değiştiğinden, sivilceler çoğalabilir. Ayrıca var olan bir sivilceyi sıkmak, durumu daha da kötüleştirir. Hem cilde zarar verir hem de sivilcelerin artmasına neden olur. Güneş ışığı, aknenin iyileşmesini kolaylaştırır. Ancak uzun süre güneşte kalmak ciltte oluşabilecek lekeleri arttırır. Ayrıca terlemek, sivilcelerin artmasına neden olur. Akne lezyonlarını kapatmak için yoğun ve uygunsuz kozmetik ürünleri kullanmak derideki gözenekleri tıkayarak, hastalığın artmasına neden olabilir. Cildi çok fazla kurutan sabunlardan, temizleyicilerden uzak durmanız gerekir. Temizleyicilerin, cildin doğal ph’ına yakın olmasına dikkat edilmelidir. Çok fazla yıkamak var olan koruyucu bariyeri bozarak cilde zarar verir. Kesinlikle sivilceyi sıkmak, oynamak önerilmez. Sıkılan aknede iltihap yayılabilir, kızarıklık artabileceği gibi, iz kalma riski de artar. Bazı akne tiplerinde ancak doktor gözetiminde akne lezyonları boşaltılabilir. ‘’ dedi.
Uzm. Dr. Karakoca , ‘’ Aslında akne her mevsim tedavi edilebilir ancak tedavide kullanılan ilaçların deride oluşturabileceği yan etkilerini ve oluşan reaksiyonların güneşle olumsuz etkileşimini göz önünde bulundurduğumuzda leke oluşumunu en aza indirmek amacıyla en uygun zaman güneş ışınlarının az olduğu kış mevsimidir. Akne tedavisinde etkili olan ve ağızdan alınan bazı antibiyotikler ve A vitamini ilaçları da güneşe karşı hassasiyeti artırır. Ayrıca bu ilaçlar cildin kurumasına neden olur. Bu durumu önlemek için önerilen kremlerin yaz aylarında kullanılması hastalar için konforlu değildir. Çünkü yaz aylarında terleme ile bu kremlerin etkisi kısa zamanda geçer. ‘’
Sivilce Nasıl Geçer? İşte Tedavi Yöntemleri
Akne tedavisinde çok sayıda kullanılan ilaç var olduğunu belirten Dr. Yeliz Karakoca Başaran, "Tedavi için uygulanan yüzeysel peeling daha çok hafif akne, siyah ve beyaz nokta tedavisinde ve ikincil olarak lekelerin tedavisinde de tercih edilmektedir. Akne zamanında tedavi edilmediğinde iz bırakarak iyileşebiir. Tedaviye geç yanıt veren bir cilt hastalığı olduğundan düzenli ve sabırlı bir tedavi süreci gerektirir. Yapılan en temel yanlış ise tedavide geç kalınmasıdır."